Παίζοντας live από το 1983, ο Τάκης Πατερέλης είναι αυτό που θα λέγαμε κάπως λαϊκά "πολλά χρόνια στην πιάτσα". Όλο αυτό το διάστημα κατάφερε με την παρουσία του, τη συνέπειά του και τις συνεργασίες του με διάσημα ονόματα της μουσικής (John Hicks, Manny Boyd, Danny Hayes, Tony Lakatos, Bela Lakatos, Jimmy Cob) να καταξιωθεί στο μικρό αλλά φανατικό κοινό της τζαζ στην Ελλάδα.
Σήμερα, 35 χρόνια μετά, στον Κήπο του Μεγάρο Μουσικής, την Πέμπτη 13 Σεπτεμβρίου, έρχεται μαζί με το κουαρτέτο του αντιμέτωπος με ένα εμβληματικό έργο αυτής της μουσικής: το A Love Supreme του John Coltrane.
Φυσικά, δεν είναι κάτι που αποφάσισαν ξαφνικά. Εδώ και πεντέμισι χρόνια περίπου μελετούν, εμβαθύνουν κι ερμηνεύουν τον συγκεκριμένο δίσκο αλλά και τη συγκεκριμένη περίοδο του συνθέτη. Μιλήσαμε μαζί του για το άλμπουμ σταθμό, τη φιλοσοφία του συνθέτη, την ελληνική τζαζ σκηνή (;) αλλά και για τα σχέδιά του για το μέλλον.
Εδώ και καιρό κυκλοφορεί ένα σκίτσο στο ίντερνετ, το οποίο παρουσιάζει τον John Coltrane σε στυλ αγιογραφίας. Στέκεται σοβαρός στο κέντρο, με ένα φωτοστέφανο στο κεφάλι, ενώ στα χέρια του κρατά ένα σαξόφωνο που φτύνει φλόγες. Αυτή η εικόνα βρίσκεται κοντά στη φιλοσοφία ζωής του θρυλικού τζαζίστα;
Δεν ξέρω στην περίπτωση που ζούσε ο Coltrane αν θα συμφωνούσε με μία τέτοια απεικόνιση. Αυτή ήταν μία κίνηση μίας εκκλησίας στο Σαν Φρανσίσκο που τον ανακήρυξε άγιο. Προσωπικά, αυτό που εγώ καταλαβαίνω από τα έργα του -ιδιαίτερα από μία περίοδο και μετά- είναι ότι υπήρξε ένας άνθρωπος που εξερευνούσε μονίμως τη μουσική, προσπαθώντας πάντοτε να φτάσει στα όριά του, δίχως να μένει ποτέ στάσιμος, προχωρώντας από ανακάλυψη σε ανακάλυψη.
Ήταν ένας άνθρωπος που ενδιαφερόταν πολύ για τη πνευματικότητα κι όχι για τα δόγματα
Ήταν ένας άνθρωπος που ενδιαφερόταν πολύ για τη φιλοσοφία, για τις διάφορες θρησκείες του κόσμου, για τη πνευματικότητά τους κι όχι το δογματικό τους μέρος. Θα μπορούσα να τον χαρακτηρίσω "ειρηνοποιό" με βάση τα όσα είχε δηλώσει ο ίδιος σε συνέντευξή του: "Υπάρχουν δυνάμεις του καλού, υπάρχουν δυνάμεις του κακού, εγώ θα ήθελα να είμαι μία δύναμη που να προσπαθεί να κάνει το καλό στους συνανθρώπους μου και τη μουσική".
Πολύ απλοϊκά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο Coltrane ανήκει στην Αγία Πεντάδα της τζαζ;
Για μένα, έχοντας μελετήσει για χρόνια τη μουσική αυτή που έχει κλείσει 100 χρόνια ζωής, θα έλεγα πως η τζαζ -όπως ακριβώς ένας οργανισμός- γεννήθηκε, ξεκίνησε, έκανε την πορεία της, αναπτύχθηκε και διαμορφώθηκε καθώς μέσα στην πάροδο των χρόνων υπήρξαν διάφορα σοκ στην ιστορία της. Το αρχικό σοκ ήρθε από τον πρώτο μεγάλο αυτοσχεδιαστή· τον Louis Armstrong, τη δεκαετία του '20. Ακολούθησε ο Charlie Parker αλλά κι ένα από τα μεγαλύτερα σοκ που συνέβησαν ποτέ οφείλεται στον John Coltrane. Μην ξεχνάμε άλλωστε πως το A Love Supreme (1965) δεν επηρέασε μόνο την τζαζ κοινότητα αλλά κι ανθρώπους της ροκ μουσικής και της ψυχεδελικής σκηνής αργότερα, σα να ήταν ένα πανανθρώπινο μήνυμα. Έτσι μπορώ να πω ότι θα τον έβαζα σίγουρα μέσα στα τέσσερα, πέντε μεγαλύτερα ονόματα αυτής της μουσικής.
