Το τηλεσκόπιο Hubble έχει βγει πια στην σύνταξη αλλά ο αντικαταστάτης του ήδη ταξιδεύει στο διάστημα και μας στέλνει ακόμα πιο μαγευτικές εικόνες. Το James Webb της Nasa είναι το κορυφαίο τηλεσκόπιο που έφτιαξε ποτέ ο άνθρωπος και είναι το εργαλείο μας για να έχουμε περισσότερες απαντήσεις στις πιο απίθανες ερωτήσεις που γεννιούνται όταν κοιτάμε το βράδυ τον ουρανό.
To James Webb είναι το μεγαλύτερο και ισχυρότερο τηλεσκόπιο που έχει εκτοξευθεί ποτέ. Παρατηρεί το σύμπαν με υπέρυθρες χρησιμοποιώντας εξαιρετικά ευαίσθητα όργανα που έχουν σχεδιαστεί για να λύσουν τα μυστήρια του ηλιακού μας συστήματος, να κοιτάξουν σε μακρινούς κόσμους γύρω από άλλα αστέρια και να ανιχνεύσουν τους πρώτους γαλαξίες που γεννήθηκαν μετά τη μεγάλη έκρηξη.
Είναι 100 φορές ισχυρότερο από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble. Πιο συγκεκριμένα, με το σετ από τμηματικά κάτοπτρα πλάτους 6,5 μέτρων, το Webb είναι αρκετά ισχυρό για να αναζητήσει υδρατμούς στις ατμόσφαιρες πλανητών που βρίσκονται σε τροχιά γύρω από άλλα αστέρια.
Θα ανοίξει ένα νέο παράθυρο σε αυτούς τους εξωπλανήτες, παρατηρώντας τους σε μήκη κύματος του φωτός στα οποία δεν έχουν παρατηρηθεί ποτέ πριν και βοηθώντας μας να αποκτήσουμε νέες γνώσεις για τη φύση τους.
Το Webb μας βοηθά να κατανοήσουμε πώς οι γαλαξίες εξελίσσονται επί δισεκατομμύρια χρόνια σε μεγάλες σπείρες, όπως ο δικός μας Γαλαξίας, να αναζητήσουμε ενδείξεις "κατοικησιμότητας" σε μακρινούς πλανήτες και να διεισδύσουμε στις καρδιές των αστρικών φυτωρίων που καλύπτονται από σκόνη. Αλλά ας δούμε τι έχει καταφέρει μέχρι τώρα στην πράξη.
Στύλοι της Δημιουργίας
Τι να πεις για αυτήν την εικόνα. Δέος. Το διαστημικό τηλεσκόπιο Webb κατέγραψε μια νέα εικόνα των περίφημων Στύλων της Δημιουργίας -που απεικονίστηκαν για πρώτη φορά από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble το 1995- η οποία αποκαλύπτει νέες λεπτομέρειες για την περιοχή. Οι τρισδιάστατοι πυλώνες μοιάζουν με μεγαλοπρεπείς βραχώδεις σχηματισμούς, αλλά είναι πολύ πιο διαπερατοί. Οι στήλες αυτές αποτελούνται από ψυχρό διαστρικό αέριο και σκόνη που μερικές φορές εμφανίζονται ημι-διαφανείς στο εγγύς υπέρυθρο φως.
Η νέα εικόνα του Webb θα βοηθήσει τους ερευνητές να αναθεωρήσουν τα μοντέλα τους για τον σχηματισμό των άστρων, προσδιορίζοντας πολύ πιο ακριβείς μετρήσεις των νεογέννητων άστρων, μαζί με τις ποσότητες αερίου και σκόνης στην περιοχή.
Με την πάροδο του χρόνου, θα αρχίσουν να οικοδομούν μια σαφέστερη κατανόηση του τρόπου με τον οποίο τα αστέρια σχηματίζονται και εκρήγνυνται από αυτά τα νέφη σκόνης κατά τη διάρκεια εκατομμυρίων ετών.
NGC 4254 σπειροειδής γαλαξίας
Ο NGC 4254, ένας σπειροειδής γαλαξίας, λάμπει σε πορτοκαλί και μπλε χρώμα σε αυτή την εικόνα της 29ης Ιανουαρίου 2024 από το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb. Πρόκειται για έναν από τους 19 κοντινούς σπειροειδείς γαλαξίες που απεικονίστηκαν πρόσφατα από το τηλεσκόπιο στο πλαίσιο του μακροχρόνιου προγράμματος Physics at High Angular resolution in Nearby GalaxieS (PHANGS) που υποστηρίζεται από περισσότερους από 150 αστρονόμους παγκοσμίως.
