Βίος και πολιτεία του Roman Abramovich

H ιστορία του Roman Abramovich απέχει από αυτό που ο περισσότερος κόσμος νομίζει, βλέποντας την επιτυχία του στον 21ο αιώνα. Ο πρώην μεγαλομέτοχος της Τσέλσι πέρασε μια δύσκολη, σχεδόν άδικη ζωή, μέχρι να καταφέρει να αναδειχθεί στη μετασοβιετική Ρωσία και να δημιουργήσει μία σειρά από επιχειρήσεις. Το 2022 ήταν και για αυτόν, όπως και για κάθε Ρώσο ολιγάρχη μια σκληρή χρονιά για τους ευνόητους λόγους. Η δυσκολότερη από τότε που βρέθηκε στην κορυφή. Οι ισχυροί του δεσμοί με τον Vladimir Putin, τον έβαλαν στο στόχαστρο.

Γεννημένος στο Σαράτοφ της νοτιοδυτικής Ρωσίας, μερικές εκατοντάδες χιλιόμετρα από τα σύνορα με την Ουκρανία, το 1966, ο Abramovich έμεινε ορφανός σε ηλικία τριών ετών. Όταν ήταν μόλις ενός, η μητέρα του δηλητηριάστηκε και την επόμενη χρονιά, ο μικρός Roman "έχασε" και τον πατέρα του σε εργατικό ατύχημα. Τότε, υιοθετήθηκε από τον θείο του και τα επόμενα χρόνια βρέθηκε στη Μόσχα για να πάει εκεί σχολείο. Τα πρώτα του χρήματα τα έβγαλε πουλώντας πλαστικές κούκλες στους δρόμους της πρωτεύουσας. Μια νεαρή γυναίκα που τον βοηθούσε τότε στην πρώτη του δουλειά, είναι μέχρι και σήμερα βασικό στέλεχος στις επιχειρήσεις του. Μόλις ολοκλήρωσε τις σχολικές του υποχρεώσεις, ο Abramovich υπηρέτησε στο σοβιετικό στρατό. 

Alex Livesey - Danehouse/Getty Images

"Για να πω την αλήθεια, δεν μπορώ να χαρακτηρίσω την παιδική μου ηλικία ως κακή", δήλωσε κάποτε στον Guardian σε μια σπάνια συνέντευξη. "Στην παιδική σου ηλικία δε μπορείς να συγκρίνεις τα πράγματα: ο ένας τρώει καρότα, ο άλλος καραμέλες, και τα δύο έχουν καλή γεύση. Ως παιδί δεν μπορείς να καταλάβεις τη διαφορά".

Μόλις ολοκλήρωσε τη θητεία του, προχώρησε στην πώληση αρωμάτων και αποσμητικών, αυξάνοντας τον πλούτο του καθώς το μεγαλύτερο άνοιγμα υπό τον τότε σοβιετικό ηγέτη Mikhail Gorbachev επέτρεπε περισσότερα περιθώρια στους επιχειρηματίες. Ήταν η εποχή της περεστρόικας, την οποία μπόρεσαν πολλοί νέοι να εκμεταλλευτούν. Ο Abramovich όμως, δεν ήταν και τόσο λάτρης της διαφάνειας. 

Στα 20 του παντρεύτηκε την ευκατάστατη Olga Lysova. Η προίκα που έλαβε από τον πατέρα της, ήταν 2.000 ρούβλια και με αυτό το ποσό μπόρεσε να αναδιοργανώσει πλήρως την επιχείρησή του. Έβγαλε τότε τα πρώτα του γρήγορα χρήματα και διαπίστωσε ότι η χώρα είχε πολλές ευκαιρίες για καιροσκόπους. Ο σκληρός οικονομικός έλεγχος της Σοβιετικής Ένωσης ήταν παρελθόν και πλέον οι επιχειρηματίες που θα κινούνταν γρήγορα, μπορούσαν να νομιμοποιήσουν τις εταιρείες τους και να εξαγοράσουν κρατική περιουσία.

Ως το 1992 είχε ήδη προλάβει να πάει φυλακή μία φορά και να χωρίσει. To 1991 γνώρισε και ερωτεύτηκε την αεροσυνοδό της Aeroflot, Irina Malandina, με την οποία παντρεύτηκε και έζησε μαζί της ως το 2007, αποκτώντας 5 παιδιά. Στη φυλακή γνώρισε τον Boris Berezovsky, έναν επιχειρηματία με διασυνδέσεις, ο οποίος έμελλε να του αλλάξει τη ζωή. Μαζί του κυριάρχησε στους χώρους των logistics, στα λιπάσματα, το τσιμέντο και το πετρέλαιο. Ήταν στενός φίλος του Putin πριν ακόμα εκείνος φτάσει στην κορυφή του ρωσικού κράτους και αποτέλεσε τον σύνδεσμο του Abramovich για την κορυφή. Παρεμπιπτόντως, την παραποίηση εγγράφων και την κλοπή κρατικής περιουσίας για την οποία φυλακίστηκε δεν την παραδέχθηκε ποτέ. 

