'Παράλληλα', η πρώτη αναδρομική έκθεση του Αλέξη Κυριτσόπουλου στην Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων

Ο Αλέξης Κυριτσόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1943. Ξεκίνησε ως σκιτσογράφος σε αθηναϊκές εφημερίδες και περιοδικά́. Το 1966 o Ασαντούρ Μπαχαριάν (γκαλερί"ΩΡΑ") εξέδωσε ένα μικρό λεύκωμα με σκίτσα του και το καλοκαίρι του 1967 έφυγε και εγκαταστάθηκε στο Παρίσι όπου γνώρισε τη ζωγραφική. Έγινε δεκτός στο  εργαστήρι χαρακτικής στην Beaux Arts. Ο Σύλλογος Ελλήνων Φοιτητών στο Παρίσι εξέδωσε ένα μικρό λεύκωμα με πολιτικά σκίτσα του. Το1971 επέστρεψε στην Ελλάδα και την περίοδο της Μεταπολίτευσης έγραψε και ζωγράφισε "Το παραμύθι με τα χρώματα", που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος.

Η ζωγραφική του πηγαινοέρχεται από τις γκαλερί σε βιβλία, αφίσες, εξώφυλλα βιβλίων, δίσκων, CD, σκηνικά, κοστούμια, εικονογραφήσεις.Έχει μια διαχρονική συνεργασία μετον Διονύση Σαββόπουλο, έχει φιλοτεχνήσει εξώφυλλα του Στέλιου Ράμφου και δίσκους του Μάνου Χατζιδάκι, του Νίκου Ξυδάκη κ.ά. Έχει συνεργαστεί με το ΜΙΕΤ(εκθέσεις:"Αριστοφάνης","Ποιητές της γενιάς του’30") και με το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών σχεδιάζοντας albums για τον "Πέτρο και το Λύκο" και τηΛυσιστράτη του Μίκη Θεοδωράκη, σκηνικά, κοστούμια και animation για τον "Μερλίνο"του Περικλή Κούκου και το "Σαββόραμα". Μεταξύ άλλων ο Αλέξης Κυριτσόπουλος έχει, επίσης, φτιάξει σκηνικά για ελληνικές ταινίες μεγάλου μήκους και θεατρικές παραστάσεις, έχει συνεργαστεί με τα Πανεπιστήμια Θεσσαλονίκης και Ιωαννίνων για την εικονογράφηση και concept graphic αναγνωστικών γαλλικής γλώσσας για το Γυμνάσιο και αναγνωστικού Α ́ Δημοτικού και έχει τιμηθεί με το Κρατικό Βραβείο Εικονογραφημένου Παιδικού Βιβλίου για το βιβλίο του "Βεγγαλικά. Ένα παραμύθι εμπνευσμένο από τα ποιήματα του Νίκου Εγγονόπουλου" το 2013. Τα τελευταία χρόνια, ζωγραφίζει τις περιπέτειες του Δον Κιχώτη (έκθεση, βιβλίο). 

"Παράλληλα"

Ή πώς ο Αλέξης Κυριτσόπουλος χάρισε τη χαρά σε κάμποσους δυστυχισμένους που με το ζόρι τούς πήγαιναν εκεί που δεν ήθελαν να πάνε. Είναι δύσκολο να γράψεις για τη ζωγραφική του Αλέξη Κυριτσόπουλου. Οι εικόνες του έχουν περάσει στο DNA μας. Όχι όμως με τον τρόπο που μας συντροφεύουν οι εικόνες του Αλέκου Φασιανού, τις οποίες συναντάς όπου σταθείς και όπου βρεθείς.

