Η Greta Thunberg ήρθε σαν εξωγήινος να αφυπνίσει ένα κοιμώμενο είδος. Ξεκίνησε να κατακτά τον κόσμο μόνη της, μπροστά από τη Βουλή της Σουηδίας φορώντας ένα κίτρινο αδιάβροχο. Στα χέρια της είχε γράψει μηνύματα με μπογιά και μοίραζε φυλλάδια που έγραφαν "Το κάνω εγώ γιατί εσείς οι ενήλικες δε δίνετε δεκάρα για το μέλλον μου”. Έναν χρόνο μετά, την Παρασκευή 20 Σεπτεμβρίου, πάνω από 4 εκ. κόσμου σε περισσότερες από 163 χώρες συμμετείχαν σε 2.500 διαδηλώσεις και events για την κλιματική αλλαγή. Κυρίως μαθητές, αλλά και επιστήμονες, ή άνθρωποι που είναι μαζί της σε αυτό τον σκοπό, του να προλάβουμε, δηλαδή, να σώσουμε οτιδήποτε αν σώζεται.
Δεν έχει μεγάλο νόημα να δίνουμε σημασία στα σχόλια, τόσο στα υπέρ όσο και στα κατά απέναντι στην Thunberg
Τελικά, τι καλό βγήκε από την κλιματική απεργία; Η πιο εύκολη ανάγνωση λέει το προφανές: Τίποτα. Το 0,4% του διοξειδίου του άνθρακα στον αέρα συνεχίζει να παγιδεύει τη θερμότητα του ήλιου (φαινόμενο του Θερμοκηπίου), εκατοντάδες μηχανές σκάβουν ανοικτά ανθρακωρυχεία, χιλιάδες αεροπλάνα πετούν στον ουρανό καίγοντας τόνους καυσίμων κάθε δευτερόλεπτο. Πολλοί θα αναρωτηθούν, αφού η κλιματική κρίση εξαπλώνεται κάθε λεπτό της ώρας, τι δουλειά έχουν τα παιδιά στον δρόμο με πλακάτ στα χέρια να διαμαρτύρονται; Δεν είναι ήδη αργά; Από την άλλη γιατί να μείνουν με σταυρωμένα τα χέρια; Πριν κάποιες μέρες ο Jonathan Franzen πήρε θέση στο New Yorker με ένα κείμενο που είχε τίτλο "Γιατί να μην σταματήσουμε να προσποιούμαστε;” αναφερόμενος στην κλιματική αποκάλυψη που έρχεται και έγραφε ότι για να είμαστε προετοιμασμένοι μπροστά σε αυτό που έρχεται, οφείλουμε να παραδεχτούμε ότι δεν μπορούμε να το αποτρέψουμε.
Επομένως; Επομένως καταλήγουμε ότι οι νεότεροι αυτού του κόσμου δεν εμπιστεύονται τους μεγάλους. Δεν χρειάζεται να γυρίσουμε πολλά χρόνια πίσω, στην Ελλάδα οι καταλήψεις είναι μέρος του εκπαιδευτικού συστήματος. Αυτή τη φορά ωστόσο οι διαδηλώσεις δεν έχουν θέμα το να χαθεί μία ακόμα ώρα μαθήματος. Αν το δούμε ρεαλιστικά κάθε γενιά, συνέβη και στην Ελλάδα της κρίσης, αυτό που αφήνει στην επόμενη είναι χειρότερο από ότι παρέλαβε. Τα social media είναι το μέρος όπου η λογική πάει για να πεθάνει, επομένως ίσως δεν έχει τόσο μεγάλο νόημα να δίνουμε σημασία στα σχόλια, τόσο στα υπέρ όσο και στα κατά απέναντι στη Greta Thunberg, ειδικά μετά τον γεμάτο σπίθες λόγο της στη σύνοδο των Ηνωμένων Εθνών. Η νεαρή Σουηδή, με μυαλό κοφτερό σαν κατάνα, καταφέρθηκε εναντίον των επικεφαλής κρατών και κυβερνήσεων που ήταν παρόντες, επαναλαμβάνοντας τα επιστημονικά δεδομένα που επιβεβαιώνουν την επιτάχυνση του φαινομένου της υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Youth activist Greta Thunberg addresses UN Climate Summit"Right here, right now is where we draw the line. The world is waking up - and change is coming." -- Greta Thunberg addresses world leaders at UN #ClimateAction Summit.