Clive Brunskill/Getty Images

Μετά το σύντομο διάστημα στη φυλακή και την απόσυρση των κατηγοριών, οι δυο τους θα έγραφαν ιστορία, καθώς θα επωφελούνταν πολύ περισσότερο από όσο μπορούσαν να φανταστούν από την πολιτική ιδιωτικοποίηση της κρατικής περιουσίας του Yeltsin. Απέκτησε την πετρελαϊκή εταιρεία Sibneft από τη ρωσική κυβέρνηση σε μια στημένη δημοπρασία το 1995 έναντι περίπου 250 εκατ. δολαρίων. Την πούλησε πίσω στην κυβέρνηση για 13 δισ. δολάρια το 2005. Τελικά οι δυο τους κατέληξαν στα δικαστήρια και ο Berezovsky λίγα χρόνια αργότερα βρέθηκε νεκρός στο σπίτι του.

3) Roman Abramovich & his friend Boris Berezovsky had deep relationships with the Russian government.

That enabled them to buy state-owned assets for pennies on the dollar, and the two became joint owners of the Sibneft oil group in 1995.

That made them billionaires overnight. pic.twitter.com/Wjixpj5tjt

— Joe Pompliano (@JoePompliano) March 13, 2022

To 2012, παραδέχτηκε σε βρετανικό δικαστήριο ότι είχε προβεί σε "βρώμικες" πληρωμές για να βοηθήσει να προχωρήσει η συμφωνία με τη Sibneft. Ενεπλάκη στους "πολέμους του αλουμινίου" της δεκαετίας του 1990, στους οποίους οι ολιγάρχες, όσοι δηλαδή είχαν αποκτήσει τεράστιες περιουσίες και πολιτική εξουσία μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, πάλευαν για τον έλεγχο αυτής της τεράστιας βιομηχανίας.
"Κάθε τρεις ημέρες, κάποιος δολοφονούνταν", δήλωσε ο Abramovich το 2011, προσθέτοντας ότι αυτή η απειλή για την ασφάλειά του τον είχε κάνει απρόθυμο να συμμετάσχει. Αλλά ο Abramovich απέδειξε περαιτέρω τη δική του σκληρότητα, συγκεντρώνοντας εκατοντάδες εκατομμύρια λίρες μέσα στο χάος.

Η είσοδος στην πολιτική

Παράλληλα, έγινε σύμμαχος του προέδρου Boris Yeltsin και παίκτης της μετασοβιετικής πολιτικής σκηνής της Μόσχας, διατηρώντας μάλιστα διαμέρισμα στο Κρεμλίνο για ένα διάστημα. Όταν ο Yeltsin παραιτήθηκε το 1999, ο Roman Abramovich φέρεται να ήταν μεταξύ εκείνων που υποστήριξαν τον πρωθυπουργό και πρώην κατάσκοπο της KGB, Vladimir Putin, ως διάδοχό του.

Καθώς ο Putin εδραιωνόταν, προσπάθησε να επιβάλει την κυριαρχία του επί των ολιγαρχών. Ορισμένοι πήγαν στη φυλακή και άλλοι εξορίστηκαν αν δεν έδειχναν υποταγή. Για τον Abramovich βέβαια, τα πράγματα ήταν διαφορετικά. Το 2000 εξελέγη κυβερνήτης της υποβαθμισμένης περιοχής της Τσουκότκα, στο βορειοανατολικό άκρο της Ρωσίας. Απέκτησε δημοτικότητα αφού επένδυσε τα δικά του χρήματα σε κοινωνικές υπηρεσίες, αλλά παραιτήθηκε το 2008. Όλο αυτό το διάστημα, συνέχισε την επιχειρηματική του δραστηριότητα, υιοθετώντας τα χαρακτηριστικά του πλούτου - αγοράζοντας πίνακες ζωγραφικής, σπίτια, αυτοκίνητα.

Londongrand

Σε μια ασυνήθιστη κίνηση για έναν άνθρωπο που περιγράφεται ευρέως ως ήσυχος, ακόμη και ντροπαλός, το 2003 o Abramovich έγινε διάσημος στον κόσμο του ποδοσφαίρου όταν αγόρασε την Τσέλσι, τον μεγαλύτερο σύλλογο του βορειοδυτικού Λονδίνου, με μια συμφωνία αξίας 140 εκατομμυρίων λιρών.

