Η εκλογή του Zohran Mamdani ως δημάρχου της Νέας Υόρκης σηματοδοτεί μια πολιτική τομή και ένα σπουδαίο ιστορικό γεγονός: στα 34 του γίνεται ο νεότερος -και πρώτος Μουσουλμάνος- δήμαρχος της μεγαλύτερης πόλης των ΗΠΑ.
Η νίκη του, που ήρθε σε μια βραδιά μεγάλων επιτυχιών για τους Δημοκρατικούς, δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία: η άνοδος του Mamdani είναι το προϊόν μακράς οργανωτικής δουλειάς και μιας προεκλογικής στρατηγικής που χτίστηκε γύρω από κινητοποίηση νέων, κοινοτικών δικτύων και "ριζοσπαστικών" ιδεών.
Ο ίδιος ο Mamdani έχει εμφανιστεί ως εκπρόσωπος μιας νέας γενιάς προοδευτικών. Γεννήθηκε στην Καμπάλα της Ουγκάντας και ήρθε με την οικογένειά του στη Νέα Υόρκη σε ηλικία επτά ετών. Μεγάλωσε στο δημόσιο σχολικό σύστημα της πόλης, φοίτησε στο Bronx High School of Science και αποφοίτησε από το Bowdoin College με σπουδές στα African Studies.
Η πολιτική του διαδρομή τον έφερε σε επαφή με τοπικές πολιτικές οργανώσεις και ακτιβιστικά δίκτυα και τελικά στην πολιτεία της Νέας Υόρκης, όπου εκλέχθηκε στο Κοινοβούλιο της Πολιτείας πριν αποτολμήσει την κούρσα για τη δημαρχία. Η ζωή και η καταγωγή του -με ρίζες σε ένα προσφυγικό/μεταναστευτικό παρελθόν- διαμόρφωσαν την ευαισθησία του σε θέματα κοινωνικής δικαιοσύνης και μετανάστευσης.
Πολιτικά, ο Mamdani αυτοπροσδιορίζεται ως δημοκράτης σοσιαλιστής και έθεσε στην προεκλογική του καμπάνια ένα "τολμηρό" πρόγραμμα: από δημόσια σούπερ-μάρκετ που θα μειώνουν την τιμή της τροφής, έως δωρεάν μετακίνηση σε μέσα μεταφοράς, ριζικές λύσεις για την προσβασιμότητα στην κατοικία και διεύρυνση των δημοσίων υπηρεσιών υγείας.
Το πλάνο του συνδύαζε συγκεκριμένες παροχές που στοχεύουν στους πιο ευάλωτους με έναν ευρύτερο λόγο για την αναδιανομή πόρων στην πόλη. Αυτή η ατζέντα γοητεύει νέους και προοδευτικούς ψηφοφόρους, αλλά ταυτόχρονα έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις στον πολιτικό κέντρο-δεξιό χώρο και σε συντηρητικά μέσα.
Ο Mamdani είναι Μουσουλμάνος αλλά μεγάλωσε σε ένα εν μέρει διαθρησκειακό οικογενειακό πλαίσιο. Μόνο και μόνο αυτό αποτέλεσε αντικείμενο δημόσιας συζήτησης και στόχο επιθέσεων. Καθ’ όλη τη διάρκεια της εκστρατείας του καταγράφηκαν ισχυρές, συχνά ισλαμοφοβικές επιθέσεις και κατηγορίες για αντισημιτισμό που ο ίδιος απορρίπτει ως παραποίηση των θέσεών του.
Πάντως οι αντιδράσεις αυτές ανέδειξαν ζητήματα ρατσισμού και θρησκευτικής προκατάληψης στην Αμερική του 2025. Παρά τις επιθέσεις, η υποψηφιότητά του κινητοποίησε κοινότητες -ειδικά τη νεότερη γενιά- που έβλεπαν σε εκείνον μια αυθεντική φωνή αντισυστημικής αλλαγής.
Πώς βλέπουν την εκλογή του οι κάτοικοι της Νέας Υόρκης
Οι Νεοϋορκέζοι ανταποκρίνονται στην εκλογή του με μικτό συναίσθημα. Οι υποστηρικτές του πανηγυρίζουν: για αυτούς, η νίκη είναι επιβεβαίωση ότι η πόλη προχωρά προς μεγαλύτερη εκπροσώπηση, κοινωνική αλληλεγγύη και πολιτική φρεσκάδα. Αντιθέτως, επικριτές και μετριοπαθείς εκφράζουν ανησυχία για το αν μπορεί να εφαρμοστεί ένα τόσο "γενναιόδωρο" πρόγραμμα σε μία μητρόπολη με πολύπλοκους ισορροπίες συμφερόντων -από επιχειρηματικά λόμπι και συνδικάτα έως την ανάγκη συνεργασίας με την πολιτειακή και ομοσπονδιακή κυβέρνηση.
Η ανησυχία κορυφώθηκε όταν ειπώθηκε ότι ενδεχομένως θα "παγώσει" ή θα μειώσει τη χρηματοδότηση προς την πόλη αν ο Mamdani κέρδιζε -μια ρητορική που θέτει ανοιχτά το ερώτημα της ομοσπονδιακής συνεργασίας και των πόρων για τις υπηρεσίες.
Οι προβλέψεις για τη θητεία του είναι, επίσης, διχασμένες. Οι πιο αισιόδοξοι βλέπουν μια διοίκηση που θα δώσει προτεραιότητα στη στέγη, τις δημόσιες υπηρεσίες και την αναδιανομή, αξιοποιώντας την ενέργεια των κινημάτων για να περάσει μεταρρυθμίσεις. Οι πιο σκεπτικιστές τονίζουν την ανάγκη συναινέσεων στην πόλη των εκατομμυρίων και προβλέπουν σκληρές διαπραγματεύσεις με την πολιτεία, τις επιχειρήσεις και ενώσεις εργαζομένων -και πιθανές δικαστικές ή πολιτικές επιθέσεις από εχθρικούς παράγοντες.
Σε τελική ανάλυση, ο Zohran Mamdani αναλαμβάνει ένα αξίωμα στο οποίο θα δοκιμαστούν οι ικανότητές του ως διαχειριστή, διαπραγματευτή και γέφυρας ανάμεσα σε διαφορετικά κοινωνικά στρώματα.
Η εκλογή του είναι ήδη ιστορική: αποτελεί μήνυμα για τη δύναμη των κοινοτικών κινημάτων και την ικανότητα των νέων ηγετών να αλλάζουν το πολιτικό τοπίο. Το κρίσιμο τεστ, όμως, θα είναι αν μπορεί να μετατρέψει τις ρηξικέλευθες προτάσεις του σε βιώσιμες πολιτικές, χωρίς να χάσει τη σχέση του με την ατζέντα εκείνων που τον ψήφισαν -και χωρίς να εγκλωβιστεί στις παγίδες της αναπόφευκτης αντιπαράθεσης με ισχυρούς αντιπάλους.
Ακολούθησε το Esquire στο Facebook, το Twitter και το Instagram.