Πριν τρία χρόνια η κυβέρνηση της Αλβανίας ανακοίνωσε ότι βγάζει μερικά μαχητικά jets της δεκαετίας του '60 στο σφυρί. Ο πρωτότυπος αυτός πλειστηριασμός δεν έχει ολοκληρωθεί μέχρι σήμερα. Μία σειρά από νομικά προβλήματα δεν επέτρεψαν στους υποψήφιους αγοραστές να πάρουν τα αεροπορικά κειμήλια στο σπίτι τους. Τουλάχιστον όμως έχουμε πια τη δυνατότητα να ρίξουμε μία ματιά στη βάση του Gjader· αυτό το νεκροταφείο μαχητικών που βρίσκεται κρυμμένο βαθιά στο έδαφος της γειτονικής χώρας.
Η κομμουνιστική περίοδος της Αλβανίας συνδέθηκε άρρηκτα με τον Enver Hoxha, τον απόλυτο άρχοντα της χώρας για περισσότερα από 40 χρόνια. Ο Γενικός Γραμματέας του Κόμματος κυβέρνησε με σιδηρά πειθαρχία, κοντράροντας ακόμα και την πάλαι ποτέ κραταιά Σοβιετική Ένωση. Το αποτέλεσμα; Η Αλβανία βρέθηκε για δεκαετίες ολόκληρες στην απόλυτη απομόνωση αφού δεν συνομιλούσε εμπορικά και στρατιωτικά με κανένα άλλο κράτος της Γης -εκτός, ίσως, από τη Βόρεια Κορέα και την Κίνα.
Τα MiG-17, MiG-19 και τα F-7A δεν πέταξαν ποτέ ξανά μετά τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου
Η παρανοϊκή αυτή κατάσταση οδήγησε την χώρα σε επικίνδυνες ατραπούς φτώχειας και εξαθλίωσης και τον Enver Hoxha στα πρόθυρα της τρέλας και της μανίας καταδίωξης. Κάπως, έτσι, έφτασε να κατασκευάσει 170 χιλιάδες (!) bunkers στις ακτές της γειτονικής χώρας καθώς και περίπου 7 χιλιάδες υπόγειες στρατιωτικές εγκαταστάσεις. Μία από αυτές είναι η βάση Gjader, κατασκευασμένη με τέτοιον τρόπο ώστε τα μαχητικά αεροσκάφη να διαθέτουν άριστη κάλυψη και δυνατότητα άμεσης απογείωσης.
Πόσα αεροσκάφη βρίσκονται κρυμμένα σαν απολιθώματα στην υπόγεια βάση; Περίπου 50 μαχητικά που φέρουν περήφανα τα χρώματα της σημαίας της Αλβανίας και κάποτε αποτελούσαν το καμάρι της πολεμικής της αεροπορίας. Σήμερα, όμως, τα MiG-17, τα MiG-19 και τα F-7A (κινεζική ρέπλικα του MiG-21) βρίσκονται παροπλισμένα, αφού μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου δεν πέταξαν ποτέ ξανά και όπως όλα δείχνουν η συντήρησή τους δεν ήταν και η καλύτερη.
Το πλάνο της αλβανικής κυβέρνησης ήταν να αποκομίσει περίπου 485 χιλιάδες δολάρια από τον πλειστηριασμό των αεροσκαφών, μέχρι στιγμής όμως δεν έχει καταφέρει να ολοκληρώσει το σχέδιό της. Η συγκεκριμένη σειρά από μαχητικά jets ίσως αποτελεί την τελευταία ευκαιρία ενός συλλέκτη να αποκτήσει ένα από αυτά, μιας και μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου τα περισσότερα αεροσκάφη του είδους βρέθηκαν από τις πολεμικές αεροπορίες των χωρών σε χέρια ιδιωτών μέσω πλειστηριασμών.
Ένα ταξίδι στον χρόνο πίσω στον Ψυχρό Πόλεμο και στη παρανοϊκή φαντασία του Enver Hoxha.
Η εντυπωσιακή βάση Gjader, γεμάτη από τούνελ, υπόστεγα και αποθήκες για καύσιμα και πυρομαχικά, αποτελεί ένα κειμήλιο από μία άλλη εποχή. Οι φωτογραφίες που κυκλοφόρησαν δίνουν τη δυνατότητα στους αναγνώστες για ένα ταξίδι στον χρόνο πίσω στον Ψυχρό Πόλεμο και στη παρανοϊκή φαντασία του Enver Hoxha που εξόπλιζε μία μικρή, πάμφτωχη χώρα σαν να ετοιμαζόταν για τον Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο.