Πριν περίπου έναν χρόνο, η Αμερικανίδα συγγραφέας Deirdre Coyle δημοσίευσε έναν άρθρο στο Electric Literature που εκτός από χαρακτηριστικό τίτλο, Men Recommend David Foster Wallace to Me, είχε κι έναν δηλητηριώδη πρόλογο: "Για κάποιο καιρό, έβγαινα με έναν τύπο που του άρεσε πραγματικά ο David Foster Wallace. Μία φορά με είχε αναγκάσει να πάρω κοκαΐνη κατά τη διάρκεια του σεξ. Δεν ήταν ο πρώτος άντρας που μου πρότεινε να διαβάσω Wallace, ήταν όμως ο τελευταίος του οποίου τις συμβουλές προσωποποιήθηκα ότι λαμβάνω υπόψη. Για αυτό παρότι δεν έχω διαβάσει κάποιο βιβλίο του Wallace, είμαι προληπτικά αδιάφορη για την άποψή που έχετε για αυτό".
"Δεν μπορείς να ζεις στο Brooklyn και να μην έχεις ένα αντίτυπο του Infinite Jest"
Η οπτική της Coyle ξεκινά από μία προσωπική, δυσάρεστη μετα-λογοτεχνική εμπειρία για να αναπτύξει στη συνέχεια την άποψή της σχετικά με τη συλλογή Brief Interviews with Hideous Men, για λογαριασμό του Late to the Party, μίας στήλης που ζητά από συγγραφείς να διαβάσουν το έργο κάποιου συγγραφέα που θεωρείται "κλασικός" και για κάποιον λόγο δεν έχουν διαβάσει πιο πριν στη ζωή τους. Εξαρχής όμως η ίδια δηλώνει πως η προληπτική της στάση απέναντι στον Wallace δεν έχει να κάνει τόσο με το έργο του όσο με εκείνους τους ανθρώπους που της έλεγαν "δεν μπορείς να ζεις στο Brooklyn και να μην έχεις ένα αντίτυπο του Infinite Jest".
Πολλοί άντρες, που κινούνται στον χώρο της διανόησης, αρέσκονται να προτείνουν τον Wallace ήδη από την πρώτη γνωριμία με μία γυναίκα. Ίσως θεωρούν ότι αυξάνονται οι πιθανότητές του να την ρίξουν στο κρεβάτι. Η αλήθεια είναι ότι ο Wallace υπήρξε ιδιοφυής μέσα στην επιτηδευμένη πρόζα του, αν και κακά τα ψέματα σίγουρα η αυτοκτονία του (12 Σεπτεμβρίου 2008) βοήθησε τον μύθο του να μεγαλώσει. Σε κάθε περίπτωση όμως υπάρχουν περισσότεροι από έναν λόγοι για να τιμάται το όνομά του στα πλαίσια της σύγχρονης λογοτεχνίας. Όπως σημείωσε κάποτε κι η Zadie Smith, διάσημη συγγραφέας και στενή του φίλη, κάθε φορά που ο Wallace έγραφε μας έκανε ένα μοναδικό δώρο: την ιδιοφυΐα του.
Από το εμβληματικό μυθιστόρημα Infinite Jest μέχρι τα αναρίθμητα δοκίμια κι άρθρα που έχει δημοσιεύσει, μπορούμε να δούμε την ειρωνεία όχι με τη μεταφορική, συνυποδηλωτική της έννοια αλλά σαν έναν εργαλείο για να σκαλίσουμε, ή έστω να χαράξουμε ελάχιστα, τον μονολιθικό μας πολιτισμό. Χωρίς αυτόν, ακόμα θα κυνηγούσαμε νεφέλες, όσοι από εμάς τουλάχιστον προσπαθούμε μέσα από τα γραπτά μας να εξηγήσουμε ή να αποδομήσουμε τον καταναλωτισμό και τα σύμβολά που βρίσκονται παντού γύρω μας.
