"Τι γιατί; Δεν υπάρχει γιατί. Έτσι γουστάρει". Ο Μάκης Τσετσένογλου όντως έτσι γουστάρει και συμπληρώνει το ποσό των 30 εκατομμυρίων δραχμών στο καρνέ των επιταγών του. Η ορχήστρα είναι έτοιμη. Η Μαίρη Μαραντή περιμένει με τη σειρά ένα πρόσταγμα για να ξεκινήσει να τραγουδά το "Θα τα γκρεμίσω". Η ορχήστρα ξεκινά. Ο Μάκης καπνίζει, πίνει ουίσκι, βάζει φωτιά στην καμπαρντίνα του, χορεύει. Όλα είναι έτοιμα. Δευτερόλεπτα αργότερα το Βιετνάμ είναι γκρεμισμένο. Ο Ηλίας το έριξε. Η ιαχή "Ηλία ρίχ'το" απέκτησε διαστάσεις μύθου στον ελληνικό κινηματογράφο. Και όχι άδικα. Ήταν η ίδια η δύναμη της δημιουργίας.
Ο Γιώργος Αρμένης, ο Μάκης Τσετσένογλου στο Όλα είναι Δρόμος του Παντελή Βούλγαρη, όμως είναι σίγουρα πολλά περισσότερα από αυτό, έχοντας διαγράψει μια σπουδαία πορεία πέντε δεκαετιών σε κινηματογράφο, τηλεόραση και ασφαλώς θέατρο. Τον συναντήσαμε στις πρόβες της Λωξάντρας, που ανεβαίνει στο θέατρο Βεάκη, για να μας αποδείξει πως παρά τις δυσκολίες της ζωής (σ.σ. λίγες εβδομάδες νωρίτερα έφυγε η σύζυγός του, Ελισάβετ), αυτή συνεχίζεται. Όπως ακριβώς συμβαίνει και με την τέχνη.
Το παρόν και η Λωξάντρα
Στη σκηνή του εκ βάθρων ανακαινισμένου ιστορικού θεάτρου Βεάκη, ανεβαίνει η Λωξάντρα, σε σκηνοθεσία του Σωτήρη Χατζάκη - μια ιστορία που ζωντανεύει τις μνήμες, τα ήθη και τα έθιμα, τα τραγούδια, τις γεύσεις και τις μυρωδιές μιας ξεχασμένης Ελλάδας. Ο Γιώργος Αρμένης αναλαμβάνει τον ρόλο του Δημητρού, πλαισιωμένος μεταξύ άλλων από τους Ελένη Κοκκίδου, Μιχάλη Μητρούση, Ευαγγελία Μουμούρη και Ελένη Τσαλιγοπούλου. "Πρόκειται για ένα έργο που βασίζεται στο σπουδαίο μυθιστόρημα της Μαρίας Ιορδανίδου. Είναι ένα έργο επικό που πραγματεύεται τον ελληνισμό της Κωνσταντινούπολης, ανθρώπους που προσπάθησαν να υπάρξουν σε μια χώρα που τη θεωρούσαν δική τους, αλλά στην ουσία μόνο τέτοια δεν ήταν. Ωστόσο ήταν ενωμένοι και υπήρχε μια ζεστασιά μεταξύ τους. Όλο αυτό βγαίνει μέσα από διάφορα πράγματα στην Λωξάντρα: από τις συνταγές και τα φαγητά, τις προσευχές και τους διαλόγους. Μας δίνει πολύτιμα μαθήματα ακόμη και σήμερα, για το πώς και εμείς σαν πολίτες αλλά όσο και οι κυβερνώντες θα πρέπει να πάρουν κάποια μαθήματα. Γι' αυτό πιστεύω πως θα συγκινήσει τον κόσμο" αναφέρει ο κ. Αρμένης που στο σήμερα θα τοποθετούσε την φιγούρα της Λωξάντρας σαν μια σύγχρονη Μπουμπουλίνα, που όμως αντιμετωπίζει τα πράγματα με χιούμορ, καλαισθησία και ζεστασιά. "Είναι ένα έργο που πρέπει να έχει ζεστασιά για να το κατανοήσει πλήρως ο θεατής".
