Ας μην πάμε μακριά. Ας δούμε τι έγινε τις προάλλες στη Μύκονο: Ένα εστιατόριο χρέωσε 591 ευρώ για 6 καλαμάρια κάποιους Αμερικανούς τουρίστες. Ένα από τα πολλά αποτελέσματα της συγκεκριμένης είδησης είναι, λοιπόν, ότι η σελίδα του μαγαζιού στο TripAdvisor γέμισε με αρνητικές μονάστερες κριτικές στα αγγλικά και αντίστοιχα με πεντάστερες στα ελληνικά. Ένα μικρό search το επιβεβαιώνει. Ο κόσμος στο ίντερνετ έχει δύναμη. Και αυτή ονομάζεται βαθμολόγηση.
Δεν έχω καταλήξει αν είμαι υπέρ ή κατά αυτής της συνθήκης. Υπάρχει όμως και ο καθένας την εκλαμβάνει όπως θέλει. Άλλοι ακολουθούν πιστά τον δρόμο των αστεριών και της βαθμολόγησης, άλλοι αδιάφορα, υπάρχουν και οι γονείς μας που μπορεί να μην έχουν ιδέα για τι πράγμα μιλάμε. Προχωράμε. Είναι μία τάση που δείχνει (;) πόσο καλό είναι κάτι - προσωπικά, δεν περιμένω το IMDB για να δω μία σειρά ή να διαμορφώσω άποψη. Θεωρώ, για παράδειγμα, άθλια την τελευταία σεζόν του Game of Thrones – δεν περίμενα να δω το 4.3 στο ΙΜDB για να καταλάβω ότι το τελευταίο επεισόδιο ήταν ανεπαρκές, βιαστικό, πρόχειρο. Δε θα πάω να φάω σε ένα εστιατόριο επειδή είναι πρώτο στο TripAdvisor. Ίσως στο ταξί μπορεί να το κοιτάξω λίγο παραπάνω, αλλά ειλικρινά πόσο χάλια να είναι ένας επαγγελματίας του 4.4 σε σχέση με αυτόν του 4.6;
Τέλος του απαραίτητου, μπορεί και όχι, disclaimer, ας μπούμε στο θέμα μας. Οι ιστορικές miniseries του ΗΒΟ πάντα είχαν τον τρόπο να καθηλώνουν τον κόσμο (προσωπικά, τουλάχιστον, συζήτησα με δύο διαφορετικά άτομα το The Pacific, λίγα χρόνια πριν) – κανένα όμως δεν το έκανε με τον τρόπο που το έχει καταφέρει μέσα σε τρεις εβδομάδες το Chernobyl. Κυκλοφόρησε την ώρα που κορυφώνονταν οι μάχες στο Game of Thrones, μία παραγωγή 5 επεισοδίων -σήμερα τα ξημερώματα βγήκε το 4ο- που εξαπλώνει το υψηλού επιπέδου πυκνό ραδιενεργό της σύννεφο και δημιουργει πυρηνικές εκρήξεις στα κοντέρ του IMDB αφού βρίσκεται πάνω από το προαναφερθέν GoT, το Sopranos, το Wire, το Μad Men και όσα τέλος πάντων απαρτίζουν το προσωπικό τοπ 3 του καθενός εξ ημών. Α ναι, είναι ψηλότερα ακόμα κι από το Planet Earth II του David Attenborough, που βρίσκεται από το 2016 στην κορυφή με 9.5/10.
Το πρώτο επεισόδιο έπιασε 9.4, τα δύο επόμενα 9.7, το τέταρτο βρίσκεται ήδη στο 9.8. Πώς όμως μία mini σειρά κατάφερε να πάρει αυτές τις αξιολογήσεις σε μόλις τέσσερα επεισόδια; Πρέπει να δει κανείς μόλις τα πρώτα λεπτά για να το καταλάβει αφού θα έρθει αντιμέτωπος με ένα μοναδικό χαρμάνι σοβιετικής γεύσης που περιλαμβάνει: vintage εικόνες, πολιτικά σχέδια, συνωμοσίες, τον Γκορμπατσόφ και μία ατμόσφαιρα που έχουμε συνηθίσει στις post-apocalyptic ταινίες τρόμου.
Είναι η ιστορία του πυρηνικού ατυχήματος του Τσερνόμπιλ, στον αντιδραστήρα Νο. 4 του Πυρηνικού Σταθμού Παραγωγής Ενέργειας του Τσερνόμπιλ της Σοβιετικής Ένωσης. Ο αντιδραστήρας εξερράγη και είχε ως αποτέλεσμα μία από τις πιο καταστροφικές ανθρώπινες τραγωδίες όλων των εποχών. Μία δοκιμή πήγε λάθος και από την έκρηξη καταστράφηκε το κτίριο του αντιδραστήρα, έσπασαν πολλές σωληνώσεις από το κύκλωμα ψύξης, ενώ διέφυγε στην ατμόσφαιρα σημαντική ποσότητα ραδιενεργών υλικών.