Ο Wallace είναι ένα πρότυπο προς μίμηση, του οποίου η ειρωνική και ζεστή φωνή λειτουργεί σαν ένα ιδανικό πρότυπο, μία προβολή του δικού μας εαυτού στην ιδανική του εκδοχή
Γίνεται όμως αντιληπτό, ότι όσοι άντρες σήμερα προτείνουν σε μία γυναίκα να διαβάσει Wallace, δεν κάνουν μονάχα μία αναγνωστική πρόταση. Ο Wallace είναι ένα πρότυπο προς μίμηση, ένα role model όπως λένε οι Αγγλοσάξωνες, του οποίου η ειρωνική και ζεστή φωνή λειτουργεί σαν ένα ιδανικό πρότυπο, μία προβολή του δικού μας εαυτού στην ιδανική του εκδοχή. Για αυτό και προκαλεί τόσο έντονα συναισθήματα το γεγονός πως μία συγγραφέας, νεαρής ηλικίας, βλέπει σε εκείνον κάτι τόσο αντιδιαμετρικά αντίθετο από ότι οι φανατικοί, αρσενικού φύλου, αναγνώστες του: ένα σύμβολο καταπίεσης, μία δυναστική φωνή.
"O Wallace αποτελεί την lingua franca μίας συγκεκριμένης κατηγορίας πολύ μορφωμένων, γενικά εύπορων αντρών που παίρνουν τον εαυτό τους πολύ στα σοβαρά" έγραψε ο Alex Shephard στη New Republic πριν από έναν χρόνο, σχολιάζοντας το πόσο διαδεδομένο είναι το έργο του σε μία πολύ συγκεκριμένη κατηγορία ανθρώπων.
Τι είδους αρρενωπότητα μας κληρονόμησε ο Wallace;
Αρσενικά υψηλού μορφωτικού επιπέδου, σχετικά εύπορα, που έχουν μεγαλώσει με τέτοιον τρόπο ώστε να παίρνουν τον εαυτό τους στα σοβαρά. Αλήθεια, όσοι αναγνώστες τον λατρεύουμε είμαστε κυρίως αυτό; Όντως ο συγγραφέας που μας έχει επηρεάσει περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον μας βοήθησε να νιώθουμε βολικά σε αυτή τη θέση; O ίδιος ο Wallace είχε βαφτίσει ειρωνικά "big white males” (σ.σ: μεγάλα λευκά αρσενικά) την λογοτεχνική ομάδα της οποίας αποτελούσε μέλος μαζί με τους Franzen, Vollman, Eugenides, Saunders, Donald Antrim και Rick Moody.
Μία ονομασία με αυτοαναιρούμενα και σαρκαστικά στοιχεία για αρκετούς λόγους: "big”, ένας επιθετικός προσδιορισμός που παραπέμπει σε φυσικά χαρακτηριστικά, κυρίως όμως αποτελεί μία πινελιά που θέλει να τονίσει την απουσία σχέσης που είχε η ομάδα με το σώμα της, και "white males” για να τονιστεί η προνομιακή καταγωγής τους, μία καταγωγή που όλο το εμφατικό γράψιμο κι όλη η ειλικρίνεια του κόσμου δεν θα μπορούσε να κρύψει. Μία ονομασία παρόλα αυτά που ο Wallace χρησιμοποιούσε με βαθιά συναίσθηση για να περιγράψει τον εαυτό του και τους συγγραφείς που εκτιμούσε περισσότερο.
Ο άντρας του Wallace σχεδόν δεν έχει σώμα, ορίζεται από τη γλώσσα του, πρώτα από όλα είναι θεατής κι είναι εθισμένος στην τηλεόραση
Λαμβάνοντας όσα έχουν ειπωθεί μέχρι στιγμής, εύλογα αναδύεται το ερώτημα: Τελικά, τι είδους αρρενωπότητα κληρονομήσαμε από το έργο του; Σίγουρα όχι την παραδοσιακή αρρενωπότητα του alpha male, ούτε όμως και το πρότυπο που προέβαλλαν μερικοί από τους πιο εμβληματικούς Αμερικάνους συγγραφείς των περασμένων δεκαετιών. Καμία σχέση με τον νευρωτικό πριαπισμό των ηρώων του Philip Roth, με λίγα λόγια, ούτε βέβαια και με τη λακωνική γενναιότητα που προέκρινε ο Ernest Hemingway. Ο άντρας του Wallace σχεδόν δεν έχει σώμα, ορίζεται από τη γλώσσα του, πρώτα από όλα είναι θεατής κι είναι εθισμένος στην τηλεόραση. Σε τελικά ανάλυση, όπως ο άντρας του Hemingway κι ο άντρας του Roth, το θεμελιώδες πρόβλημα που αντιμετωπίζει είναι η πάλη με τη μοναξιά, σε αντίθεση όμως με τους προκατόχους του είναι άρτια εξοπλισμένος για να ζήσει με αυτήν. Παθητικά, ως ένα ευχαριστημένος καταναλωτής, κι ενεργητικά, ως ένας διανοούμενος ικανός να καταρτίσει εννοιολογικές και ζωτικές συνδέσεις.
