Οι σημαντικότερες κυκλοφορίες των τελευταίων μηνών στον χώρο του βιβλίου

Έχεις σκεφτεί πως όταν κάνουν την ερώτηση "τι διαβάζεις αυτήν την περίοδο" η απάντηση πρέπει αναγκαστικά να περιλαμβάνει κάποιο λογοτεχνικό βιβλίο; Για κάποιον ανεξήγητο λόγο υπάρχει μία άτυπη δικτατορία ανάμεσα στους αναγνώστες. Κι όμως τα βιβλία δεν είναι μόνο αυτό. Η εκδοτική παραγωγή θυμίζει μία φανταστική εφημερίδα: η πολιτική, η κοινωνία, τα αθλητικά, οι επιστήμες έχουν κι αυτά τη θέση τους και το κοινό τους. Πολλές φορές μάλιστα αυτό το τελευταίο είναι και "φανατικό".

Ας ρίξουμε μία ματιά στις εκδόσεις των τελευταίων δύο μηνών. Τι κυκλοφόρησε, τι έκανε ντόρο, ποια είναι εκείνα τα βιβλία που αξίζουν μία θέση στο κομοδίνο σου. Απλά, αυτήν την φορά, τον πρώτο λόγο δε θα έχει η λογοτεχνία. Οι εκδόσεις από τα άλλα πεδία είναι εκείνες που έκλεψαν την παράσταση.

Τα επιστημονικά

Τι δουλειά έχει ένας διάσημος Αμερικανός μουσικός παραγωγός στην Ήπειρο; Γιατί το Ηπειρώτικο Μοιρολόι (εκδ. Δώμα) ψηφίστηκε ως καλύτερο βιβλίο του 2018 από την Wall Street Journal; Το επικό ταξίδι του Christopher King στα πανηγύρια και τα χωριά της απομακρυσμένης περιοχής έγινε για να επιβεβαιωθεί μία υποψία: ότι σε αυτήν την απομακρυσμένη γωνιά της Ελλάδας ζει και βασιλεύει η αρχαιότερη folk της Ευρώπης. Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι σε αντίθεση με τον υπόλοιπο κόσμο όπου η μουσική έχει χάσει το θεραπευτικό της ρόλο, στην Ήπειρο τα "δημοτικά" παραμένουν φάρμακο για τις ψυχές των ανθρώπων.

Αφήνοντας την παραδοσιακή μουσική στην άκρη περνάμε στα μεγάλα μυστήρια του σύμπαντος και την κβαντική θεωρία, η οποία ακόμα και σήμερα ξαφνιάζει τους ανθρώπους. Ο Manjit Kumar γράφει για την χρυσή εποχή της φυσικής επιστήμης με κεντρικό θέμα εκείνο που αναγράφεται και στον τίτλο του βιβλίου Quantum: Αϊνστάιν, Μπορ και η μεγάλη διαμάχη για τη φύση της πραγματικότητας (εκδ. Πατάκη). Την διάσημη κόντρα, δηλαδή, των δύο επιστημόνων με αφορμή την θεωρία του πρώτου.

Κλείνοντας αυτό το κεφάλαιο της εκδοτικής παραγωγής, ας επιστρέψουμε σε ένα βιβλίο που βάζει ξανά τον άνθρωπο στο επίκεντρο. Ο διάσημος νευρολόγος Oliver Sacks (1933-2015), συνεργάτης περιοδικών όπως το The New Yorker, έργα του οποίου διασκευάστηκαν από τους Harold Pinter και Peter Brook για το θέατρο, εξετάζει στις Ψευδαισθήσεις (εκδ. Ροπή) που μεταφράστηκαν πρόσφατα από τον Βαγγέλη Προβιά ένα θέμα ταμπού: μπορεί ο καθένας μας, υπό συνθήκες, να βιώσει ψευδαισθήσεις ή μήπως αυτό είναι ένα καμπανάκι για την ψυχική υγεία; Ο Sacks δεν κρίνει, αντίθετα καταγράφει, εξετάζει κι αναλύει με βασικό όπλο τη συμπόνια απέναντι στις δυσκολίες της ανθρώπινης ύπαρξης.

Πολιτική, ψυχολογία, αθλητικά

Ο δημοσιογράφος Δημήτρης Ψαρράς ερευνά εδώ και πολλά χρόνια ένα μελανό σημείο της ελληνικής ιστορίας: την Χρυσή Αυγή. Την εγκληματική οργάνωση, δηλαδή, που εδώ και δεκαετίες καταφέρνει να λυμαίνεται την πολιτική ζωή φτάνοντας μέχρι το κοινοβούλιο ενώ ακόμη η δίκη της εκκρεμεί. Ποιο είναι όμως το μυστικό της; Ο Ψαρράς υποστηρίζει ότι η μακροζωία του μορφώματος οφείλεται σε έναν άνθρωπο· τον αρχηγό της. Στην ομώνυμο βιβλίο που τιτλοφορείται Ο αρχηγός (εκδ. Πόλις), η διεισδυτική ματιά του συγγραφέα ψάχνει απαντήσεις σε αυτό το σκοτεινό αίνιγμα.