Οι προσδοκίες του για την παράσταση είναι αρκετά μεγάλες και δεν διστάζει να το παραδεχθεί: "Το αισθάνομαι μέσα μου πως θα πετύχει. Έχει χιούμορ, χαρά , συγκίνηση, συναίσθημα. Θεωρώ πως θα έχει επιτυχία. Το νιώθεις μέσα σου ότι κάτι πρόκειται να πάει καλά, σου κάνει ένα κλικ από την αρχή. Και έτσι γίνεσαι αισιόδοξος". Κάτι που ισχύει γενικά για κάθε παράσταση στην οποία κατά καιρούς συμμετέχει: "Το θέατρο είναι αγωνία. Όταν όμως πηγαίνει καλά μια παράσταση αρκεί το χαμόγελο. Όταν συμβαίνει το αντίθετο κυριαρχεί η μαυρίλα, με επηρεάζει στην καθημερινότητά μου, στην ψυχολογία μου, στην προσωπική ζωή, σε όλα".
Η πρώτη επαφή με την υποκριτική και ο Κάρολος Κουν
Στον κόσμο της υποκριτικής ο Γιώργος Αρμένης άργησε να μπει, λόγω της οικονομικής δυνατότητας που δεν διέθετε: "Πολλές φορές δεν μπορούσα να πάω θέατρο όταν ήμουν μικρός. Είχα δει βέβαια κάποιες παραστάσεις αλλά το σημείο- κλειδί ήταν ενώ είχα μπαρκάρει: Γυρίζοντας από ένα μεγάλο ταξίδι και περνώντας από το Σουέζ, το τρανζίστορ που είχα αγοράσει από την Ιαπωνία έπιασε έναν ελληνικό σταθμό. Συγκινήθηκα. Κι ενώ έψαχνα για κανένα τραγούδι, άκουσα μια εκπομπή, το Θέατρο στο Μικρόφωνο του Αχιλλέα Μαμάκη, ο οποίος μίλαγε εκείνη τη στιγμή με τον Κάρολο Κουν. Συζητούσαν για μια παράσταση του τελευταίου που θα ανέβαινε και στην Ρωσία. Με μάγεψαν τα λεγόμενά τους και συγκράτησα το όνομα Κάρολος Κουν".
Αυτό ήταν, μόλις ξεμπάρκαρε πήγε και βρήκε τον Αλέκο Αλεξανδράκη με σκοπό να τον βοηθήσει να μπει στο θέατρο. Μετά το ταξίδι αυτό, άνοιξε ένα μικρό μπαράκι που σέρβιρε καφέδες, σάντουιτς και ρυζόγαλα, "για να μην αναγκαστώ να ξαναφύγω στα καράβια", λέει χαρακτηριστικά. Το μαγαζί βρίσκονταν απέναντι από το άγαλμα του Τρούμαν, μέσα σε ένα βενζινάδικο. Εκεί, για καλή του τύχη του πήγαιναν και έπλεναν τα αυτοκίνητά τους πολλοί ηθοποιοί της εποχής, ενώ πολύ συχνά στην ευρύτερη περιοχή πραγματοποιούνταν γυρίσματα. "Όλο αυτό με ενθουσίασε πάρα πολύ. Πλησίασα μια μέρα τον Αλέκο Αλεξανδράκη, του έδωσα έναν καφέ και του προσέφερα και ένα ρυζόγαλο, το οποίο έφτιαχνα ο ίδιος. Ήμουν τότε κοντά στα 24 και ο Αλεξανδράκης μου έδωσε κάποιες συμβουλές και κατευθύνσεις. Έδωσα εξετάσεις και πέρασα στο θέατρο Τέχνης".
Η θάλασσα και όσα του έμαθε
Ο Γιώργος Αρμένης βρέθηκε κάποια στιγμή και στα καράβια, ως μάγειρας, κάτι που έκανε για σχεδόν 5 χρόνια. Τα ταξίδια του έμαθαν πάρα πολλά, τον έκαναν επίσης να φοβάται. "Ακόμη και στο παίξιμο ή στο γράψιμο, τα ταξίδια και οι ημέρες στα πλοία με βοήθησαν. Εκείνο όμως που μου μένει περισσότερο, αυτό που με μάγευε, ήταν ταξίδια όπως αυτό στην Ιαπωνία. Αυτό που με γοήτευε εκεί ήταν οι γυναίκες, ήταν πολύ ζεστές, από την πρώτη στιγμή που πατούσες το πόδι σου στο λιμάνι. Σε ρωτούσαν πόσο θα μείνει το καράβι και σε κατοχύρωναν κατά κάποιο τρόπο. Σε ρωτούσαν αν ήθελες για εκείνο το διάστημα να είσαι μαζί τους. Η απάντησή μου βέβαια ήταν πάντοτε η ίδια: Θα σου πω αύριο, ήθελα να δοκιμάσω βλέπεις πρώτα".
