Στις 2 Φεβρουαρίου, το ρωσικό δικαστήριο καταδίκασε τον αρχηγό της αντιπολίτευσης Alexei Navalny σε δύο χρόνια και οκτώ μήνες φυλακή. Αυτό ήρθε μετά από ένα 15μερο ταραχών που ξεκίνησαν με την επιστροφή του Navalny στη Ρωσία και τη σύλληψη του στις 17 Ιανουαρίου, την παρουσίαση ενός εντυπωσιακού βίντεο που περιγράφει με λεπτομέρειες το πλούσιο παλάτι του προέδρου Putin στην περιοχή gelendzhik στη Μαύρη Θάλασσα, και δύο Σαββατοκύριακα ευρέων διαδηλώσεων σε διαμαρτυρία για την σύλληψη του Navalny.
Ο Navalny αντιμετωπίζει περαιτέρω δίκη για μια ξεχωριστή υπόθεση. Ο περισσότερος χρόνος στη φυλακή θα διασφαλίσει ότι θα παραμείνει φυλακισμένος για ολόκληρο τον επόμενο εκλογικό κύκλο, από τις κοινοβουλευτικές εκλογές της Δούμα τον Σεπτέμβριο του 2021, μέχρι τις προεδρικές εκλογές τον Μάρτιο του 2024. Η γενναιότητά του να γυρίσει σε μια χώρα που σχεδόν τον σκότωσε με το στρατιωτικό δηλητήριο Novichik, τον έχει καταστήσει ως τον αδιαμφισβήτητο ηγέτη της ρωσικής αντιπολίτευσης. Ακόμη και αν του αποτραπεί να διαδραματίσει δημόσιο ρόλο στην πολιτική, έχει ήδη αλλάξει τη Ρωσία και έχει αποκαλύψει πολλά για το σύστημα της.
Η πρωτοφανής πρόκληση του Navalny
Ο Navalny παρουσιάζει μια άνευ προηγουμένου πρόκληση για το καθεστώς. Δεν αποτελεί μέλος της ελίτ ούτε απευθύνεται σε κάποιον μέλος της. Σε αντίθεση με τις μεγάλες προσωπικότητες της αντιπολίτευσης στο παρελθόν (όπως ο Mikhail Khodorkovsky, κάποτε ο ιδιοκτήτης της μεγαλύτερης ιδιωτικής εταιρείας της Ρωσίας, και ο boris Nemtsov, πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης), ο navalny δεν ήταν ποτέ μέλος του συστήματος ούτε είχε πρόσβαση σε πόρους και συνδέσεις (του συστήματος). Έχει κερδίσει την εξέχουσα θέση του μέσω της ακούραστης εκστρατείας του από τα χαμηλά, της απαράμιλλης ικανότητας του να ξεδιπλώνει ενοχλητικές και αποκαλυπτικές λεπτομέρειες για τον πλούτο και τη διαφθοράς, και μέσω της έξυπνης χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
Τι μας λέει αυτό για τη Ρωσία
Κάθε πτυχή της απάντησης του Κρεμλίνου στον Navalny προδίδει την απειλή που θέτει: η προσπάθεια να τον σκοτώσει και στη συνέχεια να τον κρατήσει έξω από τη Ρωσία μετά από την ανάρρωση του στο Βερολίνο, η απρογραμμάτιστη εκτροπή του αεροπλάνου του σε ένα διαφορετικό αεροδρόμιο της Μόσχας, μακριά από τους υποστηρικτές τούτου τον περίμεναν, η σύλληψη και καταδίκη του, και η επίδειξη ισχύοντας εναντίον των διαδηλωτών. Οι αρχές τα έκαναν όλα αυτά παρόλο που φαινόταν ισχυρές. Αν και αντιμετωπίζει τις οικονομικές και υγειονομικές προκλήσεις της πανδημίας το περασμένο έτος, το Κρεμλίνο πέρασε μεγάλες συνταγματικές αλλαγές σε ένα χαλκευμένο δημοψήφισμα τον Ιούνιο και περαιτέρω περιοριστικά μέτρα τον Δεκέμβριο. Η αντιπολίτευση δεν μπορούσε να προβεί σε αποτελεσματική διαμαρτυρία εναντίον οποιουδήποτε από αυτά τα δύο. Το καθεστώς φάνηκε κυρίαρχη ακόμη για όταν έκανε πιο αυστηρούς τους ελέγχους.
Υπό αυτό το πρίσμα, η απόπειρα του καθεστώτος να σκοτώσει τον navalny φαίνεται όχι μόνο υπερβολική αντίδραση, αλλά ένα σοβαρό λάθος. Οι εξελίξεις έχουν ενισχύσει την αντιπολίτευση, έχουν φέρει αναγνώριση και φήμη στον Navalny καθώς και τη διεθνή προσοχή. Αυτός ο λανθασμένος υπολογισμός μαρτυρά την έλλειψη εμπιστοσύνης του καθεστώτος στη δική του έλξη και σταθερότητα. Αποτελεί ένα σαφές σημάδι ότι η απειλή που δημιουργεί ο Navalny υπερβαίνει κατά πολύ τους περιορισμένους πόρους του -και θα αυξηθεί εάν δεν αντιμετωπιστεί. Είναι μια απόδειξη, του πόσο αληθινό είναι το βασικό του μήνυμα για ενδημική διαφθορά.
