O Alan Turing ήταν πολύ μπροστά για την εποχή του

O Alan Turing γεννήθηκε στις 23 Ιουνίου του 1912 πριν από ακριβώς 111 χρόνια και η σκέψη του έμελλε να μας επηρεάζει μέχρι και σήμερα. Αν και έζησε μόλις 41 χρόνια και καταδικάστηκε για "ομοφυλοφιλικές πρακτικές" στην πατρίδα του την Αγγλία, υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους επιστήμονες του 20ου αιώνα. Σήμερα θεωρείται ο πατέρας της τεχνητής νοημοσύνης και η κακή μεταχείριση που είχε εξακολουθεί να κάνει την βρετανική κοινωνία να ντρέπεται.

Η συγχώρεση από την ίδια την κοινωνία άργησε μάλιστα να έρθει. Το 1952, ενώ ήταν βυθισμένος στην επαναστατική και πρωτοποριακή έρευνα για την πρώτη τεχνητή νοημοσύνη στον κόσμο μας, καταδικάστηκε από τη βρετανική δικαιοσύνη για "ομοφυλοφιλικές πρακτικές".

Αντί να φυλακιστεί, επέλεξε να υποβληθεί σε χημικό ευνουχισμό. Δύο χρόνια αργότερα, στις 7 Ιουνίου 1954, βρέθηκε νεκρός στο κρεβάτι του. Η αιτία: πιθανή αυτοκτονία από δηλητηρίαση. Όμως οι συνθήκες ήταν ιδιαίτερα ύποπτες. Το 2013, σχεδόν 60 χρόνια μετά το θάνατό του, το βρετανικό στέμμα αποφάσισε συμβολικά να του χορηγήσει "βασιλική χάρη".

Σήμερα, με αφορμή τα 110 χρόνια από τη γέννηση του λαμπρού αυτού επιστήμονα, του οποίου η ζωή έχει απασχολήσει κινηματογράφο (π.χ The Imitation Game) και θέατρο (σ.σ. τον υποδύθηκε φέτος με τεράστια επιτυχία ο Ορφέας Αυγουστίδης στο θέατρο Βασιλάκου φέτος), εμείς θυμόμαστε έναν από τους σημαντικότερους επιστήμονες του 20ού αιώνα μέσα από πέντε συναρπαστικά στοιχεία για τη ζωή του.

Ήταν πρωτοπόρος στη σύνδεση υπολογισμού και βιολογίας.

Ο Turing ήταν ένας λαμπρός φοιτητής μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, όταν και του απονεμήθηκε υποτροφία από το διάσημο King's College του Λονδίνου σε αναγνώριση της έρευνάς του στη θεωρία πιθανοτήτων. Όταν ο Turing ήταν φοιτητής, η πληροφορική ήταν ακόμη μια αναδυόμενη επιστήμη.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1930, στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, ένας Αμερικανός μαθηματικός o Alonzo Church κατέληξε στο ίδιο συμπέρασμα με τον Τuring σε μια επιστημονική εργασία σχετικά με ένα πολύπλοκο πρόβλημα της μαθηματικής λογικής. Από τότε, μετακόμισε στο Princeton για να σπουδάσει για διδακτορικό υπό την καθοδήγηση του Church.

Το εν λόγω μαθηματικό πρόβλημα είναι γνωστό με το φανταστικό όνομα Entscheidungsproblem. Θα μπορούσε να μεταφραστεί σε κάτι σαν "το πρόβλημα της απόφασης". Ο Turing προσπάθησε να λύσει κατά πόσον είναι δυνατόν να καθοριστεί επακριβώς ποιες μαθηματικές προτάσεις είναι αποδείξιμες σε ένα δεδομένο τυπικό μαθηματικό σύστημα και ποιες όχι.

Τόσο ο Turing όσο και ο Church διαπίστωσαν, με ανεξάρτητους τρόπους, ότι αυτό δεν ήταν δυνατό. Και παρόλο που μπορεί να μη μας φαίνεται έτσι, η επίλυση αυτού του προβλήματος ήταν το κλειδί για την πρόοδο των υπολογισμών.

