Το οικονομικό κραχ της 24/10 του 1929 άλλαξε άρδην την αμερικανική κοινωνία και ωρίμασε το χολιγουντιανό σινεμά με πολλαπλούς τρόπους. Στη δεκαετία του ’30 τα κοινωνικά δράματα γίνονται πιο ρεαλιστικά κι αρχίζουν δειλά να κριτικάρουν το αμερικανικό όνειρο, τα τέρατα της Universal αντανακλούν την αίσθηση της απόρριψης που κυριαρχεί και η γκανγκστερική περιπέτεια απεικονίζει τη διάχυτη απαισιοδοξία και το μηδενισμό, ενώ η εγωιστική οπτική της (ένας εναντίον όλων) ενισχύει τις ηθικές, ανταγωνιστικές αξίες του καπιταλισμού.
Όλες αυτές οι ταινίες είναι άμεσα επηρεασμένες από τη σκοτεινή, δυσοίωνη αισθητική του γερμανικού εξπρεσιονισμού, την οποία μεταγγίζουν στην άλλη άκρη του Ατλαντικού μετανάστες και φυγάδες κινηματογραφιστές από την βόρεια και κεντρική Ευρώπη (Φριτς Λανγκ, Μπίλι Γουάιλντερ, Γουίλιαμ Γουάιλερ, Φρεντ Τσίνεμαν, Μάικλ Κέρτιζ, Ότο Πρέμινγκερ, Ρόμπερτ Σιόντμακ…) Παράλληλα, το σκληρό αστυνομικό μυθιστόρημα (hardboiled crime fiction) γνωρίζει ιδιαίτερη άνθηση κατά την εποχή της Μεγάλης Ύφεσης, συστήνοντας στο αναγνωστικό κοινό τον σκληροτράχηλο ιδιωτικό ντετέκτιβ που τα βάζει με το οργανωμένο έγκλημα και τα διαπλεκόμενα με την (πολιτικο-οικονομική) εξουσία συμφέροντά του.
Αν προσθέσει κανείς σ’ όλα αυτά την αυξανόμενη ανησυχία για παγκόσμια πολεμική σύρραξη θα έχει μπροστά του τις περισσότερες συνιστώσες που οδήγησαν στη γέννηση του φιλμ νουάρ στις αρχές της δεκαετίας του ’40, αν και ο συγκεκριμένος όρος, τον οποίο πρωτοχρησιμοποίησε ο Γάλλος κριτικός Νινό Φρανκ το 1946, καθιερώθηκε, υιοθετημένος και από τους Αμερικανούς, μόλις στη δεκαετία του ’70.
Αναφέρεται σε ασπρόμαυρες, στιλιζαρισμένες δραματικές περιπέτειες με ήρωες ντετέκτιβς, αστυνομικούς ή μοναχικές φιγούρες που μπλέκονται στα δίχτυα του εγκλήματος, αρχικά ταινίες χαμηλού προϋπολογισμού, όπως το "Stranger on the Third Floor" του Μπόρις Ίνγκστερ (1940) με τους Τζον ΜακΓκουάιρ και Πίτερ Λόρε. Ένα crime thriller το οποίο θεωρείται σήμερα το πρώτο επίσημο φιλμ νουάρ, με ήρωα ένα δημοσιογράφο, μάρτυρα δολοφονίας, ο οποίος σύντομα θεωρείται ο ίδιος ύποπτος για ένα παρόμοιο έγκλημα.
Η συνέχεια στο Athinorama.gr