Περνώντας τώρα από το συλλογικό στο ατομικό βρίσκουμε ένα παγκόσμιο bestseller: το πολυαναμενόμενο φινάλε της θρυλικής σειράς βιβλίων του "Ειρηνικού Πολεμιστή" με τίτλο Η κρυφή σχολή (εκδ. Key Books) ταξιδεύει τους αναγνώστες -κυριολεκτικά- στα πέρατα της γης. Σε αντίθεση με τα περισσότερα κείμενα "αυτοβελτίωσης" βέβαια, η πρόταση του Dan Millman για έναν διαφορετικό τρόπο ζωής απαιτεί αγώνα, υπομονή​​, επιμονή και χιούμορ για να φτάσει κανείς στην κορυφή της ανθρώπινης ύπαρξης. Κι όχι εύκολες λύσεις όπως συνηθίζεται.

Μιλώντας για κορυφές, ιδού: η βιογραφία του ίσως μεγαλύτερου μπασκετμπολίστα που έβγαλε ποτέ η Μεγάλη των Πλάβι σχολή. Στο Ντράζεν Πέτροβιτς, Ρέκβιεμ (εκδ. MVP Publications), η εξονυχιστική έρευνα του Todd Spher αναδεικνύει όλες τις πλευρές εκείνου που ονομάστηκε "Μότσαρτ" κι ο "Γιος του Διαβόλου".

Όσοι αγαπούν την πορτοκαλί μπάλα ας σπεύσουν, έχοντας όμως υπόψη τους ότι σε κάποιες σελίδες μπορεί και να βάλουν τα κλάματα διαβάζοντας τα έργα και τις ημέρες του αδικοχαμένου Κροάτη.

Τα λογοτεχνικά

Φυσικά κι οι τελευταίοι μήνες μας έδωσαν ενδιαφέρουσες εκδόσεις στη λογοτεχνία. Απλά, αυτήν την φορά, αποφασίσαμε να δώσουμε το βάρος σε άλλους είδους αναγνώσεις. Για να περάσουμε όμως ομαλά από την πραγματικότητα στη μυθοπλασία, ας ξεκινήσουμε με το Ιστορία μίας λευκής φάλαινας (εκδ. Opera) σε μετάφραση Αχιλλέα Κυριακίδη του Χιλιανού Luis Sepúlveda. Πρόκειται για την ιστορία του Μότσα Ντικ. Λογικά αναρωτιέσαι "τι είναι πάλι αυτό"; Είναι ένα αφήγημα για τα αληθινά γεγονότα, το κυνήγι μίας πραγματικής φάλαινας που ενέπνευσε τον Herman Melville για να γράψει το δικό του μεγαλειώδες Μόμπι-Ντικ (εκδ. Gutenberg). 

Κάνοντας τώρα μία βουτιά σε περισσότερο pulp αναγνώσματα βρίσκουμε τη συλλογή διηγημάτων Οι μάγοι της ανατριχίλας (εκδ. Λιβάνη) σε επιμέλεια -ποιος θα το περίμενε;- Alfred Hitchcock. Τα αγαπημένα διηγήματα τρόμου του μετρ της αγωνίας με άλλα λόγια. Συνεχίζοντας σε αντίστοιχα σκοτεινό κλίμα, η Bernice Mcfadden καταγράφει την αληθινή ιστορία του τζαζίστα παππού της και πώς ο τελευταίος βρέθηκε από Αμερικανός στρατιώτης του Β' Παγκοσμίου να είναι κρατούμενος σε στρατόπεδα συγκέντρωσης σε ένα βιβλίο με τον χαρακτηριστικό τίτλο Ματωμένη Τζαζ (εκδ. Κλειδάριθμος). Επίσης, για όσους διψούν για λίγο ακόμη John le Carré μόλις κυκλοφόρησε Η μικρή τυμπανίστρια (εκδ. Bell).

Ο χλομός βασιλιάς (εκδ. Κέδρος) του David Foster Wallace. Ναι, όποιος θέλει να βουτήξει σε πραγματικά βαθιά λογοτεχνικά νερά έχει την ευκαιρία του με το αυτό το ημιτελές κείμενο του ίσως σημαντικότερου Αμερικανού συγγραφέα των τελευταίων δεκαετιών. Προσοχή όμως, διότι οι σελίδες που αφηγούνται τις περιπέτειες μίας τοπικής φορολογικής υπηρεσίας (!) δεν είναι κατάλληλες για αναγνώστες που απογοητεύονται γρήγορα. 

Κλείνοντας, κι επειδή πολύ συχνά η γυναικεία πλευρά της λογοτεχνίας παραμελείται ας μιλήσουμε για δύο βιβλία που παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον: κυκλοφόρησε ξανά η Συγκέντρωση (εκδ. Καστανιώτη) της Ιρλανδής Anne Enright. Το μυθιστόρημα είχε κερδίσει το βραβείο Booker το 2007 για την πικρή οικογενειακή ιστορία που αφηγείται σε σελίδες βουτηγμένες στο αλκοόλ και τις αντρικές ενοχές. Τέλος, η Ούρσουλα Φώσκολου που είχε εντυπωσιάσει με το ντεμπούτο της το 2016, επιστρέφει αναλαμβάνοντας τη δεύτερη φωνή στο πολύ ενδιαφέρον λογοτεχνικό πείραμα της Έλενας Μαρούτσου που ακούει στο όνομα Δύο (εκδ. Κίχλη). Δεν βλέπουμε, άλλωστε, κάθε μέρα Έλληνες συγγραφείς να συμπράττουν, η γραφή ακόμη θεωρείται πολύ μοναχικός δρόμος, αν όχι για τις άλλες αρετές του αυτός ο λόγος είναι αρκετός για να δώσεις μία ευκαιρία στο συγκεκριμένο βιβλίο.