Η Black Friday είναι κάτι περισσότερο από μια απλή ευκαιρία για προσφορές. Είναι ένα καλοσχεδιασμένο ψυχολογικό event που κινητοποιεί μαζικά την καταναλωτική συμπεριφορά.
Η ένταση των εκπτώσεων, η αίσθηση της σπανιότητας, και ο φόβος μήπως χάσουμε την ευκαιρία (γνωστό ως FOMO – Fear Of Missing Out) ενεργοποιούν συναισθήματα και αντιδράσεις που μας κάνουν να αγοράζουμε ακόμη και προϊόντα που δεν χρειαζόμαστε.
Το παιχνίδι της ντοπαμίνης
Η αναμονή για τις προσφορές ενεργοποιεί το σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου μας, απελευθερώνοντας ντοπαμίνη, τη "χημική ουσία της ευτυχίας". Οι λέξεις όπως "έκπτωση" και "προσφορά" πυροδοτούν αυτή τη διαδικασία, δημιουργώντας ενθουσιασμό και ώθηση για παρορμητικές αγορές.
Το κόκκινο χρώμα, συχνά στα σήματα των εκπτώσεων, εντείνει αυτά τα συναισθήματα, κάνοντάς μας να αισθανόμαστε την ανάγκη για άμεση δράση.
Η σπανιότητα ως κίνητρο και οι παγίδες της παρόρμησης
Οι επιχειρήσεις εκμεταλλεύονται το φαινόμενο της σπανιότητας, με χρονικά περιορισμένες προσφορές ή μικρά αποθέματα, ώστε να ενισχύσουν το αίσθημα του κατεπείγοντος. Για παράδειγμα, το "μόνο 2 προϊόντα σε απόθεμα" ή ο χρόνος που μετράει αντίστροφα δημιουργούν πίεση και αγωνία. Αυτή η τεχνολογία διαφήμισης ενισχύει την παρόρμηση και μειώνει τη λογική αξιολόγηση.
Η ψυχολογία της Black Friday συχνά οδηγεί σε αγορές που μετανιώνουμε. Με την άμεση ανταμοιβή της αγοράς να πρωταγωνιστεί, παραμερίζουμε τον προγραμματισμό και την αυτοσυγκράτηση. Ακόμα χειρότερα, οι ηλεκτρονικές πληρωμές δημιουργούν την ψευδαίσθηση ότι ξοδεύουμε λιγότερα, ενισχύοντας τον καταναλωτισμό.
Το μετά
Η επόμενη μέρα φέρνει συνήθως τύψεις. Οι παρορμητικές αγορές προκαλούν ενοχές και οικονομικές δυσκολίες, κάνοντας τον ενθουσιασμό της στιγμής να μοιάζει προσωρινός. Παρόλα αυτά, η κοινωνική πίεση και η προβολή στα social media συνεχίζουν να διατηρούν τη δημοτικότητα του φαινομένου.
Σε κάθε περίπτωση, η Black Friday είναι ένα μάθημα για το πώς οι συναισθηματικές και ψυχολογικές μας αδυναμίες μπορούν να γίνουν μοχλός επιχειρηματικής επιτυχίας. Σκέψου καλά πριν πατήσεις "προσθήκη στο καλάθι".
Ακολούθησε το Esquire στο Facebook, το Twitter και το Instagram.