Η Elizabeth Holmes και η ένοχη ιστορία της

H Elizabeth Holmes, η 'γυναίκα που θα άλλαζε την παγκόσμια υγεία' και πρώην CEO της εταιρείας Theranos, κρίθηκε ένοχη σε 4 κατηγορίες στη δίκη της, στην Καλιφόρνια. Μεταξύ αυτών για εξαπάτηση επενδυτών, επισφραγίζοντας έτσι την ηχηρή αν μη τι άλλο πτώση της σαν πρώην τεχνολογικό είδωλο.

Έπειτα από διαδικασία που διήρκεσε πάνω από τρεις μήνες και κάπου 50 ώρες διαβουλεύσεων, οι ένορκοι αποφάνθηκαν –ομόφωνα– πως είναι ένοχη για απάτη σε βάρος επενδυτών, ωστόσο την απάλλαξαν από ορισμένες κατηγορίες, ενώ δεν συμφώνησαν για άλλες που της προσάπτονταν.

Η Holmes αντιμετωπίζει πλέον ποινή φυλάκισης έως και 20 ετών, καθώς και πρόστιμο 250.000 δολαρίων συν αποζημίωση για κάθε κατηγορία.

Ο θηλυκός Steve Jobs που αποδείχθηκε τσαρλατάνος

Πίσω στο 2003, μία αμερικανική εταιρεία που δραστηριοποιήθηκε στον χώρο της βιοϊατρικής (αιματολογικές εξετάσεις), θεωρήθηκε το next best thing. Η Elizabeth Holmes, μόλις στα 19 της χρόνια, ήταν το νέο λαμπερό αστέρι της Silicon Valley και μέσω της start-up της, Theranos, υποσχόταν επανάσταση στις εξετάσεις αίματος.

Το όνειρό της -αλλά και αυτό που ουσιαστικά πούλαγε- ήταν να κατασκευάσει ένα μηχάνημα το οποίο θα μπορούσε από ελάχιστη ποσότητα αίματος να παρέχει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες στους ασθενείς σε πολύ λίγο χρόνο, χωρίς υπερμεγέθεις σύριγγες και πολύ πιο οικονομικά από ό,τι γίνεται σήμερα.

Το όνομα αυτού; Edison από τον διάσημο εφευρέτη, ο οποίος όμως ήταν κι αυτός περιβόητος για τον τρόπο που κορόιδευε τους επενδυτές του μέχρι να πετύχει τον σκοπό του. Ένα πολυμηχάνημα, δηλαδή, που θα λειτουργούσε ως μικρογραφία ενός μικροβιολογικού εργαστηρίου. Όσο καλές προθέσεις όμως και αν είχε, στο τέλος εκείνη και οι στενοί της συνεργάτες έφτασαν να αμφισβητούν βασικούς νόμους της θερμοδυναμικής στην αγωνιώδη προσπάθειά τους να τα καταφέρουν.

Τα αποτελέσματα θα ήταν κωμικά αν δεν κινδύνευαν ανθρώπινες ζωές. Στα υπερσύγχρονα γραφεία της Theranos στο Πάλο Άλτο της Σίλικον Βάλεϊ επικρατούσε ένας πανικός που θύμιζε φάρσα: τα μηχανήματα έσκαγαν, αίματα βρίσκονταν πεταμένα παντού, υπάλληλοι πάλευαν με ηθικά διλήμματα, μικροβιολόγοι ολοκλήρωναν τις αιματολογικές εξετάσεις που τα Edison δεν μπορούσαν να φέρουν εις πέρας. 

Το 2015, η εφημερίδα Wall Street Journal πραγματοποίησε έρευνα και έκανε την εκρηκτική αποκάλυψη πως το περίφημο διαγνωστικό μηχάνημα που υποσχόταν η Theranos ουδέποτε λειτούργησε. Η ιδρύτρια και CEO της εταιρείας μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2018 έβαλε επίσημα λουκέτο στο project της, που ουσιαστικά δεν υπήρχε.

"Πιστεύω ότι τη στιγμή που θα αποφασίσεις ότι έχεις ένα backup πλάνο, είναι η στιγμή που παραδέχεσαι ότι δεν πρόκειται να πετύχεις" είχε δηλώσει κάποια στιγμή η Elizabeth Holmes.

Σε αυτήν την φράση της μπορεί να διακρίνει κανείς τα ψήγματα των όσων θα ακολουθούσαν· στη Σίλικον Βάλεϊ έχουν ένα ρητό που αγιάζει τα μέσα: "fake it, till you make it”. Ή σε απλά ελληνικά, κορόιδευε τους πάντες μέχρι το προϊόν σου να είναι έτοιμο.

