Τα Χριστούγεννα είναι προ των πυλών και μαζί τους η αναζήτηση του ιδανικού δώρου. Εκτός από το άγχος που δημιουργεί ο χαμός στα καταστήματα, υπάρχει και ένας ψυχολογικός παράγοντας που συχνά περνά απαρατήρητος: η αβεβαιότητα για το αν το χριστουγεννιάτικο δώρο θα αρέσει στον αποδέκτη του. Σε αυτό το σημείο επεμβαίνει πλέον η επιστήμη για να εξηγήσει ποιοι παράγοντες καθορίζουν την επιτυχία ή την αποτυχία της χειρονομίας.
Σύμφωνα με την Εταιρεία Προσωπικότητας και Κοινωνικής Ψυχολογίας (SPSP), τα δώρα αντικατοπτρίζουν αυτό που σκεφτόμαστε για τους άλλους , την εκτίμησή μας γι' αυτούς και τον τρόπο με τον οποίο θέλουμε να διατηρηθούν οι σχέσεις μας.
Μελέτες δείχνουν ότι η ανταλλαγή δώρων έχει άμεσο αντίκτυπο στην ποιότητα των προσωπικών σχέσεων. Ωστόσο, το κλειδί για να επιλέξουμε το σωστό δώρο φαίνεται να βρίσκεται στο προσωπικό σημάδι που αφήνουμε όταν το χαρίζουμε.
Τι λέει η επιστήμη
Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Journal of Experimental Social Psychology αποκαλύπτει ένα εκπληκτικό, παράδοξο εύρημα: οι παραλήπτες δώρων εκτιμούν πολύ περισσότερο τα δώρα που αντικατοπτρίζουν την προσωπικότητα του δωρητή. Σύμφωνα με τους ερευνητές, τόσο ο δωρητής όσο και ο παραλήπτης βιώνουν μεγαλύτερη συναισθηματική εγγύτητα όταν το δώρο αντανακλά τις προτιμήσεις και τα χαρακτηριστικά του ατόμου που το δίνει, ακόμη και αν δεν ταίριαζε ακριβώς με ό,τι θα επέλεγαν εκείνοι. Αυτή η εξατομικευμένη προσέγγιση φαίνεται να δημιουργεί μια βαθύτερη αίσθηση σύνδεσης μεταξύ των δύο.
Η παγίδα της υπερβολικής εξατομίκευσης
Αν και η ιδέα να χαρίσεις κάτι εντελώς προσαρμοσμένο στα γούστα του παραλήπτη ακούγεται ελκυστική, η επιστήμη δείχνει ότι αυτό δεν είναι πάντα η καλύτερη επιλογή.
Σύμφωνα με έρευνα των Mary Steffel, Elanor Williams και Robyn LeBoeuf, οι άνθρωποι τείνουν να επιλέγουν δώρα που είναι υπερβολικά εξατομικευμένα, γεγονός που μπορεί να δημιουργήσει αναντιστοιχία μεταξύ του τι πραγματικά θέλει ο παραλήπτης και του τι πιστεύει ο δωρητής ότι θα του άρεσε.
Το πιο συνηθισμένο λάθος είναι να εστιάζουμε στα σταθερά χαρακτηριστικά ενός ατόμου (όπως η προσωπικότητα ή τα χόμπι του) χωρίς να λαμβάνουμε υπόψη τις μεταβαλλόμενες επιθυμίες ή τις στιγμιαίες ανάγκες του.
Έτσι, ενώ ένα εξατομικευμένο δώρο μπορεί να είναι μια σημαντική λεπτομέρεια, σε πολλές περιπτώσεις ένα πιο γενικό ή ευέλικτο δώρο μπορεί να γίνει καλύτερα αποδεκτό.
Αντικείμενα ή εμπειρίες;
Η έρευνα των Cindy Chan και Cassie Mogilner δίνει μια σαφή απάντηση: οι εμπειρίες έχουν πολύ βαθύτερο και θετικότερο συναισθηματικό αντίκτυπο στις κοινωνικές σχέσεις από ό,τι τα υλικά δώρα.
Οι Chan και Mogilner επισημαίνουν ότι μια κοινή δραστηριότητα ή εκδήλωση δημιουργεί μόνιμες αναμνήσεις. Ο ενθουσιασμός που προέρχεται από την εμπειρία που ζεις μαζί με τον άλλον ενισχύει τον δεσμό. Στην πραγματικότητα, αυτού του είδους τα δώρα έχουν συσχετιστεί με μεγαλύτερη ικανοποίηση από τις σχέσεις, καθώς όχι μόνο δημιουργούν στιγμές ευτυχίας, αλλά προωθούν και μια βαθύτερη συναισθηματική σύνδεση.
Δώρα με νόημα
Το πιο σημαντικό δεν είναι η υλική αξία του αντικειμένου, αλλά το συναισθηματικό νόημά του. Επιλέγοντας δώρα που αντικατοπτρίζουν την προσωπικότητά μας και που συνδέονται με τις επιθυμίες και τα συναισθήματα του παραλήπτη, αντί να εστιάζουμε μόνο στα επιφανειακά ενδιαφέροντά του, αυξάνονται οι πιθανότητες να εκτιμηθεί η προσπάθεια και ο χρόνος που αφιερώσαμε.
Τελικά, το τέλειο δώρο είναι αυτό που μεταδίδει φροντίδα, στοργή και γνήσια σύνδεση με το άλλο άτομο.
Ακολούθησε το Esquire στο Facebook, το Twitter και το Instagram.