Έχετε αναρωτηθεί ποτέ γιατί κάποιες φωνές χαράσσονται ανεξίτηλα στη μνήμη μας, ενώ άλλες τις ξεχνάμε αμέσως; Μια νέα έρευνα από το Πανεπιστήμιο του Σικάγο αποκαλύπτει πως ορισμένες φωνές είναι εγγενώς πιο αξιομνημόνευτες και ότι αυτή η ιδιότητα δεν εξαρτάται αποκλειστικά από το ποιος τις ακούει.
Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο Nature Human Behaviour, δείχνει ότι η "αξιομνημόνευτη" φύση μιας φωνής μπορεί να προβλεφθεί με εντυπωσιακή συνέπεια, ανεξάρτητα από το ακροατήριο.
Πώς θυμόμαστε μια φωνή;
"Η έρευνα γύρω από το τι θυμόμαστε και τι ξεχνάμε είναι ένα σχετικά νέο αλλά ιδιαίτερα ενεργό πεδίο της γνωστικής ψυχολογίας", εξηγεί η Cambria Revsine, πρώτη συγγραφέας της μελέτης. "Μέχρι σήμερα, γνωρίζαμε ότι οι άνθρωποι τείνουν να θυμούνται συγκεκριμένες εικόνες προσώπων, τοπίων και αντικειμένων. Ωστόσο, δεν είχε εξεταστεί ποτέ αν το ίδιο συμβαίνει και με τις φωνές".
Για να το ερευνήσουν, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν το TIMIT corpus, μια εκτενή βάση δεδομένων με ηχητικά αποσπάσματα από εκατοντάδες Αμερικανούς ομιλητές. Χιλιάδες συμμετέχοντες άκουσαν ηχογραφήσεις ανθρώπων που έλεγαν την ίδια πρόταση και έπρεπε να πατήσουν ένα πλήκτρο όταν αναγνώριζαν μια φωνή. Οι ερευνητές, αναλύοντας τα αποτελέσματα, κατέληξαν σε έναν "δείκτη μνημόνευσης" για κάθε φωνή, με βάση το πόσο συχνά την αναγνώριζαν οι συμμετέχοντες.
Τι κάνει μια φωνή πιο αξιομνημόνευτη
"Βρήκαμε σημαντική συνέπεια στις φωνές που θυμόντουσαν και σε εκείνες που ξεχνούσαν", αναφέρει η Revsine. "Αναλύσαμε δεκάδες ακουστικά χαρακτηριστικά, όπως ο τόνος, η ένταση, ο ρυθμός και η προφορά, για να καταλάβουμε τι κάνει μια φωνή πιο αξιομνημόνευτη".
Το επόμενο βήμα ήταν η δημιουργία ενός υπολογιστικού μοντέλου που συνδύασε όλα αυτά τα χαρακτηριστικά. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι φωνές με υψηλότερο τόνο και μεγαλύτερη ένταση τείνουν να είναι πιο εύκολα αναγνωρίσιμες. "Διαπιστώσαμε ότι, ανεξάρτητα από τις εμπειρίες ή την προσοχή του κάθε ατόμου, οι περισσότεροι θυμούνται τις ίδιες φωνές και ξεχνούν τις ίδιες", σημειώνει η Revsine.
Αυτή η έρευνα ανοίγει νέους δρόμους στην κατανόηση του τρόπου με τον οποίο ο εγκέφαλος επεξεργάζεται και αποθηκεύει ηχητικές πληροφορίες. Από πρακτική σκοπιά, τα ευρήματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε τομείς όπως η εγκληματολογία (βελτίωση της ακρίβειας των "ακουστικών μαρτύρων" σε δίκες), αλλά και στη δημιουργία πιο αποτελεσματικών φωνητικών βοηθών, podcasts και audiobooks. Στο μέλλον, οι επιστήμονες σκοπεύουν να ερευνήσουν αν μια αξιομνημόνευτη φωνή επηρεάζει και το πόσο καλά θυμόμαστε το περιεχόμενο που μεταφέρει.
"Στόχος μας είναι να εξετάσουμε τι συμβαίνει όταν αλλάζει το λεκτικό περιεχόμενο – δηλαδή, αν θυμόμαστε καλύτερα αυτά που λέει ένας ομιλητής με αξέχαστη φωνή, ανεξαρτήτως των λέξεων", καταλήγει η Revsine. "Θέλουμε επίσης να κατανοήσουμε τους γνωστικούς και νευρολογικούς μηχανισμούς πίσω από αυτό το φαινόμενο, χρησιμοποιώντας τεχνικές όπως η νευροαπεικόνιση".
Ακολούθησε το Esquire στο Facebook, το Twitter και το Instagram.