Posted by United Nations on Monday, September 23, 2019
Μοιάζει μικρότερη από την ηλικία της, αλλά είναι μία νέα γυναίκα που αξίζει σεβασμού. Αξίζει να ακουστεί. Έχει τον άχαρο ρόλο (εξού και τα πυρά) του καταλύτη ενός εκ των μεγαλύτερων κινημάτων των τελευταίων χρόνων, δεν είναι παρά το σύμβολο του γεγονότος ότι δεν μπορούμε να σταματήσουμε να προσποιούμαστε ότι τίποτα δεν πάει κατά διαόλου, ότι ναι μεν η διαμαρτυρία και ο θυμός καλά είναι να συμβαίνουν (αλλά πάντα μέσα σε όρια όπως επιθυμούν οι "μεγάλοι”). Χτες ήταν οργισμένη, τόσο που κατηγορήθηκε ότι όλο αυτό είναι ψεύτικο, ότι πίσω από την ίδια υπάρχουν εταιρίες που μια χαρά καταστρέφουν το περιβάλλον, πως όλα τελικά είναι ένα τρικ του μάρκετινγκ. Στο 2019 ζούμε, αύριο έρχεται το 2020, δεν γίνεται να μην παίζει ρόλο σε ένα τέτοιο κίνημα το μάρκετινγκ. Μπορώ να δικαιολογήσω αυτή την οργή, αφού κι εμένα δεν με πήραν τα χρόνια και θέλω να γεράσω σε έναν πλανήτη που οι συνθήκες ζωής δε θα είναι απάνθρωπες λόγω του κλίματος.
Αν είναι να διαλέξουμε πλευρές, ανάμεσα στον Trump και την Thunberg, θα διαλέγουμε τη δεύτερη κάθε μα κάθε φορά.
Και αυτό είναι το μεγάλο αξίωμα του κλιματικού κινήματος, των διαδηλώσεων και των απεργιών. Ότι κανείς δε θέλει να ζει σε μία τέτοια γη. Η Thunberg ναι, πήγε στην Αμερική με ένα ιστιοφόρο αντί να πάρει το αεροπλάνο, κάτι που χλευάστηκε αφού είναι εντελώς απίθανο για έναν άνθρωπο που έχει φτιάξει έτσι τη βολεμένη ζωή του να κάνει κάτι παρόμοιο. Δεν έχει να κάνει με το μέλλον των μεταφορών, της βιωσιμότητας, της ανακύκλωσης και γιατί να πίνουμε το φρέντο με μακαρόνι αντί για καλαμάκι. Αν συνέβαιναν όλα αυτά εδώ και χρόνια, δε θα χρειαζόταν να βρεθεί απέναντι σε μέλη του Κογκρέσου των Ηνωμένων Πολιτειών ή στη σύνοδο των Ηνωμένων Εθνών για να πει την δική της αλήθεια, που μεταξύ μας, μας αφορά όλους, μπροστά στο πρόσωπο των ηγετών αυτού του μάταιου και καταταλαιπωρημένου κόσμου. Και συγνώμη και πάλι αν είναι να διαλέξουμε πλευρές, ανάμεσα στον Trump και την Thunberg, θα διαλέγουμε τη δεύτερη κάθε μα κάθε φορά.
