Τι σημαίνει να είναι μια χώρα "έξυπνη"; Η απάντηση δεν είναι τόσο απλή, αλλά μια παγκόσμια κατάταξη βασισμένη στον δείκτη IQ μάς δίνει μια πιο καθαρή εικόνα – έστω και με κάποιες επιφυλάξεις.
Ο δείκτης νοημοσύνης (IQ – Intelligence Quotient) είναι ένα εργαλείο μέτρησης των γνωστικών ικανοτήτων των ανθρώπων μέσω τεστ. Η βαθμολογία που προκύπτει από αυτά τα τεστ κατατάσσει τους συμμετέχοντες σε μια κλίμακα, με μέσο όρο το 100. Όσο πιο υψηλή η βαθμολογία, τόσο πιο "ψηλά" θεωρητικά στέκεται κάποιος ως προς την αναλυτική και λογική του σκέψη.
Οι παράγοντες που επηρεάζουν το IQ
Όμως το IQ δεν είναι κάτι στατικό. Επηρεάζεται από πολλούς εξωτερικούς παράγοντες – από την ποιότητα της εκπαίδευσης μέχρι τις οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες. Οι χώρες με καλύτερα σχολεία, επενδύσεις στην παιδεία και σταθερό περιβάλλον συνήθως εμφανίζουν και πιο υψηλούς μέσους όρους.
Σύμφωνα με παλιότερη μελέτη των Richard Lynn και David Becker από το Ulster Institute (2019), η Ιαπωνία βρισκόταν τότε στην κορυφή με μέσο IQ 106. Σήμερα, τα δεδομένα έχουν διαφοροποιηθεί. Με βάση στοιχεία του 2024, η Κίνα, η Ταϊβάν, το Χονγκ Κονγκ και το Μακάο βρίσκονται στην κορυφή με μέσο IQ 107, ενώ η Ιαπωνία παραμένει ψηλά με 106.
Η θέση της Ελλάδας
Και η Ελλάδα; Ο δείκτης δείχνει 100 – ακριβώς στον παγκόσμιο μέσο όρο. Αν και δεν υπάρχει συγκεκριμένη θέση σε αριθμητική κατάταξη, η Ελλάδα συγκαταλέγεται στο group των χωρών με ικανοποιητικό επίπεδο.
Αξίζει, ωστόσο, να θυμόμαστε ότι ο δείκτης IQ δεν λέει όλη την αλήθεια. Για την πλήρη εικόνα χρειάζονται και άλλες μετρήσεις. Το τεστ PISA του ΟΟΣΑ (2022), για παράδειγμα, δείχνει πώς αποδίδουν οι 15χρονοι μαθητές σε μαθηματικά, φυσικές επιστήμες και κατανόηση κειμένου. Οι κορυφαίες θέσεις ανήκουν ξανά σε Σιγκαπούρη, Κίνα και Ιαπωνία – αποδεικνύοντας τη σύνδεση μεταξύ εκπαιδευτικού συστήματος και γνωστικών επιδόσεων.
Επιπλέον, υπάρχουν και άλλοι δείκτες, όπως το Intelligence Capital Index, που λαμβάνουν υπόψη και την ικανότητα μιας χώρας να αξιοποιεί πνευματικό και ανθρώπινο δυναμικό. Ακόμα και ο αριθμός των Nobel που έχει κερδίσει ένας λαός χρησιμοποιείται ενδεικτικά ως ένδειξη της εθνικής "ευφυΐας".
Ακολούθησε το Esquire στο Facebook, το Twitter και το Instagram.