Ο Δημήτρης Αγαρτζίδης έχει διαβάσει τρεις φορές τον "Οδυσσέα" του James Joyce

Δουβλίνο, 16 Ιουνίου 1904. Ο Λεοπόλδος Μπλουμ ξυπνά το πρωί και φεύγει για τη δουλειά του. Οι κοινωνικές, οι επαγγελματικές και οι συναισθηματικές υποχρεώσεις του καθυστερούν την επιστροφή του μέχρι τις πρώτες ώρες της επόμενης ημέρας. Αυτή η αργοπορία επιστροφής συνιστά την μοναδική ομοιότητά του με το αρχαϊκό πρότυπο. Ο Λεοπόλδος Μπλουμ περνάει μέσα από μια αντιστοιχία περιπετειών ανάλογων με εκείνες του Οδυσσέα.

Σε συνέντευξή του, ο William Falkner, Αμερικανός συγγραφέας, είχε δηλώσει σχετικά με τον "Οδυσσέα" του James Joyce: "Πρέπει κανείς να τον διαβάσει με τον ίδιο τρόπο που ένας αγράμματος χριστιανός διαβάζει την Παλαιά Διαθήκη. Με πίστη". Και ο Δημήτρης Αγαρτζίδης, σκηνοθέτης, ηθοποιός και μέλος της ομάδας των Εlephas Τiliensis, είχε μπόλικη απ' αυτή στην καρδιά του για το λογοτεχνικό "θηρίο" του Ιρλανδού συγγραφέα. "Τι πρώτες δύο φορές που το έπιασα στα χέρια κατάφερα να φτάσω με κόπο μέχρι την 150η σελίδα. Μετά από παρότρυνση της Δέσποινας (Αναστασόγλου, το έτερο μέλος της ομάδας των Εlephas Τiliensis) και αφού είχε περάσει καιρός πολύς αποφάσισα να το ξαναδιαβάσω. Ήταν η τρίτη και η φαρμακερή φορά. Το πήγα μέχρι τέλους. Είναι ένα έργο θηρίο, από κάθε άποψη, εκείνη του όγκου, των νοημάτων και των συνθηκών που απαιτούνται για να το μεταφέρει κανείς στη σκηνή/την οθόνη".

Η ιδέα για το ανέβασμα του έργου του Joyce στο θεατρικό σανίδι τριγύριζε χρόνια στο μυαλό των Εlephas Τiliensis και να που φέτος θα πάρει σάρκα και οστά. Από την 1η έως τις 3 Ιουλίου θα παρουσιάσουν την παράσταση "Οδυσσέας" στην Πειραιώς 260, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, ως μια "φιλοσοφική stand up comedy" που έχοντας στο κέντρο τη φιγούρα της Πηνελόπης, θα δυναμιτίσει το ομηρικό πρότυπο του Οδυσσέα και στο πρόσωπό του, ό,τι έχει επιβληθεί από τον πατριαρχικό τρόπο ύπαρξης και σκέψης στη Δύση. Ο λόγος στον Δημήτρη Αγαρτζίδη.

Από τα 18 συνολικά κεφάλαια του έργου, γιατί επιλέξατε να εστιάσετε την παράσταση στα κεφάλαια 11 και 18: "Ναυσικά" και "Πηνελόπη";

Ολόκληρο το έργο είναι ο απολογισμός ενός 24ώρου, μιας Παρασκευής, του Λεοπόλδου Μπλουμ. Κάθε κεφάλαιο είναι και ένα περιστατικό εκείνης της ημέρας. Κατά τη γνώμη μου, τα πιο ανατρεπτικά περιστατικά είναι εκείνα που διαβάζουμε στα τελευταία κεφάλαια: ο αυνανισμός του "Οδυσσέα" Λεοπόλδου και τα λόγια της "Πηνελόπης" Μόλυ, που κατακρημνίζουν τον μύθο που έχει χτιστεί γύρω από τον άντρα της.

Μπορείς να μας το κάνεις εικόνα;

Συναντάμε τον Μπλουμ σε μια παραλία την ώρα που σουρουπώνει. Όταν τρία κορίτσια κάνουν την εμφάνισή τους, εκείνος αρχίζει να αυνανίζεται στη θέα της μίας. Μετά την εκσπερμάτωση ξεκινά η αντιπαράθεση. Εκείνος μιλάει για τις γυναίκες, εκείνη για τους άντρες. Ο ένας κατακεραυνώνει τον άλλον, ο ένας εκφράζει το γεγονός ότι δεν δίνει χώρο στον άλλον για να καταλήξουν τελικά από το "όχι” στο μεγάλο "ναι”. Στο να παραδεχθούν ότι θέλουν να είναι ελεύθεροι. Να μπορούν να αγαπηθούν και να αγαπήσουν.