Ποιος μπορεί να βρίσκεται στο πλευρό ενός τύπου που στο Διακυβερνητικό Πάνελ για την Κλιματική Αλλαγή του ΟΗΕ, συνέχισε να υποστηρίζει τις εχθρικές προς το περιβάλλον θέσεις του, φτάνοντας στο σημείο να κάνει λόγο ακόμα και για επιστροφή στον λιγνίτη; Ή για τον τύπο που δεν δίνει δεκάρα για το New Green Deal;
Η ερώτηση που βάζει η Thunberg είναι βαθιά συστημική. Και όπως είπε χτες στο Σύνοδο αν είναι να πιστεύουμε ότι με μερικές τροποποιήσεις εδώ κι εκεί, θα διορθωθεί η κατάσταση και ότι θα πηγαίνουμε χαλαροί για ύπνο, δε θα σωθεί κανένα περιβάλλον. "Πώς τολμάτε; Μου κλέψατε τα όνειρά μου και την παιδική ηλικία μου με τα κενά λόγια σας. Ο κόσμος υποφέρει, πεθαίνει. Ολόκληρα οικοσυστήματα καταρρέουν, βρισκόμαστε στις αρχές ενός μαζικού αφανισμού κι εσείς για το μόνο που μιλάτε είναι για τα χρήματα, για παραμύθια μας αέναης οικονομικής ανάπτυξης; Πώς τολμάτε;”.
Θα πρέπει εκ νέου να προσαρμοστούμε στον κόσμο που δημιουργήσαμε που έκανε τον πλανήτη ακόμα πιο ζεστό, πιο επικίνδυνο, πιο άδικο, πιο βίαιο, τελικά πιο επισφαλή.
Η κλιματική απεργία δε θα μειώσει το διοξείδιο του άνθρακα, δε θα σταματήσει τις μηχανές που δουλεύουν πάνω σε ανοιχτά ανθρακωρυχεία, τα αεροπλάνα δε θα σταματήσουν τις πτήσεις. Λίγη ενημέρωση παραπάνω ωστόσο δε θα βλάψει κανέναν. Μπορεί να μην πέσει κατευθείαν η θερμοκρασία 2 και 3 βαθμούς, όμως αν αλλάξει ο καθένας έστω και λίγο το προσωπικό του τροπάρι, ακόμα και ένα δέκατο θα κάνει τη διαφορά. Αυτό που φαίνεται από το κλιματικό κίνημα είναι ότι ο πλανήτης έχει ανάγκη από κοινωνικές, πολιτιστικές και πολιτικές αλλαγές. Θα πρέπει εκ νέου να προσαρμοστούμε στον κόσμο που δημιουργήσαμε με την υπερβολική εξέλιξη που έκανε τον πλανήτη ακόμα πιο ζεστό, πιο επικίνδυνο, πιο άδικο, πιο βίαιο, τελικά πιο επισφαλή.
Εντάξει, η Ρώμη δε χτίστηκε σε μία ημέρα. Μου αρέσει αυτή η φράση γιατί σου δίνει χρόνο να σκεφτείς πώς θα αλλάξεις όλα όσα είχες τον χρόνο αλλά δεν τα έκανες ποτέ. Για να προσαρμοστούμε, πριν τις επερχόμενες τεχνολογικές αλλαγές, θα απαιτηθεί μία διαφορετική κοινωνικά και πολιτικά συνειδητοποίηση από αυτή που ζούμε, θα χρειαστεί οι κοινωνίες να είναι ανοιχτές, υποστηρικτικές, συμπονετικές και ικανές για να αντιμετωπίσουν την (νέα) πραγματικότητα που έρχεται. Και ιστορικά να το δούμε, όλες οι μεγάλες κοινωνικές αλλαγές ξεκίνησαν από κόσμο που μαζεύτηκε σε μία πλατεία, κοιτάχτηκε στα μάτια και συνειδητοποίησε ότι πρέπει να κάνει κάτι.
Για πολλά χρόνια, η αντίληψη και η αντιμετώπιση του κόσμου για το περιβαλλοντικό κίνημα ήταν λες και είχε απέναντί της κάποιον γραφικό ή έναν πλούσιο χίπη που δεν ξεπέρασε ποτέ τα 70s. Δεν χρειάζεται να κάνουμε κάτι φοβερό, απλά να δούμε ανά εκλογικές αναμετρήσεις τα ποσοστά των Οικολόγων. Tα πράγματα όμως έχουν αλλάξει και φαίνεται ότι τώρα όντως υπάρχει μία γενιά που θέλει να παλέψει για το μέλλον που δεν έρχεται απλά, αλλά είναι ήδη εδώ.