Sprezzatura: Η τέχνη του επιμελώς ατημέλητου

"Απεχθάνομαι τη μόδα. Οι τάσεις μόδας, οι οίκοι, οι φίρμες... Μου φαίνονται όλα αυτά τόσο ανόητα. Να ξοδεύεις τόσα πολλά χρήματα απλά και μόνο για να αποκτήσεις ένα παλτό με το όνομα ενός διάσημου σχεδιαστή", είχε δηλώσει ο Marcello Mastroianni, που συνήθιζε κάθε χρόνο να παραγγέλνει μία ντουζίνα bespoke κοστούμια από τον ράφτη του στη Ρώμη, Vittorio Zenobi. "Την ημέρα που όλοι θα αρχίσουν να ντύνονται κομψά, εγώ θα ντύνομαι σαν αλήτης", είχε υπογραμμίσει.

Για την ιστορία να αναφέρουμε ότι ο θρύλος του ιταλικού σινεμά δεν έκανε ποτέ πράξη την υπόσχεσή του. Τουλάχιστον, κυριολεκτικά. Μεταφορικά, όμως, φρόντισε να μείνει πιστός στα λεγόμενά του, υιοθετώντας ένα αντισυμβατικό στυλ που ερχόταν σε σύγκρουση με το να είναι τα πάντα ταιριαστά, στρωμένα και ατσαλάκωτα στο ντύσιμο.

Στο ίδιο μήκος κύματος με τον Mastroianni κινούταν στιλιστικά και ο συμπατριώτης του, Gianni Agnelli. Ο ιδρυτής της αυτοκινητοβιομηχανίας της Fiat ήταν ο μύστης του ανεπιτήδευτου στυλ. Φορούσε το ρολόι πάνω από τη μανσέτα του πουκαμίσου, έδενε την γραβάτα σφιχτά, αλλά κάπως ατσούμπαλα, άφηνε ξεκούμπωτα τα κουμπιά στο γιακά του πουκαμίσου, συνδύαζε το κοστούμι με slippers ή μποτάκια ορειβασίας. Με απλά λόγια, έσπαγε τους ενδυματολογικούς κανόνες του tailoring και του κομψού αντρικού ντυσίματος εν γένει, δίνοντας την εντύπωση ότι δεν του καιγόταν καρφί για τις ατελείς/ατυχείς λεπτομέρειες που τσαλάκωναν την εμφάνισή του.

Ο λόγος; Τόσο ο Agnelli, όσο και ο Mastroianni -και μαζί τους, η πλειοψηφία των Ιταλών αρσενικών σήμερα- είχαν βρει την sprezzatura τους. Τον τρόπο να δείχνουν ότι δεν νοιάζονταν ιδιαίτερα για την εικόνα τους, παρότι στην πραγματικότητα συνέβαινε ακριβώς το αντίθετο.

Τι είναι η sprezzatura

Ακριβής μετάφραση της λέξης δεν υπάρχει. Σε ελεύθερη απόδοση κάποιοι την χαρακτηρίζουν ως "το αυθόρμητα στιλάτο ντύσιμο", κάποιοι άλλοι ως "το επιμελώς ατημέλητο στυλ", ενώ υπάρχουν κι εκείνοι πιο απλά την μεταφράζουν ως κάτι "το αντισυμβατικό". Τι είναι τελικά η sprezzatura; Το να πετυχαίνεις την τελειότητα μέσα από μικρές ατέλειες, αποκρύπτοντας μάλιστα επιμελώς όλες τις προσπάθειες που έχεις κάνει, προκειμένου το τελικό αποτέλεσμα να φαίνεται ότι έχει προκύψει αβίαστα, χωρίς να έχεις καταναλώσει ιδιαίτερη φαιά ουσία και πολύ χρόνο.

Για παράδειγμα, οι μικρές ατέλειες μπορεί να είναι ένα ρολόι φορεμένο όχι πάνω στο δέρμα αλλά στο πουκάμισο, όπως έκανε ο Agnelli, ένα ζευγάρι εκκεντρικές σε χρώμα και σχέδια κάλτσες συνδυασμένες με ένα κλασικό κοστούμι, το να φορέσεις μία γραβάτα και ένα ποσέτ που δεν ταιριάζουν μεταξύ τους, το να μην σε νοιάζει η διαφορά του μάκρους όταν δένεις την πρώτη, το να μην κουμπώνεις και τα δύο κουμπιά στο σταυρωτό σακάκι.

Η ιστορία της sprezzatura

Η λέξη έκανε την εμφάνισή της για πρώτη φορά το 1528 στο βιβλίο του Ιταλού ουμανιστή Baldassare Castiglione, The Book of the Courtier (Το βιβλίο του αυλικού) που απεικονίζει την δουκική αυλή του Ουρμπίνο και αναφέρεται στα όσα πρέπει να χαρακτηρίζουν τον τέλειο αυλικό και κατ’ επέκτασιν τον άντρα της Αναγέννησης -αριστοκρατική καταγωγή, καλούς τρόπους, καλαισθησία, ενασχόληση με τις πολεμικές τέχνες και με τα γράμματα και τις τέχνες-, ενώ περιγράφει παράλληλα και τις αρετές που πρέπει να διακρίνουν τις γυναίκες για να αποτελούν πηγή έμπνευσης για τους άντρες.