Ο άντρας του Wallace βρίσκεται την ίδια στιγμή σε επαφή με τα συναισθήματά του όπως ο νευρωτικός άντρας του Roth και σε επαφή με τις ανάγκες των άλλων όπως ο μαχητικός άντρας του Hemingway, χρησιμοποιεί όμως αυτή την εξωπραγματική ενσυναίσθηση που διαθέτει με έναν περιγραφικό τρόπο, έτσι ώστε να χτίσει ένα προφορικό πορτραίτο του κόσμο μέσα στον οποίο ζει όσο το δυνατόν πιο πιστό στο πρωτότυπο. Οι προσπάθειές του στοχεύουν σχεδόν αποκλειστικά στην προσπάθεια να καταλάβει τον κόσμο, παρά στο να αναλάβει δράση.
Κάποιοι θα έλεγαν ότι δεν υπάρχει τίποτα το μεμπτό σε όλο αυτό, όμως καλό θα ήταν να αναρωτηθούμε για τους λόγους τους οποίους μας κάνουν να κρατάμε αυτήν την στάση του παρατηρητή-σχολιαστή. Μάλλον καταρχάς γιατί έχουμε τη δυνατότητα να το κάνουμε. Κι ύστερα επειδή μας βοηθά να ζούμε ως "big white males” έχοντας λιγότερες ενοχές για αυτό.
O άντρας του Wallace καταλήγει ασυνείδητα να αναλαμβάνει μία αμυντική θέση απέναντι σε ασυμβίβαστες αντιθέσεις
Ας προχωρήσουμε όμως σε μία δυσάρεστη υπόθεση: το διανοούμενο alpha male του Wallace είναι ένα αρσενικό με γνώση των προνομίων του, κι είναι χαρούμενο για αυτό. Είναι ένας νάρκισσος που αγαπά φετιχιστικά σε ίσες δόσεις τόσο τη νοημοσύνη του όσο και την ευαισθησία του. Τώρα ας κάνουμε μία δεύτερη υπόθεση, λιγότερο αυστηρή: ο άντρας του Wallace είναι οπλισμένος με καλές προθέσεις καταλήγει όμως ασυνείδητα να αναλαμβάνει μία αμυντική θέση απέναντι σε ασυμβίβαστες αντιθέσεις, μία στάση που του επιτρέπει να μένει ευτυχισμένος μέσα στον καταναλωτισμό ενώ την ίδια στιγμή τον αποκηρύσσει, να απολαμβάνει τη σύγχρονη ψυχαγωγία ενώ την ίδια στιγμή την καταδικάζει, να παραδέχεται την προνομιακή του κοινωνική θέση αλλά ταυτόχρονα να τη διατηρεί χωρίς να προσπαθεί να αλλάξει κάτι γύρω του.
Μία στάση που μοιάζει να αδιαφορεί για τις τέχνες, μία στάση όμως που ίσως, τελικά, είναι η μόνη δυνατή. Ή τουλάχιστον μία στάση που είναι η πιο αποδοτική για να αντλήσει κάποια αξία από την τεράστια ποσότητα πληροφοριών και συνδέσεων που έχουμε συσσωρεύσει με τα χρόνια και τις οποίες δε θα γνωρίζαμε τι να τις κάνουμε σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση.
Από: Esquire IT