Η σύγχρονη τέχνη αποτελεί τον παιχνιδιάρικο και αναλυτικό φακό μέσα από τον οποίο όταν κοιτάμε κατανοούμε καλύτερα τον κόσμο και τις ιδέες που μας περιβάλουν. Κάτι τέτοιο ισχυρίζεται ο Francesco Tenaglia, καθηγητής Θεωρίας και Κριτικής της Τέχνης στη Nuova Accademia d'Arte Contemporanea και τη CFP Bauer, στο Μιλάνο, που πρόσφατα δημοσίευσε τον δικό του οδηγό σύγχρονης τέχνης στο ιταλικό Esquire, με αφορμή την 59η Μπιενάλε της Βενετίας. Σε αυτόν, παραθέτει 'οδηγίες' για το πώς μπορεί κάποιος μη-μυημένος να προσεγγίσει τη σύγχρονη τέχνη και -κυρίως- να αρχίσει να αντλεί ευχαρίστηση από τη 'ζωντανή παρουσία' της.
Η Μπιενάλε της Βενετίας
Η Μπιενάλε της Βενετίας αποτελεί τον πιο σημαντικό και μακρόβιο θεσμό του κόσμου, όσον αφορά τη σύγχρονη τέχνη. Αυτή τη στιγμή, καλλιτεχνική της διευθύντρια είναι η γεννημένη στο Μιλάνο και μόνιμη κάτοικος Νέας Υόρκης Cecilia Alemani, ενώ ο τίτλος της φετινής διοργάνωσης που έχει ήδη ξεκινήσει και θα διαρκέσει έως τις 27 Νοεμβρίου είναι The Milk of Dreams.
Στο 'γάλα των ονείρων', λοιπόν, εκτίθενται 213 έργα, τα πιο πολλά εκ των οποίων φέρουν 'άγνωστη υπογραφή' για όσους παρακολουθούν τον θεσμό, μιας και στόχος τέθηκε η αντιπροσώπευση καλλιτεχνών και ρευμάτων που δεν τους έχει δοθεί ακόμη αρκετή προσοχή. Το κύριο της τμήμα, πάντως, εστιάζει στο ανθρώπινο σώμα, τις σχέσεις που αναπτύσσουμε με όσα μας περιτριγυρίζουν και τις τεχνολογικές 'επεκτάσεις' μας.
Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι η Μπιενάλε της Βενετίας αποτελεί την πιο καλή ευκαιρία για να δει κανείς μαζεμένα, σαν σε περίληψη, όλα τα ρεύματα που επικρατούν στη σύγχρονη εικαστική σκηνή.
Το νέο κοινό της σύγχρονης τέχνης
Ο αριθμός όσων προσεγγίζουν τη σύγχρονη τέχνη με έναν πιο οικείο τρόπο έχει αυξηθεί, παρατηρεί ο Francesco Tenaglia. Για παράδειγμα, η ιδέα του να συλλέγει κάποιος έργα τέχνης, πριν από δέκα χρόνια, ήταν συνδεδεμένη με μια μικρή ελίτ. Αυτό που άλλαξε και επέτρεψε το 'άνοιγμα' της σύγχρονης τέχνης στην κοινωνία είναι το τεχνολογικό καθεστώς, π.χ. με την επέκταση του διαδικτύου δόθηκαν περισσότερες ευκαιρίες αλλά και εργαλεία για να μπει κάποιος σε ένα προηγουμένως 'κλειστό κύκλωμα'.
Αν ανήκεις σε όσους δεν ασχολούνται συστηματικά με τη σύγχρονη τέχνη ή είσαι 'αρχάριος', θα πρέπει να ξέρεις από πριν ότι το ταξίδι σου στο σύμπαν της είναι καλύτερο να ξεκινήσει σταδιακά και ως μια γνωστική διαδικασία που θα έρθει μέσα από την επαφή σου με μια κοινότητα από λάτρεις της τέχνης, καλλιτέχνες και κριτικούς, με τους οποίους θα ανταλλάζεις ιδέες και απόψεις.
Πώς θα δικτυωθείς
Αν θέλεις να αρχίσεις να συλλέγεις έργα τέχνης, δεν πρέπει να βιαστείς. Έχε, επίσης, κατά νου ότι οι πιο φημισμένες ιδιωτικές συλλογές είναι εκείνες που αντικατοπτρίζουν το ειλικρινές ενδιαφέρον του συλλέκτη για συγκεκριμένες πρακτικές ή απεικονίσεις και έχουν προκύψει μέσα από μια στενή σχέση με καλλιτέχνες και γκαλερίστες, που έχει χτιστεί μέσα στον χρόνο.