Ο τζοϊσικός Οδυσσέας ποιος είναι;

Είναι ένας εβραϊκής καταγωγής διαφημιστής, ένας πολίτης της μεσαίας τάξης, που πηγαίνει σε μπαρ, σε πορνεία. Είναι ένας άνθρωπος με αδυναμίες και σκοτεινές πλευρές που τον στοιχειώνουν. Δεν είναι ο ομηρικός ήρωας που έχει εγγραφεί στη συνείδησή μας, είναι μια καρικατούρα αυτού.

Και ο δικός σας Οδυσσέας;

Είναι ένας τραγουδιστής – ίνδαλμα, όπως τον "γεννήσαμε" με τον Παύλο Παυλίδη.

Ευχάριστη έκπληξη η συνεργασία σας.

Για εμάς να δεις! Συζητούσαμε με τη Δέσποινα ποιος θα μπορούσε να παίξει τον Οδυσσέα, μιας και η επιλογή της Πηνελόπης (θα την υποδυθεί η ηθοποιός Μαρία Σκουλά) ήταν κατά κάποιο τρόπο πιο εύκολη λόγω της γήινης φυσιογνωμίας της στο μυθιστόρημα. Υπάρχει κάτι το ηρωικό σε εκείνον που είναι σαν να καταπνίγει τα πάντα. Υπάρχει πάντα μια προσδοκία. Σκεφτόμασταν με τη Δέσποινα λοιπόν ότι δεν θέλουμε να είναι ηθοποιός, αλλά ταυτόχρονα να μπορεί να φέρει ένα προσωπικό μύθο, αλλά και να αρκεί απλά η φωνή του για να συγκινήσει το κοινό και να το βοηθήσει να κάνει τις δικές του συνδέσεις και αντιστοιχίες. Καταλήξαμε ότι θέλαμε να είναι ένας τραγουδιστής της ροκ και γρήγορα μας ήρθε στο μυαλό ο Παύλος.

Πώς αντέδρασε όταν του προτείνατε το ρόλο;

Αιφνιδιάστηκε. Δεν είχε διαβάσει το βιβλίο. Το τόλμησε όμως και όταν το τελείωσε, μου είπε "Αυτός ο άνθρωπος είμαι εγώ". Με έχει εντυπωσιάσει πολύ ο τρόπος που έχει αντιμετωπίσει τόσο ο ίδιος όσο και η Μαρία (Σκουλά) το πρότζεκτ. Είναι σαν να είναι μέσα στη ζωή τους. Είναι σαν η παράσταση να έχει γίνει δεύτερη φύση τους, σαν να τους απασχολεί πλέον σε προσωπικό επίπεδο.

Εσένα τι σε συγκίνησε στον "Οδυσσέα" του Joyce;

Το γεγονός ότι μιλά για την αποδοχή όλων κομματιών που συνθέτουν το είναι μας. Μπορεί να είμαστε σπουδαίοι και μπορεί να είμαστε και ασήμαντοι. Μπορεί να έχουμε ταπεινές σκέψεις, αλλά και άγρια ένστικτα, σεξουαλικά και εγκληματικά. Όμως μέσα σε όλη αυτή την σκοτεινιά που υπάρχει μέσα μας, υπάρχει πάντα το φως, το οποίο θα δούμε μόνο όταν θα αποδεχτούμε αυτό που είμαστε. Γιατί μόνο τότε, θα μπορέσουμε να αγαπήσουμε τον εαυτό μας και μετά τους άλλους. Είναι ένα βιβλίο, που μοιάζει τόσο ελεύθερο, όσο και συνειρμικό, αλλά ταυτόχρονα είναι σαφές και συγκεκριμένο. Αυτό πιστεύω είναι που το κάνει τόσο ιδιαίτερο και σπουδαίο, αμφιλεγόμενο επίσης. Αξίζει τον κόπο κάποιος να το διαβάσει κι αν όχι όλο, τουλάχιστον το τελευταίο κεφάλαιο.

Το στοιχείο της μουσικής, που θα εκτελείται ζωντανά επί σκηνής στην παράσταση, είναι ένας τρόπος για να κάνετε πιο βατή κατά κάποιο τρόπο την "ανάγνωσή" του;

Σαφέστατα. Το κείμενο είναι δύσκολο, δυσνόητο, κακά τα ψέματα. Υπάρχουν νοήματα σύνθετα και βαθιά που ξεπηδούν αιφνιδιαστικά. Για να μπορέσει κάποιος να ακολουθήσει αυτό το τρικυμιώδες ταξίδι σκέψης, σκεφτήκαμε ότι ο πιο ωφέλιμος και ο πιο αποτελεσματικός τρόπος θα ήταν μέσω της μουσικής, που θα τον παρασέρνει στο ρυθμό της, θα τον συγκινήσει και θα αναδείξει μέσα σου το περιεχόμενο.

