Κλείσιμο αεροδρομίων, απειλές για διακοπή βασικών εμπορικών σχέσεων, κυβερνήσεις που καλούν τους πολίτες τους να φύγουν από γειτονικές χώρες και συζητήσεις για αξιοποίηση δεσμευμένων ρωσικών κεφαλαίων υπέρ της Ουκρανίας. Αυτά είναι μερικά από τα στοιχεία που τροφοδοτούν την ένταση ανάμεσα στην Ευρώπη και τη Ρωσία, μέσα από συνεχείς εναέριες προκλήσεις και δηλώσεις που αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο πιο σοβαρής σύγκρουσης.
Δεν είναι τυχαίο ότι Ευρωπαίοι διπλωμάτες έθεσαν το ενδεχόμενο κατάρριψης ρωσικών drones που περνούν τα σύνορα, με τη Μόσχα να απαντά: "Αν καταρρίψετε τα αεροσκάφη μας, θα υπάρξει πόλεμος".
Ρωσία: Γιατί παραβιάζει συστηματικά τον εναέριο χώρο άλλων χωρών
Για να κατανοηθεί η σημερινή κατάσταση, χρειάζεται επιστροφή στον Φεβρουάριο του 2022, όταν η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία. Σχεδόν τρία χρόνια μετά, η προοπτική ειρηνικής ισορροπίας δείχνει να απομακρύνεται. Η Μόσχα περίμενε μια γρήγορη νίκη στο Κίεβο, όμως η ευρωπαϊκή στήριξη στην Ουκρανία έφερε στο προσκήνιο και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Έκτοτε, η τακτική του Πούτιν βασίζεται στη φθορά του αντίπαλου στρατοπέδου μέσω συνεχών, αλλά όχι άμεσων, κινήσεων.
Παραβιάσεις εναέριου χώρου
Οι παραβιάσεις του ευρωπαϊκού εναέριου χώρου είναι πλέον συχνό φαινόμενο. Το Renew Europe κατέγραψε 67 περιστατικά σε έναν χρόνο· ο αριθμός έχει ήδη ξεπεραστεί, καθώς προστίθενται συνεχώς νέα. Από τη Σουηδία και τη Γερμανία μέχρι τη Ρουμανία, τη Δανία, τη Νορβηγία, τη Φινλανδία και τις χώρες της Βαλτικής, πολλές περιοχές έχουν αναχαιτίσει ρωσικά drones και αεροσκάφη. Η Πολωνία έχει δεχθεί τις περισσότερες παραβιάσεις, αναγκασμένη να ενεργοποιεί τα συστήματα άμυνάς της πάνω από 25 φορές.
Οι χώρες που πλήττονται περισσότερο ζητούν πιο δυναμική στάση από το ΝΑΤΟ. Ο Πολωνός πρωθυπουργός Donald Tusk μίλησε για ανάγκη άμεσης δράσης όταν 20 drones εισήλθαν στον πολωνικό εναέριο χώρο στις 10 Σεπτεμβρίου. Παρόμοιες θέσεις εξέφρασαν η Σουηδία, η Εσθονία, η Λιθουανία και η Λετονία, δηλώνοντας ότι είναι έτοιμες να καταρρίψουν οποιοδήποτε ρωσικό στρατιωτικό αεροσκάφος μπει χωρίς άδεια στα εδάφη τους.
Η ισορροπία και οι κίνδυνοι
Παρά τις πιέσεις, η Δύση εμφανίζεται επιφυλακτική. Οι παραβιάσεις εναέριου χώρου αποτελούν παλιά τακτική πρόκλησης, χωρίς να συνιστούν ευθεία στρατιωτική επίθεση. Χαρακτηριστικό είναι το περιστατικό του 1995, όταν η Τουρκία κατέρριψε ρωσικό βομβαρδιστικό Su-24 που είχε περάσει στον εναέριό της χώρο.
Για τη Ρωσία, οι κινήσεις αυτές λειτουργούν ως τεστ αντίδρασης απέναντι στην Ευρώπη. Με διαρκείς αλλά περιορισμένες παραβιάσεις, καταφέρνει αφενός να διατηρεί την ένταση και αφετέρου να διχάζει τους συμμάχους: εκείνους που πιέζουν για δυναμική απάντηση και όσους θεωρούν προτιμότερο να αγνοούν τις προκλήσεις. Επιπλέον, η Μόσχα μπορεί πάντα να επικαλεστεί "λάθος" ή "παρεξήγηση", μειώνοντας το βάρος της ευθύνης αν η Ευρώπη αντιδράσει.
Το ερώτημα για την Ευρώπη είναι πώς θα περιορίσει τις συνεχείς ρωσικές προκλήσεις χωρίς να οδηγηθεί σε μια κρίση που θα μπορούσε να πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις.
Ακολούθησε το Esquire στο Facebook, το Twitter και το Instagram.