Το video του Navalny με το παλάτι του Putin -μέχρι τις 4 Φεβρουαρίου το είχαν δει 110 εκατ. άνθρωποι- απεικονίζει αυτή τη διαφθορά με λεπτομέρειες. Η απεικόνιση του Putin όχι μόνο ως φιλάργυρο αλλά ως διαταραγμένο, δεν θα μπορούσε να ήταν πιο άμεση ή προσβλητική. Αλλά το video επίσης αποκαλύπτει δύο βαθύτερες αλήθειες για το σύστημα της Ρωσίας σήμερα.
Πρώτον, εκθέτει τις μμυθοπλασιες -εταιρείες κελύφη, υπεράκτιες συμφωνίες, ονομαστικοί ιδιοκτήτες- που χρησιμοποιούνται από τους παιδικούς φίλους και τους πολύχρονους συμμάχους του για να καλύπτουν τις οικονομικές ροές και τις ιδιοκτησίες των assets που αποτελούν το υπόβαθρο του Gelendzhik. Τέτοιοι μέθοδοι έχουν χρησιμοποιηθεί από διεθνείς οργανωμένες εγκληματικές οργανώσεις για να κρύψουν τις δραστηριότητές τους από τα κράτη. Ωστόσο στη Ρωσία είναι το ίδιο το κράτος που προσφεύγει σε αυτές -και ένα μη υπόλογο κράτος, το οποίο στερείται ανεξάρτητων οργανισμών που θα ερευνούσαν αυτές τις παρατυπίες. Το κράτος καταβάλλει μεγάλες προσπάθειες για να κρύψει τι κάνει στη χώρα που κυβερνά.
Δεύτερον, ο Navalny παρόλα αυτά αποκάλυψε αυτά τα ίχνη ροής χρήματος. Ήρθαν στην κατοχή του δημόσιες συμβάσεις που δεν είναι γνωστές στο κοινό, και έπεισε εργαζόμενους και εργολάβους να μοιραστούν ευαίσθητες πληροφορίες -συμπεριλαμβανομένων σχεδίων του παλατιού, ενός κτηρίου που προστατεύεται από την Προεδρική Υπηρεσία Ασφάλειας. Οι απλοί άνθρωποι που είχαν πολλά να χάσουν, ήταν αυτοί που τα έδωσαν αυτά. Η αγανάκτηση τους ήταν ισχυρότερη από ό,τι ο φόβος τους ή η πίστη τους προς το κράτος.
Αυτό αποδεικνύει το αξιοσημείωτο πρόβλημα διαρροών που επικρατεί στη Ρωσία. Η τεράστια αγορά της στα προσωπικά δεδομένα, συμπεριλαμβανομένου του προσωπικού της υπηρεσίας ασφάλειας, έχει χρησιμοποιηθεί από το ερευνητικό site Bellingcat για να αποκαλύψει λεπτομέρειες της δηλητηρίασης του Navalny, την επίθεση στους Salisbury με novichok το 2018 και άλλες μυστικές επιχειρήσεις. Ενώ ο Putin πέρασε 20 χρόνια να κατασκευάζει ένα κράτος για τους δικούς του, η υπηρεσία πληροφοριών της Ρωσίας παραμένει φτωχή.
Η αντιμετώπιση του Navalny και των διαδηλώσεων από το κράτος, επιβεβαιώνουν μια τελική αλήθεια για το σύστημα -μια που υπονοείται στην πορεία που έχει λάβει η Ρωσία τα τελευταία χρόνια. Το κύριο μέσο ελέγχου τώρα είναι η καταστολή. Η χειραγώγηση και η πειθώ, κάποτε εξίσου σημαντικές μέθοδοι, τώρα διαδραματίζουν περιορισμένο ρόλο στη διαχείριση της πολιτικής διαφωνίας.
Εν ολίγοις, η επιστροφή του navalny και η σύλληψη του, δείχνουν τις αντιφάσεις του καθεστώτος της Ρωσίας: ισχυρή και καταπιεστική, ωστόσο ανασφαλής και μικρή εγγενής αφοσίωση, ακόμη και από τους υπαλλήλους του. Είναι ένα ευμετάβλητο παράδοξο της ισχύος και της ευπάθειας. Καθώς οι συστημικές επιδόσεις υποχωρούν -το πραγματικά διαθέσιμο εισόδημα είναι 10% χαμηλότερο από ό,τι το 2013- και οι εκλογές του 2024 πλησιάζουν, το πώς θα εξελιχθεί αυτό το παράδοξο, γίνεται όλο και πιο επείγον, και λιγότερο προβλέψιμο.
Από: Capital.gr