Αν και άλλοι είχαν ήδη κάνει πρόοδο στον τρόπο με τον οποίο μια μηχανή θα μπορούσε να εκτελεί πολύπλοκους υπολογισμούς (η πρώτη ήταν η Ada Lovelace), ο Turing συνδύασε τα μαθηματικά με τη βιολογία, θεωρώντας ότι ο ανθρώπινος νους είναι σε μεγάλο βαθμό μια ψηφιακή υπολογιστική μηχανή.

Θεωρείται ήρωας πολέμου

Μια από τις πιο αξιοσημείωτες πτυχές του Alan Turing είναι ότι υπήρξε ενεργός υποστηρικτής των συμμάχων κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Το 1939, μετά την εισβολή του Χίτλερ στην Πολωνία, ολόκληρη η Ευρώπη βρισκόταν σε πόλεμο.

Η πολωνική κυβέρνηση είχε παράσχει στη Βρετανία και τη Γαλλία λεπτομέρειες σχετικά με τις πολωνικές επιτυχίες κατά της Enigma, της κύριας μηχανής που χρησιμοποιούσε ο γερμανικός στρατός για την κρυπτογράφηση των ραδιοεπικοινωνιών. Ο Turing συνεργάστηκε ενεργά για να σπάσει αυτούς τους κώδικες εν καιρώ πολέμου και να αποδυναμώσει έτσι τον ναζιστικό στρατό. 

> Διάβασε ακόμη: Μία άγνωστη ιστορία για τον Albert Einstein

Το 1942 επινόησε επίσης την πρώτη συστηματική μέθοδο για την αποκρυπτογράφηση κρυπτογραφημένων μηνυμάτων χρησιμοποιώντας μια εξελιγμένη μηχανή. Στο τέλος του πολέμου, ο Turing ανακηρύχθηκε Αξιωματικός του Εξαιρετικότερου Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας (OBE) για το έργο του στην αποκρυπτογράφηση του κώδικα.

Επινόησε το "Turing Test"

Ήδη από το 1950, ο Turing επινόησε το διάσημο τεστ που φέρει το όνομά του. Αποτελείται από μια σειρά δοκιμών για να διαπιστωθεί αν ένας υπολογιστής μπορεί να "σκεφτεί" ή όχι: η δοκιμή Turing αποτελείται από έναν άνθρωπο που θέτει σε δύο "υποκείμενα" μια σειρά ερωτήσεων. Ένα από αυτά είναι μια μηχανή. Λοιπόν, ο άνθρωπος που κάνει τις ερωτήσεις πρέπει να μαντέψει ποιες φορές η μηχανή απαντά και ποιες φορές όχι. Όσες περισσότερες φορές μπερδεύει τη μηχανή με τον πραγματικό άνθρωπο, τόσο πιο πιθανό είναι να θεωρηθεί ότι ο εν λόγω υπολογιστής μπορεί να "σκέφτεται".

Την ίδια χρονιά, δημοσίευσε την πρωτοποριακή εργασία του "Computing machinery and intelligence" στο περιοδικό Mind, η οποία επικεντρώθηκε αποκλειστικά στο πώς οι αλγόριθμοι μπορούν να επιδείξουν νοημοσύνη που μοιάζει με την ανθρώπινη. Μέχρι το τέλος των ημερών του, ο Turing είχε θέσει σημαντικές βάσεις για την κατασκευή ψηφιακών "σκεπτόμενων" μηχανών και είχε προβληματιστεί σχετικά με τους ηθικούς προβληματισμούς που αυτό παρουσιάζει.

