23 χρόνια από τη μέρα που η Αθήνα ισοπεδώθηκε από τον σεισμό της Πάρνηθας

Η μέρα ήταν Τρίτη, 7 Σεπτεμβρίου 1999, 14:56:50 τοπική ώρα. Ο σεισμός της Πάρνηθας ή ο σεισμός της Αθήνας του 1999 -έμεινε στην ιστορία και με τα δύο ονόματα- θα γίνει ο φονικότερος των τελευταίων 50 ετών στην Ελλάδα. Αρκούσαν μόλις 15 δευτερόλεπτα για να εμφανιστεί το σκοτεινό πρόσωπο του Εγκέλαδου, αφήνοντας πίσω του περισσότερους από 140 νεκρούς, τουλάχιστον 2.000 τραυματίες και ανυπολόγιστες ζημιές.

Ο σεισμός

Είχε μέγεθος 5,9 ρίχτερ και κράτησε 15 δευτερόλεπτα. Είχε επίκεντρο 18 χιλιόμετρα από το κέντρο της πόλης και το ακριβές του σημείο ήταν ανάμεσα στον Εθνικό Δρυμό Πάρνηθας και τις Αχαρνές.

> Διάβασε ακόμη: Αρνητές των εμβολίων ή μήπως αρνητές της πραγματικότητας;

Το μικρό του εστιακό βάθος (9 έως 14 χιλιόμετρα) ήταν από τις βασικότερες αιτίες των αποτελεσμάτων του, παρότι στην επιφάνεια του εδάφους υπήρξαν ελάχιστες ρηγματώσεις.

Μία μελέτη του 2008 όμως, που έγινε αποδεκτή και από το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο αποκάλυψε πως στην ουσία έγιναν δύο σεισμοί, μεγέθους 5,8 και 5,5 ρίχτερ, σε διαφορετικά ρήγματα και με διαφορά 3,5 δευτερολέπτων ο ένας από τον άλλο.

Μία άλλη σεισμολογική μελέτη που αξιοποίησε δορυφορικά δεδομένα απέδειξε ότι ενεργοποιήθηκαν δύο ρήγματα που οδήγησαν στην εκδήλωση δύο σεισμών, με τα ρήγματα να εκτείνονται μέχρι τον κόλπο της Ελευσίνας.

Εντονότερα από τη δράση του σεισμού χτυπήθηκαν περιοχές όπως το Μενίδι, η Μεταμόρφωση, τα Άνω Λιόσια, η Κάτω Κηφισιά, η Ερυθραία, το Περιστέρι, η Νέα Φιλαδέλφεια, η Πετρούπολη, οι Θρακομακεδόνες και η Ελευσίνα.  Όλο το λεκανοπέδιο της Αττικής βυθίστηκε λίγο σε σχέση με την Πάρνηθα, με την περιοχή στο Θριάσιο Πεδίο να μετακινείται περίπου 8 εκατοστά.

Τα θύματα

Ο αριθμός των νεκρών σύμφωνα με την επιστημονική μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Journal of geophysical research ήταν 143. Παρότι οι αρχικές εκτιμήσεις μιλούσαν για 27 θύματα και εκατοντάδες τραυματίες, η πραγματικότητα ήρθε να τους διαψεύσει με τον τραγικότερο τρόπο. Από αυτούς, οι 79 έχασαν τη ζωή τους μέσα σε συνολικά 6 κτίρια:

• 39 στο εξαώροφο κτίριο της Ρικομέξ, στο Μενίδι, που στεγάζονταν οι εταιρείες Ρικομέξ και Εστία εμπορική - ανάμεσά τους και δύο έγκυες γυναίκες.
• 16 στην πολυκατοικία της οδού Ψυχάρη, στην Μεταμόρφωση. Σε αυτή μάλιστα, οι διασώστες ανέσυραν ζωντανά δύο παιδιά στην αγκαλιά του νεκρού πατέρα τους.
• 8 στη Φαράν.
• 7 στην πολυκατοικία της οδού Πίνδου, στη Νέα Φιλαδέλφεια.
• 6 στο εργοστάσιο ΒΙΟΚΥΤ.
• 3 στο εργοστάσιο της Φιλοπλάστ.

Από τις αυτοψίες που έγιναν σε ορισμένα από τα θύματα, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι 36 έχασαν τη ζωή τους από τραύματα και 31 πέθαναν από ασφυξία. Η πλειοψηφία των θανάτων ωστόσο οφείλονταν σε καταρρεύσεις κτιρίων. Από την άλλη, τουλάχιστον 85 άνθρωποι σώθηκαν μέσα από τα ερείπια.

Οι καταστροφές

Εκτός από φονικός, ο σεισμός της Πάρνηθας αποδείχθηκε και η πιο δαπανηρή φυσική καταστροφή που έπληξε ποτέ την Ελλάδα. Οι υλικές ζημιές αποτιμήθηκαν σε ένα ποσό που ξεπερνούσε τα €3.000.000.000, ενώ η εγγύτητά του από την μητροπολιτική περιοχή της Αθήνας είχε σαν αποτέλεσμα να σημειωθούν μεγάλες ζημιές σε ακτίνα 10 χιλιομέτρων από το επίκεντρό του. 