Αυτό συνέβη τα ξημερώματα της 26ης Απριλίου 1986, έπρεπε όμως να φτάσουμε δύο ημέρες αργότερα για να βγάλει η Σοβιετική Ένωση επίσημη ανακοίνωση για το συμβάν. Ως αποτέλεσμα του ατυχήματος 237 άνθρωποι υπέφεραν από οξείας μορφής μόλυνση από ραδιενέργεια, από τους οποίους 31 πέθαναν μέσα στους πρώτους τρεις μήνες. Οι περισσότεροι ήταν πυροσβέστες και διασώστες, που δεν είχαν καμία ενημέρωση για τους κινδύνους που διέτρεχαν. Ο συνολικός αριθμός των θανάτων στην περιοχή είναι δύσκολο να καθοριστεί επακριβώς λόγω της μυστικοπάθειας του τότε καθεστώτος, η οποία οδήγησε σε ελλιπή καταγραφή των σχετικών στατιστικών στοιχείων. Η Greenpeace πάντως κάνει λόγο για περισσότερους από 200.000 θανάτους (από ασθένειες και καρκίνους) που σχετίζονται με το πυρηνικό ατύχημα.
Η κυβερνητική επιτροπή που ερευνούσε το ατύχημα, με επικεφαλής τον Σοβιετικό Πυρηνικό Φυσικό Valery Legasov (τον υποδύεται αψεγάδιαστα ο Jared Harris), έφτασε στο Τσερνόμπιλ το απόγευμα της 26ης Απριλίου. Δίπλα του βρισκόταν ο Σοβιετικός Αναπληρωτής Πρωθυπουργός Boris Shcherbina (φανταστικός ο Stellan Skarsgård) και η Πυρηνική Φυσικός Ulana Khomyuk (μοναδική Emily Watson) για να διερευνήσουν τα αίτια της έκρηξης του αντιδραστήρα και να αποφασίσουν πώς θα κινηθούν. Οι Legasov και Shcherbina είναι υπαρκτά πρόσωπα· η Khomyuk όχι, αλλά στο πρόσωπό της βλέπουμε τους δεκάδες επιστήμονες που προσπάθησαν να βοηθήσουν εκείνη την ώρα που η κρίση ξεδιπλωνόταν μπροστά στα μάτια τους. Μία ευχάριστη έκπληξη, αφού στη mini σειρά των 5 ωρών δεν υπάρχει ο χρόνος για να μάθουμε πολλά για τους χαρακτήρες, είπαμε δεν είναι Game of Thrones, παρόλο που το κοντράρει στα ίσα βαθμολογικά.
Μέχρι τότε δύο άνθρωποι είχαν χάσει τη ζωή τους και 52 βρίσκονταν στο νοσοκομείο. Τη νύχτα από 26 προς 27 Απριλίου, περισσότερες από 24 ώρες μετά την έκρηξη, η επιτροπή, αντιμέτωπη με πλήθος αποδείξεων για ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα ραδιενέργειας και αριθμό περιπτώσεων έκθεσης σε ακτινοβολία, αναγκάστηκε να παραδεχτεί την καταστροφή του αντιδραστήρα και να δώσει την εντολή για εκκένωση της κοντινής πόλης του Πριπυάτ. 50.000 άτομα νομίζουν ότι φεύγουν για τρεις ημέρες από το σπίτι τους, τα προσωπικά τους αντικείμενα είναι ακόμα εκεί.
Από την πρώτη σκηνή είναι ξεκάθαρο ότι η σειρά είναι προσωπική και πολιτική. Δεν κουνά το δάχτυλο σε όσους έκαναν ανθρώπινο λάθος, το ανάθεμα δεν πέφτει στην πυρηνική ενέργεια. Ο πραγματικός κακός του Τσερνόμπιλ είναι οι δεκαετίες φόβου, τα σκάνδαλα και τα στρεβλά μυαλά των ανθρώπων που είχαν μία όποια εξουσία στο Σοβιετικό καθεστώς. Ο θεατής μπαίνει όσο πιο μέσα γίνεται στην πυρηνική καταστροφή για την οποία τόσο πολλά είχαμε και έχουμε ακούσει, έχοντας δει ελάχιστα. Ποιο ήταν το πλάνο των Σοβιετικών για τη διαχείριση της καταστροφής, τι παθαίνει το σώμα όταν έρθει σε επαφή με την ραδιενέργεια, τι πραγματικά συνέβη τα ξημερώματα της 26ης Απριλίου 1986;
Το σοβιετικό συνονθύλευμα παραπληροφόρησης, ένα ολόκληρο δίκτυο, τέλεια εξοπλισμένο με ψέματα -βρίσκει ηχώ στην τωρινή εποχή των fake news-, με ένα σαθρό κι ανήθικο υπόβαθρο είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την κατάρρευση του σοβιετικού καθεστώτος.
Αυτό που βλέπουμε στα πρώτα τρία επεισόδια είναι πολύς συμπαγές και στιβαρό. Τόσο πολύ που σε βάζει μέσα στην πλοκή και σε κάνει να κοιτάς το δέρμα σου για να βεβαιωθείς ότι δεν έχει τίποτα. Όταν ολοκληρωθεί και το πέμπτο θα έχουμε πλήρη εικόνα και θα γνωρίζουμε πόσο δίκιο έχουν τελικά οι συγκεκριμένες βαθμολογίες στο IMDB. Μέχρι τότε, απλά, δείτε το.