Να γελάς, να κλαις, να αναρωτιέσαι ή να ντρέπεσαι, και να τα ζεις όλα αυτά μέσα σε μία μόνο προβολή – αυτή είναι η αληθινή ιδιοφυΐα του κινηματογράφου. Μπορεί να προκαλέσει κάθε λογής συναισθήματα στο κοινό του μεταξύ των οποίων συχνά και μία ιδιαίτερη αίσθηση κάθαρσης. Αυτό ακριβώς συμβαίνει και με την πιο λυπητερή ταινία όλων των εποχών.
Σε αντίθεση με κάποιες άλλες μορφές τέχνης, οι ταινίες μπορούν να είναι φτιαγμένες έτσι ώστε να ξυπνούν κάθε πιθανό συναίσθημα. Από τη μία, ένα υποτονικό τραγούδι σπάνια γίνεται χαρούμενο. Από την άλλη, πότε ήταν η τελευταία φορά που είδες έναν πίνακα που κατάφερε να σε κάνει να γελάσεις και να τρομάξεις μέσα στο ίδιο λεπτό; Στον αντίποδα, οι ταινίες μπορούν να μας βοηθήσουν να αντιμετωπίσουμε τα βαθύτερα συναισθήματά μας, ειδικά τη λύπη – ένα συναίσθημα που οι άνθρωποι συχνά προσπαθούν να αποφύγουν.
Υπήρξαν αμέτρητες καταστροφικά λυπητερές στιγμές στην ιστορία του κινηματογράφου, από το σπαρακτικό τέλος του The Green Mile και ολόκληρο το The Pianist μέχρι το συγκλονιστικό γεγονός του θανάτου της μητέρας του Bambi στην κλασική στιγμή της Disney· όλες μας γεμίζουν με δάκρυα ρέουν ασταμάτητα. Στην πραγματικότητα, έχει γίνει σχεδόν ένα δικό του κινηματογραφικό είδος, με ταινίες που προσπαθούν να κρατήσουν το κοινό τους σε διαρκές κλάμα.
Όμως, όταν πρόκειται για την πιο λυπητερή ταινία όλων των εποχών, μπορεί να συμβουλευτεί κανείς την επιστήμη για να μας δώσει μια οριστική απάντηση. Οι ερευνητές ψυχολογίας James Gross και Robert Levinson διεξήγαγαν μια μελέτη στο University of California, Berkeley, το 1988, η οποία εστίασε στη σχέση ανάμεσα στο συναίσθημα και τις σκηνές από ταινίες.
Η μελέτη αφορούσε την ανεύρεση ενός και μόνο συναισθήματος μέσα σε κάθε ταινία, και όταν ήρθε η ώρα για το συναίσθημα της λύπης, οι Gross και Levinson διαπίστωσαν ότι από 78 προσεκτικά επιλεγμένες σκηνές ταινιών, που προβλήθηκαν σε περίπου 500 φοιτητές εθελοντές, η τελική σκηνή στο αθλητικό δράμα του 1979, The Champ, ήταν η πιο λυπητερή. Αν θέλεις να αποφύγεις να νιώσεις πραγματικά άσχημα, τότε καλύτερα να μην ψάξεις να τη βρεις.
Το The Champ είναι η αθλητική ταινία του Franco Zeffirelli με μια neo-noir πινελιά, remake της αντίστοιχης ταινίας του 1931 από τον King Vidor, η οποία είχε κερδίσει Όσκαρ. Ο Jon Voight υποδύεται τον Billy Flynn, έναν πρώην πρωταθλητή πυγμαχίας που στρέφει την προσοχή του στη διαταραγμένη σχέση με τον γιο του και την πρώην σύζυγό του, ενώ προσπαθεί παράλληλα να επιστρέψει στο ρινγκ.
Τα τρία μέλη της οικογένειας περνούν από συναισθηματικά βασανιστήρια σε όλη τη διάρκεια της ταινίας, αλλά η τελική σκηνή (spoiler alert) χτυπά κατευθείαν τις ευαίσθητες χορδές μας, περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη στιγμή της. Βλέπουμε τον Billy να πεθαίνει μετά το τέλος του αγώνα της επιστροφής του, μπροστά στα μάτια του γιου του, TJ, ο οποίος σιγά σιγά συνειδητοποιεί ότι πλέον δεν έχει κανέναν να αποκαλεί "μπαμπά".
Ο TJ περνά σχεδόν ολόκληρη τη σκηνή των τριών λεπτών σε ανεξέλεγκτο κλάμα, κοιτώντας το άψυχο σώμα του πατέρα του. "Ακόμα νιώθω λύπη όταν βλέπω αυτό το αγόρι να κλαίει με την ψυχή του", είχε δηλώσει ο Gross για τη σκηνή, ενώ ο Levinson πρόσθεσε: "Το θέμα της αμετάκλητης απώλειας είναι συμπυκνωμένο σε αυτά τα δύο-τρία λεπτά". Είναι μια δυνατή σκηνή που κάνει σχεδόν οποιονδήποτε βρίσκεται μπροστά στην οθόνη να ψάχνει για χαρτομάντιλα και όχι επειδή έχει συνάχι.
Έτσι, σύμφωνα με την επιστημονική μελέτη του διάσημου διδύμου, το The Champ του Franco Zeffirelli είναι η πιο λυπητερή ταινία όλων των εποχών, κάπως πιο οδυνηρή ακόμη και από το Bambi! Οπότε, πιάσε ένα κουτί χαρτομάντιλα και δες την τελική σκηνή παρακάτω. Αλλά προειδοποιούμε… έρχεται σφοδρή συγκίνηση.
Ιδού μία από τις σπαρακτικές σκηνές της:
Ακολούθησε το Esquire στο Facebook, το Twitter και το Instagram.