Περιοχές όπως τα Άνω Λιόσια, το Μενίδι, οι Θρακομακεδόνες και η Φυλή Αττικής υπέστησαν τις μεγαλύτερες ζημιές, με το 30% των καλά κατασκευασμένων κτιρίων να έχουν καταρρεύσει. Σημαντικές υλικές καταστροφές δεν αναφέρθηκαν στον δήμο Αθηναίων, τα νότια και τα ανατολικά προάστια, με την Ακρόπολη και άλλα ιστορικά μνημεία της Αθήνας να μένουν αλώβητα ή με πολύ μικρές ζημιές: στον Παρθενώνα και στο Ερέχθειο υπήρξε μία ελαφριά περιστροφή κάποιων κιόνων, χωρίς σημαντική μεταβολή.  Στα λιμάνια της Ελευσίνας και του Πειραιά οι ζημιές ήταν μικρές, καθώς οι μόνες που παρατηρήθηκαν ήταν η μετακίνηση κατά 10 εκατοστά μερικών τοίχων στις αποβάθρες. 

Ο απόηχος 

Τις επόμενες ημέρες μετά τον σεισμό, συνεργεία και ομάδες μηχανικών του ΥΠΕΧΩΔΕ κλήθηκαν να ερευνήσουν τις καταστροφές στις περιοχές που επλήγησαν σε μεγαλύτερο βαθμό.

Εκατοντάδες κτίρια βάφτηκαν με κίτρινο ( αν η φέρουσα δομή είχε υποστεί επιδιορθώσιμες ζημιές) ή κόκκινο χρώμα (αν τα κτίρια είχαν υποστεί τόσες πολλές ζημιές που δεν μπορούσαν να επισκευαστούν και έτσι έπρεπε να κατεδαφιστούν) και χιλιάδες Αθηναίοι, φοβούμενοι μετασεισμούς, κοιμόντουσαν σε πλατείες, πάρκα και καταυλισμούς που στήθηκαν για την προσωρινή στέγαση όσων έχασαν τα σπίτια τους.

Ο αριθμός των οικογενειών που έμειναν άστεγες τότε εκτιμήθηκε στις 40.000.

Κάποιοι μάλιστα, έφυγαν για αρκετές εβδομάδες για την επαρχία ή έστειλαν τα παιδιά τους σε συγγενείς τους εκεί. Συνολικά, δημιουργήθηκαν αρχικά 101 καταυλισμοί που έκλεισαν μέχρι το 2004, με κάποιους -ελάχιστους- να συνεχίζουν να υπάρχουν μέχρι και σήμερα. 

 

Η τούρκικη βοήθεια

Αν υπήρξε κάτι θετικό μετά τον φονικό σεισμό (στο πλαίσιο που μπορεί κάποιος να το πει αυτό) ήταν πως για πρώτη φορά εκείνη την περίοδο η χώρα μας έφτασε τόσο κοντά με την Τουρκία. Σε λιγότερο από 13 ώρες είχαν έρθει στην Αθήνα τούρκικα σωστικά συνεργεία (μία 20μελής ομάδα διάσωσης) που έσπευσαν να συνεργαστούν με τα ελληνικά. Έναν μήνα πριν (στις 17 Αυγούστου 1999), είχε σημειωθεί στη Νικομήδεια της Τουρκίας σεισμός κλίμακας 7,6 ρίχτερ με χιλιάδες νεκρούς. Η Ελλάδα είχε στείλει και αυτή βοήθεια.

Η απόδοση δικαιοσύνης (;)

Κάτω από τα συντρίμμια σκέπασε τις ευθύνες για τους θανάτους από τις καταρρεύσεις κτιρίων η ελληνική δικαιοσύνη. Η πιο πολύκροτη υπόθεση ήταν αυτή της Ρικομέξ. Η δίκη τελικά ολοκληρώθηκε το 2007, με τους 33 κατηγορούμενους να απαλλάσσονται και τους συγγενείς να λαμβάνουν αποζημιώσεις από €17.000 μέχρι €40.000.

> Διάβασε ακόμη: Ο Μίκης δεν έφυγε στις οχτώ, ταξίδι για την Κατερίνη

Το 2010 το Συμβούλιο της Επικρατείας αποφάσισε την καταβολή €18.000.000 στους συγγενείς των θυμάτων, επιρρίπτοντας ευθύνες στη Νομαρχία, καθώς δεν είχε κάνει σωστά τους προληπτικούς ελέγχους στο εργοστάσιο. Η υπόθεση έκλεισε οριστικά το 2012, όταν το Περιφερειακό Συμβούλιο Αττικής  αποφάσισε τελικά την καταβολή €13.000.000 στους συγγενείς των θυμάτων.  

Στις υπόλοιπες δίκες για τις καταρρεύσεις εργοστασίων, οι κατηγορούμενοι κρίθηκαν ένοχοι, με εξαίρεση αυτούς της Φαράν που αθωώθηκαν. Στην περίπτωση της πολυκατοικίας στη Μεταμόρφωση, τα αδικήματα παραγράφηκαν. 

 

 

 

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για πολιτικές εξελίξεις, συνεντεύξεις διασήμων, συμβουλές για αντρική μόδα και συνταγές για φαγητό και πότο στο esquire.com.gr