Ο άλλος τρόπος ήταν το stand up, όπως συμπεραίνουμε από τον χαρακτηρισμό της παράστασης ως "φιλοσοφικής stand up comedy";

Ακριβώς, δεν θα υπάρχει άμεση διάδραση με το κοινό, αλλά θα υπάρχει άμεση απεύθυνση, σαν να καθρεπτίζουν οι ήρωες στα μάτια ενός τρίτου, των θεατών, το ποιοι είναι οι ίδιοι και οι άλλοι γύρω τους. Το κείμενο έχει χιούμορ, είναι υπαινικτικό, ακραία σεξουαλικό, βίαιο, συγκινητικό. Όλα αυτά τα στοιχεία, μαζί με το μουσικό που έχουμε εντάξει, άνετα θα μπορούσαν να αποτελέσουν αφορμή για δημιουργία από τους stand up comedians, που είναι σαν να φιλοσοφούν με ένα έμμεσο τρόπο για το τώρα, την ώρα που μιλούν για κάτι επιφανειακό, όπως ακριβώς κάνει για παράδειγμα η Πηνελόπη όταν φιλοσοφεί για το είναι και το φαίνεσθαι, για το τι θεωρείται ελκυστικό και ποθητό, μιλώντας για κρέμες αδυνατίσματος.

Ποιοι είναι οι Elephas Tiliensis

Ιδρύθηκαν το 2013 από τον Δημήτρη Αγαρτζίδη και τη Δέσποινα Αναστάσογλου. Οι παραστάσεις τους εμπνέονται κατά κύριο λόγο από τον χώρο της λογοτεχνίας. Πρωτοεμφανίστηκαν με την Περσινή Αρραβωνιαστικιά της Ζυράννας Ζατέλη, που γνώρισε μεγάλη επιτυχία, και ακολούθησαν οι παραστάσεις: Αλεξάνδρεια - υπάρχουν αλήθεια και ψεύδος άραγε; (βασισμένη στο Αλεξανδρινό Κουαρτέτο του Λόρενς Ντάρελ), Πώς θα ’ναι ο λυτρωτής μου; (βασισμένη στον Αστέριο του Μπόρχες), Λούλα του Βαγγέλη Ραπτόπουλου, Persona (βασισμένη στην ταινία του Μπέργκμαν) κ.ά. Τη φετινή θεατρική περίοδο παρουσίασαν το έργο της κρητικής λαϊκής παράδοσης Η βοσκοπούλα στο Θέατρο του Νέου Κόσμου και την Κυρά της Θάλασσας του Ερρίκου Ίψεν.

Απόδοση - Δραματουργική επεξεργασία - Σκηνοθεσία: Δημήτρης Αγαρτζίδης, Δέσποινα Αναστάσογλου
Μουσική: λάμδα
Σκηνικά - Κοστούμια: Μαγδαληνή Αυγερινού
Φωτισμοί: Αλέκος Αναστασίου
Κίνηση: Σοφία Μαυραγάνη
Βοηθός σκηνοθέτη: Ανδριάννα Χαλκίδη
Βοηθός σκηνογράφου: Τζίνα Ηλιοπούλου
Εκτέλεση παραγωγής: Άννα Γκόμεζ

Παίζουν: Παύλος Παυλίδης (Οδυσσέας / Λεοπόλδος Μπλουμ), Μαρία Σκουλά (Πηνελόπη / Μόλλυ Μπλουμ), Βίκυ Κατσίκα, Μαρία Μοσχούρη, Τατιάνα Άννα Πίττα (Σειρήνες), Ελένη Ποζατζίδου (Μίλλυ Μπλουμ)

Μουσικοί επί σκηνής: Θοδωρής Σοφόπουλος (τύμπανα, κρουστά), Χάρης Παρασκευάς (τύμπανα, bass synthesizer), Παντελής Νικηφόρος (ηλεκτρική κιθάρα), Κώστας Κωστίδης (synthesizer)

Info: Πειραιώς 260 – Κτίριο Η. Από 1η έως 3 Ιουλίου στις 21.00. Προπώληση εισιτηρίων εδώ. Με ελληνικούς και αγγλικούς υπέρτιτλους.

 

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για πολιτικές εξελίξεις, συνεντεύξεις διασήμων, συμβουλές για αντρική μόδα και συνταγές για φαγητό και πότο στο esquire.com.gr