Τα ταξίδια σταμάτησαν όταν άρχισε να τον κυριεύει ο φόβος. Όχι γενικά αλλά ένας πάρα πολύ συγκεκριμένος φόβος: να μην πάθει τίποτα η μητέρα του ή ο αδερφός του. "Γενικά φοβάμαι στη ζωή μου. Ο φόβος ήταν αυτός που με έδιωξε από τα καράβια. Ο φόβος πάντως ακόμη με κρατά". Πλέον παραδέχεται ότι δεν θα μπορούσε να τα αφήσει όλα πίσω και να φύγει, όπως για παράδειγμα είχε κάνει η σύζυγός του, που επίλεξε να ζήσει στο Πήλιο. "Παρόλο που προέρχομαι από την επαρχία, δεν θα μπορούσα να το κάνω. Ακόμη και τα καλοκαίρια, δεν ήμουν ήρεμος. Ήθελα να πηγαίνω από πόλη σε πόλη, να γνωρίζω νέους ανθρώπους σε περιοδείες. Ίσως να έφευγα μόνο για το εξωτερικό κάποια στιγμή, αν ήξερα μια ξένη γλώσσα, αλλά δυστυχώς γνωρίζω μόνο ελληνικά".
Όλα είναι θέατρο και Όλα είναι δρόμος
Ηθοποιός, σκηνοθέτης, συγγραφέας και δάσκαλος. Τα έκανε όλα δίνοντας ιδιαίτερο βάρος στο κάθε τι από αυτά. "Τα έκανα και τα κάνω όλα ακόμη. Ο Κουν μας έλεγε πως το θέατρο δεν είναι μόνο το παίζω, είναι πολλά πράγματα. Έχει ένα τεράστιο φάσμα ο κόσμος του θεάτρου. Δεν διαχωρίζονται αυτά, όλα είναι θέατρο – κατά το Όλα είναι δρόμος. Όπως και σε κάθε άλλο τομέα της ζωής, παίζει σημαντικό ρόλο η επιθυμία. Εγώ όταν βγαίνω στη σκηνή του θεάτρου τρελαίνομαι. Με την έννοια ότι χρησιμοποιώ όλα μου τα συναισθήματα. Στη σκηνή θα είσαι πάντα ο εαυτός σου, που παίζει κάποιον άλλον. Πρέπει να ανεβάσεις όμως το επίπεδό σου σε αυτό του ρόλου και όχι να χαμηλώσει τον χαρακτήρα που υποδύεσαι στο δικό σου".
Η σκηνή στο Βιετνάμ είναι η ίδια η δύναμη της δημιουργίας
Όλα είναι Δρόμος. Η ταινία του Παντελή Βούλγαρη, το 1998, αποτέλεσε ένα ακόμη σημείο- σταθμό στην πορεία του Γιώργου Αρμένη. Ο ρόλος του Μάκη Τσετσένογλου, του χάρισε το βραβείο Α' ανδρικού ρόλου στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και ασφαλώς τη θέση στη μνήμη χιλιάδων φίλων του ελληνικού σινεμά και όχι μόνο (δεν είναι τυχαίο που ειδικά στην επαρχία τον φωνάζουν Μάκη, ενώ αρκετοί δεν ξέρουν καν το όνομά του), στην περίφημη σκηνή έξω από το νυχτερινό κέντρο Βιετνάμ. "Η σκηνή γυρίστηκε με την πρώτη και δεν έπαιρνε αναβολή. Είχαμε ξενυχτήσει όλοι μαζί περιμένοντας το πρώτο φως για να το γκρεμίσουμε. Έτρεμαν τα χέρια μου, τα πόδια μου και είχα να κάνω όλα αυτά που έκανα. Στο τέλος κλαίγαμε όλοι αγκαλιασμένοι, ήταν πολύ πιο έντονο όλο αυτό από όσο φάνηκε στον κινηματογράφο ή την τηλεόραση. Είναι αυτή η δύναμη της δημιουργίας. Και αυτό πιστεύω ότι έχει και η Λωξάντρα, αυτό μας έχει μεταφέρει κι ο Σωτήρης Χατζάκης".
