Το χειρόγραφο με την προπαρασκευαστική μελέτη της θεωρίας της σχετικότητας από τον Albert Einstein μπορεί σε κάποιους να φαίνονται πενήντα άχρηστες σελίδες με μαθηματικούς τύπους, περίπλοκα, κλάσματα και όλα όσα τους θυμίζουν τους κακούς τους βαθμούς στα μαθηματικά. Για κάποιους άλλους -που λογικά θα τους συμπαθούσε περισσότερο ο μακαρίτης- είναι εκείνες που έφεραν την επανάσταση στον τρόπο κατανόησης του Σύμπαντος, του χώρου, του χρόνου και της ταχύτητας κίνησης.
Οι πολύτιμες σημειώσεις του Einstein
"Χωρίς καμία αμφιβολία, αυτό είναι το πιο πολύτιμο χειρόγραφο του Einstein", υπογράμμισε η Christiès Paris, στην οποία πραγματοποιήθηκε η δημοπρασία για τον οίκο Aguttes, δικαιολογώντας την τελική τιμή πώλησης-ρεκόρ των 11,6 εκατομμυρίων ευρώ. "Αυτό είναι ένα από τα δύο μόνο χειρόγραφα που τεκμηριώνουν τη γέννηση της θεωρίας της σχετικότητας και που έχουν διασωθεί. Είναι αυτό στο οποίο ο Einstein έχει μία διαίσθηση, μία πρώτη εκδοχή της στο κεφάλι του", διευκρίνισε ο ειδικός στο τμήμα σπάνιων βιβλίων και χειρογράφων του Christiès, Vincent Belloy.
Το έγγραφο αποτελείται από 54 σελίδες και συντάχθηκε στο διάστημα μεταξύ Ιουνίου 1913 και αρχές του 1914 στη Ζυρίχη από τον διάσημο Γερμανό φυσικό και το συνεργάτη και έμπιστο φίλο του, τον Ελβετό μηχανικό Michele Besso. Ένα πολύτιμο προσχέδιο στο οποίο οι δύο επιστήμονες σκιαγραφούν αυτό που μετέπειτα ονομάστηκε θεωρία της σχετικότητας, δημιουργώντας μία νέα αντίληψη αναφορικά με τη συμπαντική λειτουργία.
Σύμφωνα με τον Christiès, η ύπαρξη του χειρόγραφου οφείλεται στον Ελβετό μηχανικό Bess, ο οποίος το έσωσε από βέβαιη καταστροφή: "Ο "Einstein πιθανότατα δε θα σκεφτόταν να κρατήσει αυτό που θεωρούσε λειτουργικό σημείωμα. Αυτό που το κάνει ακόμη πιο πολύτιμο είναι το γεγονός ότι, συνήθως, ο Einstein δεν κρατούσε τα 'κακά' αντίγραφα των έργων του, όπως επίσης το ότι τα αυτόγραφα έγγραφα πριν από το 1919 είναι εξαιρετικά σπάνια", τόνισε ο Belloy.
Ο "κυρίαρχος" της δημοπρασίας
Η "μονομαχία" για το "The road to relativies" πραγματοποιήθηκε μετά από 11 λεπτά διαπραγματεύσεων μεταξύ συλλεκτών από διαφορετικές χώρες και ξεπέρασε κατά πολύ τις προβλέψεις της βραδιάς , τετραπλασιάζοντας την αρχική εκτίμηση που ανερχόταν μεταξύ 3 και 4 εκατ. ευρώ και σηματοδοτώντας ένα νέο παγκόσμιο ρεκόρ για οποιοδήποτε επιστημονικό χειρόγραφο. Παρεμπιπτόντως, μέσα σε είκοσι πέντε χρόνια η αξία του έχει σχεδόν δεκαπλασιαστεί. Το 1996 αγοράστηκε για σχεδόν 400 χιλιάδες δολάρια και το 2002 για 559 χιλιάδες δολάρια, έγινε μέρος της Aristophil Collection, η οποία στη συνέχεια αποφάσισε να το ρευστοποιήσει.
Στο παρελθόν, και άλλα έγγραφα του Einstein έχουν γίνει αντικείμενο δημοπρασιών: μία επιστολή με θέμα τον Θεό το 2018 και μία ακόμη για το μυστικό της ευτυχίας το 2017 πωλήθηκαν έναντι 2,8 και 1,56 εκατ. δολαρίων αντίστοιχα. Πριν από λίγους μήνες επίσης, ένα από τα σπάνια γράμματα στα οποία ο επιστήμονας έγραψε τον περίφημο τύπο του για την ισοδυναμία μάζας-ενέργειας, E = mc2, δημοπρατήθηκε στην τιμή ρεκόρ των $1.243.707. Πρόκειται για ένα χειρόγραφο με ημερομηνία 26 Οκτωβρίου 1946 στα γερμανικά, με επιστολόχαρτο Princeton (όπου δίδασκε και διεξήγαγε διάφορες έρευνες), το οποίο ο Einstein έστειλε στον πολωνοαμερικανό φυσικό Ludwik Silberstein.