Οι πιο στιλάτοι εκπρόσωποι της sprezzatura, σήμερα

Lapo Elkann

Πρώτος και καλύτερος, ο εγγονός του Gianni Agnelli, που συνεχίζει το έργο του διάσημου παππού του, το στυλ του οποίο είναι ζηλευτό ακόμα και στις μέρες μας.

Alessandro Squarzi

Αγαπημένος του street style φωτογράφου Scott Schuman, που τον έκανε διάσημο το 2009 όταν ανήρτησε φωτογραφία του στο The Sartorialist, ο Ιταλός Alessandro Squarzi αποτελεί σήμερα έναν από τους πιο γνωστούς influencers στον κόσμο της μόδας. Το στυλ του ακροβατεί μεταξύ ιταλικής φινέτσας και αμερικάνικης εκκεντρικότητας και ακολουθεί τον εξής κανόνα: τον συνδυασμό των trends με all time classic κομμάτια.

Brunello Cucinelli

Ο ιδρυτής του ομώνυμου fashion brand είναι σήμερα εκτός από δισεκατομμυριούχος, ένας από τους πιο καλοντυμένους άντρες στον κόσμο, παρά το γεγονός ότι το ντύσιμό του δεν άψογο, οι γραμμές που επιλέγει είναι φαρδιές και η κορμοστασιά του είναι ατσούμπαλη -Scuzati-mi Brunello.

Johannes Huebl

Μοντέλο και σύζυγός της Olivia Palermo, influencer της γυναικείας μόδας, ο Γερμανός Johannes Huebl δίνει μεγάλη σημασία στη λεπτομέρεια, που κάνει τη διαφορά. Για την ακρίβεια, που δημιουργεί ένα ατελές τέλειο σύνολο. Έχει αδυναμία στα παπούτσια -έχει λανσάρει τη δική του συλλογή με το ιταλικό brand Scarosso και στο συνδυασμό γήινων αποχρώσεων με το αγαπημένο blue navy.

Joe Ottaway

Ο David Gandy τον εμπιστεύεται με κλειστά τα μάτια. Αν δεν αρκεί αυτό για να σε πείσει για τη στιλιστική δεινότητα του Βρετανού στιλίστα και νυν σχεδιαστή, τότε μάθε κι αυτό: ο Ottaway είναι ο CRM (Customer Relationship Management) του δημοφιλούς online καταστήματος ένδυσης, Mr. Porter. Το στυλ του έχει χαρακτηριστεί ως η επιτομή του σύγχρονου τζέντλεμαν, με επιρροές από το παλαιάς κοπής ντύσιμο των σταρ του Hollywood και την αριστοκρατική φινέτσα της Savile Row.

Οι σύγχρονοι κανόνες της sprezzatura

> Μην υπερβάλλεις. Όσο αντικρουόμενο κι αν σου φαίνεται, η sprezzatura υπακούει στον κανόνα του μινιμαλισμού, less is more. Το παν είναι οι μικρές λεπτομέρειες σε όσο το δυνατόν λιγότερες δόσεις.

> Απόφυγε να πέσεις στην παγίδα του στερεοτυπικού ιταλικού ντυσίματος: στενά σακάκια, καλογυαλισμένα παπούτσια, cropped παντελόνια. Μπορεί η sprezzatura να έλκει την καταγωγή της από την ιταλική κουλτούρα, αλλά το ζητούμενο δεν είναι γίνεις Ιταλός στο ντύσιμο.

> Αναγνώρισε ποια είναι η κατάλληλη περίσταση για να την υιοθετήσεις. Σίγουρα όχι εκείνη που απαιτεί πλήρη επισημότητα από μέρους σου, όπως ένα επαγγελματικό δείπνο ή ένας γάμος, ιδίως αν πρόκειται για τον δικό σου.

> Μην το πολυσκέφτεσαι. Πειραματίσου, νιώσε ελεύθερος και βάλε τη φαντασία σου να δουλέψει. Η sprezzatura πρέπει να σου βγαίνει φυσικά, αβίαστα, χωρίς να νιώθεις άβολα. Να την φοράς, όχι να σε φοράει.

Τα κομμάτια – κλειδιά της sprezzatura

• Το πουκάμισο με κουμπιά στο γιακά, τα οποία αφήνεις ξεκούμπωτα.
• Το παντελόνι με πιέτες, που κάθεται ψηλά στη μέση.
• Το unstructured blazer, το σακάκι δηλαδή με το ελεύθερο κόψιμο που δεν έχει βάτες ή φόδρα, αλλά μαλακούς και ευέλικτους ώμους.
• Η πλεκτή γραβάτα, είτε μονόχρωμη -σε κάποιο έντονο χρώμα-, είτε printed -σε κλασικά σχέδια.
• Το ποσέτ, το οποίο φροντίζεις να μην ταιριάζει με τη γραβάτα και να το βάζεις στο πέτο του σακακιού χωρίς να το στρώσεις.

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για πολιτικές εξελίξεις, συνεντεύξεις διασήμων, συμβουλές για αντρική μόδα και συνταγές για φαγητό και πότο στο esquire.com.gr