Η Near-Infrared Camera του Webb κατέγραψε εκατομμύρια αστέρια σε αυτές τις εικόνες, τα οποία λάμπουν σε μπλε τόνους, ενώ τα δεδομένα του Mid-Infrared Instrument του τηλεσκοπίου αναδεικνύουν τη λαμπερή σκόνη, δείχνοντάς μας πού υπάρχει γύρω και ανάμεσα στα αστέρια.
Νεφέλωμα του Κάβουρα
Το νεφέλωμα του Κάβουρα, το αποτέλεσμα μιας φωτεινής έκρηξης σουπερνόβα που είδαν Κινέζοι και άλλοι αστρονόμοι το έτος 1054, απέχει 6.500 έτη φωτός από τη Γη. Στο κέντρο του βρίσκεται ένα αστέρι νετρονίων, ένα υπερπυκνό αστέρι που δημιουργήθηκε από το σουπερνόβα. Καθώς περιστρέφεται με περίπου 30 φορές το δευτερόλεπτο, η δέσμη της ακτινοβολίας του περνά πάνω από τη Γη σε κάθε τροχιά, σαν κοσμικός φάρος.
Καθώς το νεαρό πάλσαρ επιβραδύνεται, μεγάλα ποσά ενέργειας διοχετεύονται στο περιβάλλον του. Συγκεκριμένα, ένας άνεμος υψηλής ταχύτητας από σωματίδια ύλης και αντιύλης εισβάλλει στο περιβάλλον νεφέλωμα, δημιουργώντας ένα ωστικό κύμα που σχηματίζει τον διαστελλόμενο δακτύλιο που βλέπουμε στην ταινία. Οι πίδακες από τους πόλους του πάλσαρ εκτοξεύουν σωματίδια ύλης και αντιύλης που εκπέμπουν ακτίνες Χ προς μια κατεύθυνση κάθετη στον δακτύλιο. Αυτή η εικόνα δείχνει τα δεδομένα ακτίνων Χ από το Chandra μαζί με δεδομένα υπέρυθρης ακτινοβολίας από το διαστημικό τηλεσκόπιο Webb.
Νεφέλωμα του Δακτυλίου
Δεν μοιάζει με πύλη από το βαθύ διάστημα προς την Γη; Σαν αυτή που άνοιξε ο Loki στην ταινία Avengers για να επιτεθεί στη Γη ο στρατός του Thanos. Βέβαια δεν είναι χωροχρονική πύλη, ούτε φαίνεται η Γη. Είναι το γνωστό Nεφέλωμα του Δακτυλίου με πρωτοφανή λεπτομέρεια. Το Νεφέλωμα του Δακτυλίου, που σχηματίστηκε από ένα άστρο που αποβάλλει τα εξωτερικά του στρώματα καθώς εξαντλείται από καύσιμα, είναι ένα αρχετυπικό πλανητικό νεφέλωμα.
Αυτή η νέα εικόνα από την κάμερα NIRCam (Near-Infrared Camera) του Webb δείχνει περίπλοκες λεπτομέρειες της δομής των νημάτων του εσωτερικού δακτυλίου. Υπάρχουν περίπου 20.000 πυκνά σφαιρίδια στο νεφέλωμα, τα οποία είναι πλούσια σε μοριακό υδρογόνο. Αντίθετα, η εσωτερική περιοχή παρουσιάζει πολύ θερμό αέριο. Το κύριο κέλυφος περιέχει έναν λεπτό δακτύλιο ενισχυμένης εκπομπής από μόρια με βάση τον άνθρακα, γνωστά ως πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες (PAH).
Κοσμικοί λόφοι
Ρίχνοντας μια πιο προσεκτική ματιά σε μια από τις πρώτες εικόνες του Webb, τους εμβληματικούς Κοσμικούς Λόφους, οι επιστήμονες βρήκαν δεκάδες ενεργητικούς πίδακες και εκροές από νεαρά αστέρια που προηγουμένως ήταν κρυμμένα από σύννεφα σκόνης.
Η ανακάλυψη σηματοδοτεί την έναρξη μιας νέας εποχής στη διερεύνηση του τρόπου με τον οποίο σχηματίζονται αστέρια όπως ο Ήλιος μας και πώς η ακτινοβολία από κοντινά ογκώδη αστέρια μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξη των πλανητών.
Οι δύο δωδεκάδες άγνωστες προηγουμένως εκροές από εξαιρετικά νεαρά άστρα βρέθηκαν με την ανάλυση δεδομένων από ένα συγκεκριμένο μήκος κύματος υπέρυθρου φωτός. Οι παρατηρήσεις του Webb αποκάλυψαν μια σειρά αντικειμένων που κυμαίνονται από μικρές πηγές μέχρι αναβράζοντα μεγαθήρια που εκτείνονται έτη φωτός από τα αστέρια που σχηματίζονται.
Ακολούθησε το Esquire στο Facebook, το Twitter και το Instagram.