Ακόμα κι αν δεν έχεις τίποτα στα χέρια σου, δίνε την εντύπωση ότι κρατάς τον ταύρο από τα κέρατα. Ακριβώς, δηλαδή, ότι έκανε η Holmes για χρόνια.

Η πειθώ, το δυναμικό προφίλ και η γνώση που έδειχνε να κατέχει και η αυτοπεποίθησή της, ξεγέλασαν μερικούς από τους ισχυρότερους ανθρώπους του πλανήτη, εξασφαλίζοντας την τυφλή εμπιστοσύνη τους: Ο άλλοτε υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Henry Kissinger, ο πρώην Υπουργός Άμυνας James N. Mattis και ο Αμερικανος-αυστραλός μεγιστάνας των ΜΜΕ Rupert Murdoch την πίστεψαν και μαζί με άλλους επένδυσαν σε αυτήν αστρονομικά ποσά. Κάποια στιγμή, το δίκτυο της Holmes είχε φτάσει να κοστίζει 10 δισ. δολάρια.

Όταν, μάλιστα, αποκαλύφθηκε ότι η Theranos, πέρα από το ότι άλλα υποσχόταν κι άλλα έκανε, είχε και πολύ κακά ποσοστά στις διαγνώσεις (στους 100 ασθενείς με σύφιλη, έβρισκε μόλις τους 65) ο αμερικανικός οργανισμός τροφίμων και φαρμάκων ξεκίνησε να απαγορεύει τα προϊόντα της. Το χρονικό μίας προαναγγελθείσας πτώσης είχε ήδη ξεκινήσει. Απλά το ερευνητικό άρθρο του John Carreyrou στην Wall Street Journal επέσπευσε τις διαδικασίες.

Πώς όμως κατάφερε η Elizabeth Holmes να σκαρφαλώσει και να ζήσει για αρκετά χρόνια στην κορυφή της πυραμίδας των entrepreneurs; Η Theranos, όντως, είχε θεωρηθεί η Apple του τομέα της ιατρικής κάποια στιγμή. Ίσως αυτό, βέβαια, να είναι η καλύτερη απόδειξη για το πόσο δυνατά -κι επικίνδυνα- είναι τα marketing αφηγήματα στη σύγχρονη οικονομία. Ακόμα και το τίποτα έχει αξία αρκεί να πουληθεί σωστά.

Απάτη με περιτύλιγμα

Δοσμένη απόλυτα στη δουλειά της με ωράρια που άγγιζαν τις 100 ώρες εργασίας την εβδομάδα, ντυμένη σχεδόν πάντα στα μαύρα με ένα στυλ που θύμιζε περισσότερο Μεσσία και λιγότερο επιχειρηματία στον τομέα της υγείας, με ένα βλέμμα που αδυνατούσε να ηρεμήσει αφού έδινε την αίσθηση ότι δεν μπορεί να ανοιγοκλείσει τα μάτια της κι έναν λόγο που παρέπεμπε σε φανατισμένο κήρυκα κάποιας νέας αίρεσης, η Elizabeth Holmes μπορεί να φαντάζει αποκρουστική στον μέσο θεατή, ήταν όμως ο κατάλληλος άνθρωπος στην κατάλληλη θέση της Σίλικον Βάλεϊ.

"Να κάνεις ή να μην κάνεις. Δεν υπάρχει προσπαθώ" ήταν το αγαπημένο της απόφθεγμα, το οποίο αν και θυμίζει ανατολίτικη φιλοσοφία δεν είναι τίποτα περισσότερο από μία φράση του Yoda από το Star Wars.

Η θρησκευτική πίστη που έδειξε στο όραμα της σε συνδυασμό με τις ισχυρές πολιτικές διασυνδέσεις της (μεταξύ άλλων προσωπική φίλη της οικογένειας Clinton) αλλά και την τάση της να λέει δημοσίως ψέματα με τεράστια ευκολία έδωσαν παράταση σε ένα ψεύτικο success story που χτίστηκε εξαρχής σε λάθος θεμέλια.

Άλλωστε η λέξη credit (σ.σ: πίστωση) προέρχεται από το λατινικό ρήμα "credo" που θα πει "πιστεύω". Το μοναδικό πράγμα, δηλαδή, που χρειάστηκε για να σύρει μαζί της στην ανυποληψία της Theranos γνωστά πολιτικά πρόσωπα και μερικούς από τους μεγαλύτερους επενδυτές του πλανήτη.

 

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για πολιτικές εξελίξεις, συνεντεύξεις διασήμων, συμβουλές για αντρική μόδα και συνταγές για φαγητό και πότο στο esquire.com.gr