Ήταν Κυριακή, 14 Αυγούστου 2005, όταν ένα Boeing 737-300 της Helios Airways, με πτήση από Λάρνακα προς Αθήνα και τελικό προορισμό την Πράγα, χάθηκε από τις επικοινωνίες.
Λίγο αργότερα, συνετρίβη σε πλαγιά στο Γραμματικό. Κανείς δεν επέζησε. Οι 121 ψυχές που χάθηκαν –ανάμεσά τους 22 παιδιά– σημάδεψαν για πάντα την αεροπορική ιστορία Ελλάδας και Κύπρου.
Το χρονικό της τραγικής πτήσης της Helios
Η πτήση είχε απογειωθεί στις 09:07. Λίγο μετά, ένας συναγερμός ήχησε στο πιλοτήριο – και παρερμηνεύτηκε. Το αεροπλάνο εισήλθε στον ελληνικό εναέριο χώρο χωρίς ανταπόκριση.
Δύο F-16 απογειώθηκαν και στις 11:18 εντόπισαν το Boeing. Ο συγκυβερνήτης ήταν λιπόθυμος, οι μάσκες οξυγόνου είχαν πέσει και ο κυβερνήτης έλειπε από τη θέση του.
Μοναδική ελπίδα ο αεροσυνοδός Ανδρέας Προδρόμου, με βασική εκπαίδευση πιλότου, που προσπάθησε να πάρει τον έλεγχο. Στις 12:04, με άδεια δεξαμενή καυσίμων, το αεροσκάφος συνετρίβη.
Αλυσίδα λαθών
Η έρευνα αποκάλυψε μια αλυσίδα λαθών. Ο διακόπτης συμπίεσης ήταν στη θέση "Manual” αντί για "Auto” λόγω παράλειψης μηχανικού, ενώ το πλήρωμα δεν το εντόπισε στον έλεγχο πριν την απογείωση. Οι πιλότοι μπέρδεψαν το alarm υποπίεσης με εκείνο της απογείωσης, δεν φόρεσαν μάσκες εγκαίρως και υπέκυψαν στην υποξία. Δεν υπήρχε εκπαίδευση πληρώματος καμπίνας για τέτοια κατάσταση.
Το πόρισμα κατέδειξε ευθύνες: ελλιπής εκπαίδευση και εποπτεία στην εταιρεία Helios, προβληματικές διαδικασίες στην πολιτική αεροπορία της Κύπρου και τεχνικές ασάφειες στα εγχειρίδια της Boeing.
Η δικαιοσύνη ακολούθησε διαφορετικούς δρόμους σε Κύπρο και Ελλάδα. Στη Λευκωσία, όλοι οι κατηγορούμενοι απαλλάχθηκαν. Στην Αθήνα, τέσσερα στελέχη της Helios καταδικάστηκαν σε δεκαετείς ποινές (εξαγοράσιμες), με πρωτόδικη απόφαση που όριζε έναν χρόνο φυλάκισης για κάθε θύμα.
Οι συγγενείς των θυμάτων δεν σταμάτησαν να διεκδικούν ευθύνες, στρεφόμενοι ακόμη και κατά του κράτους της Κύπρου. Παρά τους διακανονισμούς και τις αποζημιώσεις, η επίσημη ανάληψη ευθύνης δεν ήρθε ποτέ.
Είκοσι χρόνια μετά, η μνήμη της πτήσης 522 παραμένει ζωντανή.
Ακολούθησε το Esquire στο Facebook, το Twitter και το Instagram.