Πώς είναι να έρχεται ένας καλλιτέχνης αντιμέτωπος με ένα τόσο κορυφαίο έργο όπως το A Love Supreme;
Μιλώντας εκ μέρους και των τεσσάρων μουσικών του κουαρτέτου, θα πω ότι ήταν μεγάλη πρόκληση. Εμείς ασχολούμαστε με το εν λόγω έργο εδώ και πεντέμισι χρόνια, κι ένας από τους κυριότερους σκοπούς μου όταν ξεκινήσαμε αυτήν την προσπάθεια ήταν να παρουσιαστεί στο ελληνικό κοινό κάτι που δεν έχει γίνει ξανά. Ασχοληθήκαμε με μία συγκεκριμένη περίοδο της μουσικής του Coltrane, από το 1963 έως και τον θάνατό το, το 1967 -κι όχι με τον Coltrane γενικά κι αόριστα. Ήταν ευκαιρία για εμάς να εμβαθύνουμε σε αυτό το κομμάτι του έργου του, έτσι ώστε να αποδώσουμε με μεγαλύτερο βάθος και μεγαλύτερη συνέπεια. Θέλω να πιστεύω ότι παρ' όλες τις δυσκολίες τα καταφέραμε αρκετά καλά, με σοβαρότητα και συνέπεια.
Τι συμβαίνει σήμερα με την ελληνική τζαζ σκηνή; Τι δυσκολίες υπάρχουν, πώς το βιώνεις όλο αυτό;
Η τζαζ σκηνή στην Ελλάδα είναι ένα άθροισμα αρκετών πραγμάτων, δεν είναι μόνο το έμψυχο υλικό. Αυτή τη στιγμή, και μιλάω με πείρα 35 χρόνων πια, υπάρχουν πολλοί περισσότεροι εξαιρετικοί Έλληνες μουσικοί από ότι παλιότερα. Δεν υπάρχουν όμως χώροι για να τους στεγάσουν -όπως κάποτε υπήρξε το "Παράφωνο" στα Εξάρχεια. Δεν υπάρχει ένα club που να βάζει κάθε μέρα τζαζ, έτσι ώστε να υποστηρίξει διάφορα πρότζεκτ και τους μουσικούς που στελεχώνουν την "σκηνή". Όμως, χωρίς αυτό, για ποια ακριβώς "σκηνή" μιλάμε; Είναι σα να έχουμε το προϊόν αλλά να μην το ζητά κανείς. Ελπίζω αυτό να αλλάξει στο άμεσο μέλλον, γιατί αλλιώς τα πράγματα θα δυσκολέψουν ακόμα περισσότερο για εμάς τους μουσικούς.
Ποια είναι τα επόμενα σχέδια για το άμεσο μέλλον;
Ο συγκεκριμένος κύκλος του κουαρτέτου νιώθω ότι κλείνει αλλά παράλληλα ανοίγει ένας καινούργιος. Αυτήν την στιγμή δουλεύουμε κάποιες δικές μου συνθέσεις. Αν όλα πάνε κατ' ευχήν είναι πολύ πιθανό να βρεθούμε στο studio για να τις ηχογραφήσουμε.
Ο Τάκης Πατερέλης προτείνει δίσκους για αρχάριους της τζαζ
- Miles Davis | A Kind of Blue (1959)
- Duke Ellington | And His Mother Called Him Bill (1968)
- Charlie Parker | Οποιαδήποτε ηχογράφηση!
Συντελεστές:
Τάκης Πατερέλης – Tenor Saxophone
Κωστής Χριστοδούλου – Πιάνο
Περικλής Τριβόλης – Όρθιο Μπάσο
Δημήτρης Κλωνής – Τύμπανα
Δημήτρης Δημητριάδης: Ηχολήπτης
Πληροφορίες παράστασης:
Πέμπτη 13 Σεπτεμβρίου 2018
Κήπος Μεγάρου Μουσικής
Ώρα έναρξης: 20.30
Εισιτήρια: 10 ευρώ (προπώληση) & 12 ευρώ (ταμείο)