Βούλγαρης και Αγγελόπουλος, κινηματογράφος και τηλεόραση
Έχει συνεργαστεί με μερικούς εκ των κορυφαίων Ελλήνων σκηνοθετών όλων των εποχών και όπως αναφέρει πήρε σημαντικά στοιχεία από την διαφορετικότητα του καθενός. "Βούλγαρης και Αγγελόπουλος είναι δύο διαφορετικές σχολές, που αγαπώ εξίσου. Όπως αγαπώ και τον Τάσο Ψαρρά, που είναι εξίσου σημαντικός και μελετημένος. Πήρα στοιχεία από όλους. Όταν ήθελε ο Αγγελόπουλος να μου μιλήσει, ότι ήθελε μου το έλεγε με ένα ποίημα. Μου έλεγε με ένα ποίημα τι έπρεπε να κάνω, κάτι που με γοήτευε πάρα πολύ. Και παρά το μπόι που του έλειπε, όπως και σε μένα, ήταν κυρίαρχος και ξεχώριζε με την τεράστια προσωπικότητά του σε κάθε πεδίο γυρισμάτων. Ο Παντελής Βούλγαρης από την άλλη έχει μια διαφορετική γλύκα. Έρχεται πιο κοντά στον ηθοποιό, τον προσεγγίζει διαφορετικά, ακόμη και στο φιλμάρισμά του. Ο Τάσος Ψαράς θέλει από την άλλη να κάνεις ακριβώς αυτό που σου ζητά, χωρίς να σου στερεί την ελευθερία. Αυτοί οι άνθρωποι καθόρισαν όχι μόνο την υποκριτική πορεία μου αλλά και τη ζωή μου. Ήταν ευλογία που συνεργάστηκα μαζί τους, όπως και με τον Κουν".
O ίδιος παρακολουθεί και αρκετή τηλεόραση, ωστόσο με μια πικρία παραδέχεται ότι δεν τον παίρνει πια κανείς τηλέφωνο, για να μαλακώσει αμέσως μετά λέγοντας πως καταλαβαίνει ότι μεγάλωσε και ήρθε η ώρα να βγουν σε αυτήν ακόμη περισσότερα νέα παιδιά.
Το μέλλον και οι νέοι ηθοποιοί
Τρεις λέξεις μόλις αρκούν για τον κ. Αρμένη στην ερώτηση για το τι περιμένει από το μέλλον: "Να είμαι καλά". Για να συμπληρώσει λίγο αργότερα κάτι για την γειτονιά στην οποία ζει: "Να μπορέσουν να γίνουν και πάλι τα Εξάρχεια αυτά που ήταν στο παρελθόν. Είναι μια σπουδαία γειτονιά και θλίβομαι να τα βλέπω έτσι. Παλιά έβλεπα υπέροχα όνειρα, τώρα μόνο εφιάλτες. Θέλω να επανέλθουν τα όνειρά μου. Το λέω μάλλον μεταφορικά. Τα Εξάρχεια είναι δυστυχώς εμπόλεμη ζώνη πια και δεν μπορώ να λειτουργήσω καν το θέατρο που έφτιαξα. Μένω πάνω από 50 χρόνια στην περιοχή, δεν την έχω ξαναδεί τόσο άσχημη. Δεν της ταιριάζει της ίδιας της Αθήνας να είναι σε αυτά τα χάλια. Με πληγώνει πάρα πολύ. Ελπίζω κάποια στιγμή να φτιάξουν τα πράγματα".
Όσον αφορά τα νέα παιδιά που θέλουν να ασχοληθούν με την υποκριτική, ο Γιώργος Αρμένης έχει σίγουρα μερικές συμβουλές να δώσει: "Ευαισθησία, συναίσθημα και σκηνικό ύφος. Και στη ζωή τους. Αυτά είναι τα τρία σημαντικότερα στοιχεία που πρέπει να έχει ένας ηθοποιός, ειδικά να βρίσκεται σε νεαρή ηλικία προκειμένου να προχωρήσει σωστά και να ξεχωρίσει. Όσο πιο νέος πετύχεις άλλωστε, τόσο πιο ευτυχισμένος θα είσαι μετά. Αυτή είναι μια συμβουλή που δίνω ακόμη και στον γιο μου. Στις σκηνές πλέον γίνονται πολύ όμορφα πράγματα αλλά και πολύ τραβηγμένα και εκεί είναι που πρέπει να δώσει προσοχή στην επιλογή κάποιος που είναι νέος στον χώρο".