Η ζωγραφική του Κυριτσόπουλου συνοδεύει κάποιες πολύ προσωπικές στιγμές μας: την επαναληπτική ακρόαση αγαπημένων δίσκων του ΔιονύσηΣαββόπουλου, του ΜάνουΧατζιδάκι ή του Νίκου Ξυδάκη·τη σιωπηλή ανάγνωση ενός συναρπαστικού βιβλίου του Στέλιου Ράμφου ή του Χρήστου Βακαλόπουλου, στο σπίτι σου, στο σπίτι της ή σε μια απόμερη παραλία·τη φωναχτή ανάγνωση ενός παραμυθιού στο παιδί σου, του ίδιου παραμυθιού-δώρου της μητέρας σου-που διάβαζες κι εσύ όταν ήσουν παιδί·τηνπαρακολούθηση μιας παιδικής παράστασης ή μιας γιορτινής συναυλίας της Οπισθοδρομικής Κομπανίας·την πρώτη σου ερωτική συνεύρεση σε μια ακατάστατη φοιτητική γκαρσονιέρα·τη μοναχική βόλτα σε μια γκαλερί της πόλης ένα μελαγχολικό απόγευμα. Πολλά χρόνια τώρα, ήδηαπό την εποχή του "Μάτια μου, στολίσου"(1996), ο Κυριτσόπουλος "οραματίζεται μια μεγάλη έκθεση, μεταξύ λαβύρινθου και παιδικής χαράς, για να παρουσιάσει τη ζωγραφική του",για να στείλει "ερωτικά ραβασάκια". Η έκθεση στην γκαλερί "Ώρα", με τίτλο "Ζωγραφική μεγάλων διαστάσεων σε φιλικό περιβάλλον"(1991), ήταν μια δοκιμή προς αυτή την κατεύθυνση, που αντιτίθεται στην τακτοποιημένη, βαρετή και δίχως εκπλήξεις, μουσειακή παρουσίαση των έργων.Η ιδεατή εκθεσιακή εμπειρία για τον Κυριτσόπουλο συγγενεύει με την επίσκεψη σε ένα λούνα παρκ, όπου η απρόσκοπτη συμμετοχή στο παιχνίδι προκαλεί ευδαιμονία και εκρήξεις χαράς. Σε ένα τέτοιο "φιλικό περιβάλλον", ο χρόνος σταματά ή, στην καλύτερη περίπτωση, απορρυθμίζεται. Μπορεί η αναδρομική έκθεση του καλλιτέχνη στην Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων να μην προσομοιάζει με λούνα παρκ, με καφενείο ή ατελείωτο πανηγύρι, είναι όμως ικανή να χαρίσει χαμόγελα και γέλια, τη συναισθηματική εκτόνωση που όλοι, μικροί και μεγάλοι, έχουμε ανάγκη.Στην αντικαταθλιπτική, εν μέρει σατιρική και εν πολλοίς αυτοβιογραφική ζωγραφική του Κυριτσόπουλου πρωταγωνιστούν τα έντονα, φωτεινά, αληθινά χρώματα και δευτερευόντως οι ήρωες. Ή, για να το θέσουμε διαφορετικά, τα χρώματα διαμορφώνουν και ζωντανεύουν τους χαρακτήρες, καθορίζοντας τα όρια και τα σχήματα των μορφών. "Το χρώμα είναι δρόμος για το φως" θα πει ο ίδιος. Στην περίπτωσή του, λοιπόν, το χρώμα εξυπηρετεί τον βαθύτερο σκοπό της ζωγραφικής:να προσφέρει "παρηγοριά, ελπίδα και ανάσα για να τα βγάλουμε πέρα". Από τον Ναστραδίν Χότζα-την πρώτη φιγούρα που ζωγράφισε χρησιμοποιώντας χρωματιστές λαδόκολλες με τις οποίες έφτιαχναν τους χαρταετούς-και την εικονογράφηση των αναμνήσεων της μητέρας του (Η Ζωίτσα πέρα από το Αιγαίο, Άγρα, 1982) έως τις Οπτασίες του Δον Κιχώτη και τις Εικόνες για τους Αχαρνείς του Αριστοφάνη (ΜΙΕΤ,2005 και 2006 αντίστοιχα) ο Κυριτσόπουλος παίζει με τα χρώματα ανακαλύπτοντας και αποκαλύπτοντας τις αστείρευτες δυνατότητές τους. Όπως έχει δηλώσει στο παρελθόν για το παιχνίδι με τα χρώματα: "Είναι σαν τη σπηλιά του Αλαντίν, που λέει "Άνοιξε σουσάμι” και μέσα έχει χιλιάδες κρυμμένους θησαυρούς που σιγά σιγά παίρνουν σχήμα, τους ανακαλύπτεις σαν τον Σεβάχ τον Θαλασσινό".Εντέλει η μεγάλη του αγάπη για το χρώμα μαρτυρά πώς ζωγραφίζει κάποιος που μεγαλώνει υπό τον αττικό ουρανό.