Ένας καλός τρόπος -ίσως και ο μόνος- για να αρχίσεις να δικτυώνεσαι είναι το να πηγαίνεις σε φουάρ σύγχρονης τέχνης, αρχικά ως παρατηρητής και μόνο, για να αποκτήσεις μια εικόνα του τι παίζει. Τις μεγάλες εκθέσεις-θεσμούς, αυτές που διοργανώνονται στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό, καλό είναι να τις έχεις παρακολουθήσει και μελετήσει για δύο τουλάχιστον διοργανώσεις τους πριν πεις ότι ξέρεις προς τα πού βαδίζεις.
Σε περίπτωση που δεν θέλεις να κινηθείς ανεξάρτητα, υπάρχει η δυνατότητα του να απευθυνθείς σε έναν επαγγελματία σύμβουλο τέχνης ο οποίος, όπως ένας αναλυτής, θα σε βοηθήσει να εστιάσεις καλύτερα στο τι σε ενδιαφέρει σε αισθητικό επίπεδο, προτείνοντάς σου διαφορετικά concepts, κομμένα και ραμμένα στις κλίσεις σου, και δίνοντάς σου χρήσιμες συμβουλές σε θέματα πιο τεχνικά, όπως είναι οι οικονομικές συναλλαγές και τα logistics.
Πάντως, το πιο χρήσιμο tip που μπορούμε να σου δώσουμε είναι πως πρέπει να πηγαίνεις πάντα στις βερνισάζ για να χτίσεις προσωπική σχέση με τους ιδιοκτήτες των γκαλερί. Κι αυτό γιατί εκείνοι είναι που κατεξοχήν μελετούν, ανακαλύπτουν και προωθούν τα νέα ταλέντα, συνδιαλέγονται μαζί τους για να δημιουργήσουν την καλύτερη δυνατή έκθεση και να εξερευνήσουν τη δυναμική τους, εισέρχονται εις βάθος στη δημιουργική διαδικασία και αναμετρούνται με τα ρίσκα του επιχειρείν, τα οποία κάποιες φορές είναι πολύ υψηλά.
> Διάβασε ακόμα: Τι μάθαμε από το The Andy Warhol Diaries στο Netflix
Η τέχνη στην εποχή των NFTs
Αν δεν ζεις σε καμιά σπηλιά τότε σίγουρα θα έχεις ακούσει για τα NFTs και το πόσο έχουν επηρεάσει τη σύγχρονη τέχνη, τόσο ως προς τον τρόπο της διάθεσής της όσο και σε καθαρά αισθητικό επίπεδο. Καθώς πρόκειται για ένα τεράστιο κεφάλαιο, σε συμβουλεύουμε να αντλήσεις περισσότερες πληροφορίες από τα άρθρα που ακολουθούν:
- Τι είναι τα NFTs και γιατί αξίζουν εκατομμύρια
- Οι λέξεις-κλειδιά για να καταλάβεις απόλυτα τα NFTs
- Ποιος είναι ο Beeple που βγάζει εκατομμύρια πουλώντας pixels
- Ένας ασφαλής οδηγός επένδυσης σε NFTs
- Τι θα θυμόμαστε από τον κόσμο της μόδας και της τέχνης για το 2021
- Φοιτητής πούλησε την ψυχή του σε NFT, για μόλις 300 Ευρώ
Παρότι υπάρχει debate για το αν τα έργα τέχνης που 'ζευγοποιούνται' με ένα NFT είναι απλή κερδοσκοπία ή σηματοδοτούν την απελευθέρωση των νέων κυρίως καλλιτεχνών από τους 'κηδεμόνες' τους (τους κριτικούς τέχνης, τους γκαλερίστες, τους επιμελητές κλπ), τα τελευταία σχετικά νέα εστιάζουν στην περίπτωση του αμφιλεγόμενου Jeff Koons.
Ο καλλιτέχνης που το Rabbit του πωλήθηκε για 91 εκατομμύρια δολάρια το 2019, σημειώνοντας ρεκόρ για έργο εν ζωή καλλιτέχνη, ετοιμάζει μια σειρά από γλυπτά που θα τορπιλιστούν μέσα σε διαφανείς κάψουλες στο φεγγάρι και την ίδια στιγμή θα πωληθούν ως NFT. Ωραία νέα.
> Διάβασε ακόμα: Jeff Koons, ο πρωτοπόρος προβοκάτορας της σύγχρονης τέχνης
*Η κεντρική φωτογραφία του άρθρου απεικονίζει το έργο L'École de la Vanité της Jane Graverol, που ανήκει στη συλλογή Anne Boschmans και δημοσιεύεται με την ευγενική παραχώρηση της Schirn Kunsthalle Frankfurt. © SIAE
Ακολούθησε το Esquire στο Facebook, το Twitter και το Instagram.