"Ολόκληρη η φιλοσοφία της ζωής μου είναι να διοικώ επαγγελματικές ομάδες", δήλωσε στους Financial Times. "Στην Τσουκότκα έχω επαγγελματικές ομάδες στο έδαφος και θα το κάνω και εδώ". Υπό τον Jose Mourinho, η Τσέλσι έγραψε αμέσως ιστορία. Συνολικά μέχρι και πέρυσι η ομάδα είχε κατακτήσει 5 Premier League, 2 Champions League και 5 Κύπελλα Αγγλίας. Η Τσέλσι που είχε αγοραστεί με 140 εκατομμύρια λίρες, πουλήθηκε στα 5,2 δισεκατομμύρια. Ο Ambramovich στο μεταξύ, είχε περίπου 15 ακίνητα στο Λονδίνο, όπου και έζησε από το 2008 και έπειτα με την Dasha Zukhova.  Μαζί έμειναν για 10 χρόνια και έκαναν δύο παιδιά. 

Team Boyko/Getty Images

Μία πόθεση συκοφαντικής δυσφήμισης

Ερωτηθείς από τον Guardian το 2006 για το τι μπορούν να κάνουν τα χρήματα για έναν άνθρωπο, απάντησε: "Δεν μπορούν να σου αγοράσουν την ευτυχία. Κάποια ανεξαρτησία, ναι". Το Bloomberg εκτιμά την περιουσία του Abramovich σε 13,7 δισ. δολάρια, κατατάσσοντάς τον στην 128η θέση των πλουσιότερων ανθρώπων στον κόσμο. Αυτό που αμφισβητείται έντονα, ωστόσο, είναι ο βαθμός ανεξαρτησίας του από τον Putin.

Πέρυσι, ο Abramovich μήνυσε τον εκδοτικό οίκο HarperCollins για συκοφαντική δυσφήμιση σχετικά με ένα βιβλίο, το Putin's People της Catherine Belton, που ισχυριζόταν ότι ο Ρώσος πρόεδρος τον είχε διατάξει να αγοράσει την Τσέλσι. Οι δύο πλευρές συμβιβάστηκαν εξωδικαστικά, με τον εκδότη να συμφωνεί να προβεί σε ορισμένες διευκρινίσεις.

Εντούτοις, οι σχέσεις του Abramovich με τον Putin συνέχισαν να τον κυνηγούν, ιδίως όταν οι ρωσικές δυνάμεις συγκεντρώθηκαν στα σύνορα με την Ουκρανία και στη συνέχεια εισέβαλαν. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο ρώσος επιχειρηματίας έπαιξε ρόλο διαμεσολαβητή στον πόλεμο, καθώς είχε πάντα καλές σχέσεις με την Ουκρανία, λόγω καταγωγής και τις πρώτες μέρες δηλητηριάστηκε, προκαλώντας ερωτηματικά. Παρόλα αυτά, όταν ανακοινώθηκε η δέσμευση των περιουσιακών στοιχείων του Abramovich και άλλων έξι ολιγαρχών στο Ηνωμένο Βασίλειο, η τότε υπουργός Εξωτερικών Liz Truss δήλωσε: "Με τους στενούς δεσμούς τους με τον Putin, είναι συνένοχοι στην επιθετικότητά του. Το αίμα του ουκρανικού λαού είναι στα χέρια τους".

Κάπως έτσι, ο Abramovich αναγκάστηκε να ανακοινώσει την πώληση της Τσέλσι. Οι οπαδοί διαδήλωσαν υπέρ του, ενώ οι πολιτικοί ήταν σκληροί εναντίον του. "Ελπίζω ότι θα μπορέσω να επισκεφθώ το Στάμφορντ Μπριτζ μια τελευταία φορά για να σας αποχαιρετήσω όλους σας προσωπικά", είπε στους οπαδούς της Τσέλσι. Όμως η επιστροφή του φαντάζει ακόμη πολύ μακρινή. Ο Abramovich έφτασε κοντά στο να αγοράσει τουρκική ομάδα το καλοκαίρι, αλλά εν τέλει αποφάσισε να μείνει για λίγο καιρό στην απ' έξω. Μέχρι πότε, μόνο ο ίδιος ξέρει.

Ακολούθησε το Esquire στο Facebook, το Twitter και το Instagram.

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για πολιτικές εξελίξεις, συνεντεύξεις διασήμων, συμβουλές για αντρική μόδα και συνταγές για φαγητό και πότο στο esquire.com.gr