Εξίσου σημαίνοντα ρόλο με το χρώμα διαδραματίζει στη ζωγραφική του Κυριτσόπουλου η μουσική, αρχής γενομένης από τα εξώφυλλα δίσκων, με πρώτοτο "Φορτηγό" (1966) του ΔιονύσηΣαββόπουλου, με το οποίο μεταφράζει αποτελεσματικά την ευαισθησία του τραγουδοποιού, και αργότερα μετα εμφανώς πιο ζωγραφικά "Παράλογα"(1976) του ΜάνουΧατζιδάκι–άσχετα αν ο ίδιοςεξομολογείται ότι θα ήθελε να είχε φιλοτεχνήσει το εξώφυλλο του "Καίσαρ και Κλεοπάτρα" (1962),στερώντας τη χαρά από τον Νίκο Εγγονόπουλο, ο οποίος έχει γράψει ένα από τα αγαπημένα ποιήματατου Κυριτσόπουλου, το"Περί ύψους"."Όταν ζωγραφίζω ένα εξώφυλλο, ακούω τα τραγούδια ξανά και ξανά και προσπαθώ να "τραγουδήσω”κι εγώ με τον τρόπο μου εκείνα τα τραγούδια" έλεγε στηνΑργυρώ Μποζώνητο 1990, για να προσθέσει, σε άλλη συνέντευξη την επόμενη χρονιά: "Ελπίζω ότι δεν ζωγραφίζω σαν παράφωνος που θέλει να τραγουδάει!".Ο Κυριτσόπουλος είναι ένας τραγουδοποιός της εικόνας. Χορεύει με τους ήρωές του καιαυτός ο συντονισμένος χορός εμψυχώνει την εικόνα: οι προσεκτικά δομημένες ζωγραφιές του βασίζονται σε μια εσωτερική κίνηση, αποπνέουν μια ρυθμολογία. Σε στιγμές μέθεξης, ο ευδιάθετος ζωγράφος "απογειώνεται μαζί με το κείμενο" και ίπταται όπως οι ερωτευμένες φιγούρες του MarcChagall ή όπως ο άνθρωπος που πέταξε στο Διάστημα από το διαμέρισμά του, για να θυμηθούμε ένα γνωστό έργο του Ilya Kabakov. Βέβαια αυτό δεν αναιρεί το γεγονός ότι του αρέσει να ζωγραφίζει "πράγματα που περπατούν σταθερά πάνω στη γη".Ο Κυριτσόπουλος κοιμόταν όταν ζωγράφιζε τον Δον Κιχώτη, όπως ο Θερβάντες όταν τον έγραφε. "Το να ονειρεύεσαι είναι μια στάση ζωής "είχε δηλώσει κάποτε ο καλλιτέχνης, για να προσθέσει: "Υπάρχουν σύγχρονοι ιππότες που είναι πολεοδόμοι. Η πολεοδομία δεν αποκλείει την ιπποσύνη".Η ζωγραφική του, όπως και το μυθιστόρημα του Θερβάντες, είναι γεμάτη παράξενα, παράδοξα, περίφημα, ανέλπιστα και πρωτάκουστα περιστατικά, χαριτωμένα και πεντανόστιμα λόγια,αφάνταστες και πρωτόφαντες περιπέτειες–με τη διαφορά όμωςότι όλα αυτά συμβαίνουν τώρα, γύρω μας, στη γειτονιά μας, και όχι σε κάποιο μακρινό πλανήτη ή σε μια μυθική χώρα.

Στην προσωπική μυθολογία που προτείνει ο Κυριτσόπουλος,το χρωματιστό παραμύθι- "το παραμύθι που η εικόνα κρύβει",όπως λέει ο ίδιος-είμαστε εμείς. Το ουράνιο τόξο βγαίνει από το δωμάτιό μας, από το όνειρό μας,από τον κήπο μας και μας μεταφέρει στον ουρανό, στην άλλη πλευρά της πόλης, σε ένα άλλο δωμάτιο. "Ζωγραφίζοντας το καλό που υπάρχει στα πράγματα",ο Αλέξη ςΚυριτσόπουλος μας χαρίζει απλόχερα χαμόγελα, πολύτιμο αντίδοτο στον κυνισμό και στην κατήφεια.Και τούτη εδώ η έκθεση, η πρώτη μεγάλη αναδρομική του,το αποδεικνύει περίτρανα.

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για πολιτικές εξελίξεις, συνεντεύξεις διασήμων, συμβουλές για αντρική μόδα και συνταγές για φαγητό και πότο στο esquire.com.gr