Η μοιραία καταδίκη λόγω της ομοφυλοφιλίας του

Μια μοιραία καταδίκη που ακολουθείται από τον μυστηριώδη θάνατό του
Το 1952 μπορεί οι Άγγλοι να είχαν την ίδια Βασίλισσα με σήμερα, όμως η ομοφυλοφιλία ήταν έγκλημα και για τον λόγο αυτό η αλματώδης καριέρα του Alan Turing διακόπηκε από μια καταδίκη για "άσεμνη συμπεριφορά", που σχετιζόταν απλώς με τον σεξουαλικό του προσανατολισμό.

Εκείνη την εποχή, αυτό το είδος "εγκλήματος" τιμωρούνταν είτε με φυλάκιση είτε με ορμονική διαδικασία με οιστρογόνα (γυναικείες ορμόνες) για την αναστολή της ανδρικής σεξουαλικότητας, κοινώς γνωστή ως "χημικός ευνουχισμός". Ο Turing επέλεξε τη δεύτερη επιλογή προκειμένου να μην στερηθεί την ελευθερία του. Αυτή η φρικτή και άδικη τιμωρία σηματοδότησε το τέλος των ημερών του.

Στις 7 Ιουνίου 1954, εν μέσω μιας έντονης καριέρας στην έρευνα για την τεχνητή νοημοσύνη, ο Turing βρέθηκε νεκρός στο κρεβάτι του. Είχε δηλητηριαστεί, είτε από ατύχημα είτε από αυτοτραυματισμό. Αν και η επίσημη αιτία θανάτου ήταν η αυτοκτονία, η οικογένεια και οι φίλοι του υποστηρίζουν ότι δεν ήταν αυτή η περίπτωση, δεδομένου ότι δεν υπήρξε ποτέ καμία απόδειξη (γραπτά οποιουδήποτε είδους ή εξομολογήσεις σε αγαπημένα πρόσωπα) για την πρόθεσή του να βάλει τέλος στη ζωή του.

Όταν βρέθηκε νεκρός, διατυπώθηκαν δύο εναλλακτικές υποθέσεις για την αυτοκτονία, οι οποίες όμως δεν μπόρεσαν ποτέ να αποδειχθούν: η πρώτη είναι ότι ο Turing πέθανε από ατύχημα λόγω ακούσιας εισπνοής τοξικών αερίων που προέρχονταν από πείραμα που διεξαγόταν σε κοντινό εργαστήριο. Η δεύτερη, πολύ πιο υποθετική, έχει να κάνει με τις βρετανικές μυστικές υπηρεσίες, οι οποίες θα τον είχαν "βγάλει από τη μέση" λόγω των γνώσεών του στην κρυπτανάλυση (την ικανότητα να σπάει μυστικούς κώδικες στις επικοινωνίες).

37.000 υπογραφές για μεταθανάτια αμνηστία

Ευτυχώς, πολλοί άνθρωποι, μεταξύ των οποίων εξέχοντα μέλη της κοινωνίας, όπως ο αστροφυσικός και κοσμολόγος Stephen Hawking και ο επιστήμονας υπολογιστών William Jones, υποστήριξαν ένα κίνημα που έφτασε τις 37.000 υπογραφές για την αποκατάσταση του Alan Turing.

Το 2009, ο τότε πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Gordon Brown ζήτησε δημοσίως συγγνώμη για την καταδίκη του Alan Turing δεκαετίες νωρίτερα. Τέσσερα χρόνια αργότερα, το 2013, η βασίλισσα Ελισάβετ του έδωσε "βασιλική χάρη". Η μορφή ενός από τα πιο οραματιστικά μυαλά του 20ού αιώνα ξεκαθαρίστηκε επιτέλους. Αλλά ποιος ξέρει πόσα θα είχε προσφέρει στην κοινωνία ο μαθηματικός αυτός, που πέθανε σε ηλικία μόλις 41 ετών, αν είχε τη δυνατότητα να συνεχίσει την έρευνά του.

Ακολούθησε το Esquire στο Facebook, το Twitter και το Instagram.

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για πολιτικές εξελίξεις, συνεντεύξεις διασήμων, συμβουλές για αντρική μόδα και συνταγές για φαγητό και πότο στο esquire.com.gr