Ένα μεταφραστικό λάθος στα γραπτά του Νεύτωνα από τα Λατινικά έχει κάνει τους φυσικούς και τους φιλοσόφους σε όλο τον κόσμο να χάνουν τον ύπνο τους.
Πρόκειται για ένα παράξενο γεγονός που ανακαλύφθηκε πρόσφατα και αφορά στη μετάφραση του πρώτου νόμου του Νεύτωνα. Στην ουσία, έχει μεταφραστεί λάθος. Για να το θέσουμε πιο σωστά, ένας όρος έχει μεταφραστεί κάπως ανακριβώς και διφορούμενα, οδηγώντας τους πάντες να καταλαβαίνουν ένα πράγμα, αντί για ένα άλλο.
Και όταν λέμε "όλοι", εννοούμε πραγματικά "όλοι", συμπεριλαμβανομένου του Einstein, ο οποίος βασίστηκε σε αυτό για να γράψει τη Θεωρία της Σχετικότητας, αυτή στην οποία βασιζόμαστε σήμερα για να καταλάβουμε πώς λειτουργεί το σύμπαν.
Χαμένοι στη μετάφραση
Ο πρώτος νόμος της κίνησης συχνά παραφράζεται ως εξής: "τα αντικείμενα που βρίσκονται σε κίνηση τείνουν να παραμένουν σε κίνηση, και τα αντικείμενα που βρίσκονται σε ηρεμία τείνουν να παραμένουν σε ηρεμία". Αλλά η ιστορία αυτού του αξιώματος της αδράνειας είναι περίπλοκη. Γράφοντας στα Λατινικά στο βιβλίο του Philosophiae Naturalis Principia Mathematica, ο Νεύτωνας έλεγε: "Κάθε σώμα παραμένει στην κατάσταση ηρεμίας ή στην ομοιόμορφη ευθύγραμμη κίνησή του, εκτός εάν αναγκάζεται να αλλάξει την κατάστασή του από τις επιβαλλόμενες δυνάμεις".
Το περιοδικό Scientific American μάς βοηθάει να το καταλάβουμε αυτό λίγο καλύτερα, αναφέροντας ότι: "Σε ένα πρόσφατο άρθρο που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Philosophy of Science, ο Daniel Hoek, φιλόσοφος στο Virginia Tech, υποστήριξε ότι ο Νεύτωνας δεν είχε πρόθεση να χρησιμοποιήσει τον πρώτο νόμο για να αναφερθεί σε φανταστικά σώματα χωρίς δύναμη.
Η χρήση από τον Νεύτωνα του λατινικού "εκτός αν" (nisi quatenus) δεν είχε σκοπό να διευκρινίσει ότι ο νόμος αναφέρεται μόνο σε τέτοια σώματα, είπε, αλλά να τονίσει ότι η κίνηση αλλάζει μόνο στον βαθμό που μια δύναμη την αναγκάζει να το κάνει. Με άλλα λόγια, έγραψε ο Hoek, μια καλύτερη παράφραση θα αναφερόταν σε όλα τα σώματα: "Κάθε αλλαγή στην κατάσταση της κίνησης ενός σώματος οφείλεται σε εξωτερικές δυνάμεις που επιδρούν επάνω στο σώμα"".
Μια σοκαριστική αποκάλυψη
Για κάποιον που δεν ασχολείται με αυτά τα πράγματα, μπορεί να φανεί σαν λεπτομέρεια, αλλά για έναν φυσικό ή φιλόσοφο είναι μια σοκαριστική αποκάλυψη. Η σύγχυση σχετικά με το τι εννοούσε ο Νεύτωνας πιθανόν να παρέμεινε εξαιτίας μιας μετάφρασης από τα Λατινικά στα Αγγλικά που έγινε από τον Andrew Motte το 1729, μετά τον θάνατο του Νεύτωνα, η οποία χρησιμοποίησε τη λέξη "εκτός αν" αντί για "εκτός στον βαθμό που". Κανείς όμως δεν ανατρέχει πλέον στην αρχική λατινική έκδοση και αυτή η απόχρωση του νοήματος, ας πούμε, έχει χαθεί.
Τι μας διδάσκει λοιπόν αυτή η ιστορία; Να προσέχουμε τις αρχικές πηγές. Τα αντικείμενα δεν είναι προικισμένα με τη δική τους δύναμη, αλλά υπόκεινται σε εξωτερικές δυνάμεις. Ενδεχομένως. Αυτό το γνωρίζουμε σήμερα, αλλά όταν το δήλωσε ο μεγάλος Άγγλος επιστήμονας, δεν ήταν καθόλου δεδομένο.
Ακολούθησε το Esquire στο Facebook, το Twitter και το Instagram.