Το να σκύβεις στην άμμο και να παίρνεις ένα όμορφο κοχύλι για ενθύμιο μοιάζει αθώο. Είναι μια από εκείνες τις καλοκαιρινές συνήθειες που πάνε πακέτο με το παγωμένο καρπούζι και τον απογευματινό ύπνο κάτω από την ομπρέλα.
Όμως, σύμφωνα με τους επιστήμονες, αυτή η μικρή κίνηση μπορεί να έχει πιο σημαντικές συνέπειες απ’ όσες φανταζόμαστε.
Τι λέει η επιστήμη για τα κοχύλια
"Ας υποθέσουμε τα εξής", λέει στην El País ο Michael Kowalewski, ερευνητής του Πανεπιστημίου της Φλόριντα που μελετά ασπόνδυλα. "Κάθε χρόνο έχουμε περίπου 10 δισεκατομμύρια επισκέψεις σε παραλίες παγκοσμίως. Αν έστω και ένα κοχύλι μαζεύεται ανά 100 επισκέψεις – κάτι που φαίνεται αμελητέο – μιλάμε για 10.000 τόνους κοχυλιών που χάνονται από τις ακτές κάθε χρόνο".
Η ποσότητα αυτή αντιστοιχεί σε τρεις πισίνες ολυμπιακών διαστάσεων. Και καθώς ο μαζικός τουρισμός εντείνεται, ειδικά στη Μεσόγειο, η απώλεια μεγαλώνει. Το 2014, ο Kowalewski και η ομάδα του στο Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης δημοσίευσαν έρευνα που κατέγραψε πως στην παραλία Larga της Καταλονίας, τα κοχύλια μειώθηκαν σχεδόν τρεις φορές σε σχέση με τις μετρήσεις της περιόδου 1978-1981.
Το παράδοξο; Οι πληθυσμοί των μαλακίων δεν μειώθηκαν, ούτε οι περιβαλλοντικές συνθήκες άλλαξαν δραματικά. Ο "ύποπτος" ήταν οι ίδιοι οι άνθρωποι: οι τουρίστες είχαν αυξηθεί 2,7 φορές στην περιοχή, ενώ η παράκτια ανάπτυξη και η χρήση μηχανημάτων καθαρισμού που κονιορτοποιούν τα κοχύλια είχε γίνει πιο συχνή.
"Συμφωνώ ότι το να πάρεις μόνο ένα κοχύλι δεν είναι καταστροφικό", παραδέχεται ο Kowalewski. "Το πρόβλημα είναι οι κουβάδες που γεμίζουν και μετά καταλήγουν στα σκουπίδια". Στην Ισπανία, η συλλογή κοχυλιών απαγορεύεται και τα πρόστιμα φτάνουν έως και τις 3.000 ευρώ.
Κρίσιμο κομμάτι του οικοσυστήματος
Τα κοχύλια, όμως, δεν είναι μόνο όμορφα στο μάτι. Όπως εξηγεί ο Fernando García Guerrero, επιμελητής μαλακίων στο Εθνικό Μουσείο Φυσικών Επιστημών της Ισπανίας, είναι κρίσιμο κομμάτι του οικοσυστήματος: σταθεροποιούν τις αμμώδεις παραλίες, επιβραδύνουν τη διάβρωση και, όταν διαλύονται, απελευθερώνουν ανθρακικό ασβέστιο που ρυθμίζει το pH του νερού και ανακυκλώνεται από άλλους οργανισμούς.
Επιπλέον, προσφέρουν καταφύγιο σε μικρά ασπόνδυλα, φύκη και ακόμη και σε πουλιά που τα χρησιμοποιούν για φωλιές ή για να ακονίζουν τα ράμφη τους.
Η ανθρώπινη παρουσία στις παραλίες είναι αναπόφευκτη, αλλά οι ειδικοί πιστεύουν ότι η περιβαλλοντική εκπαίδευση μπορεί να περιορίσει τη ζημιά. "Το να πάρεις ένα κοχύλι μπορεί να φαίνεται ασήμαντο", λέει ο Kowalewski. "Δεν είναι όμως απαραίτητο. Καλύτερα να το αφήσετε εκεί που είναι".
Ακολούθησε το Esquire στο Facebook, το Twitter και το Instagram.