Η 25η Μαρτίου είναι κάτι παραπάνω από μία εθνική εορτή. Είναι μια μέρα που συμπυκνώνει μύθους, ιστορικές ανακρίβειες και πραγματικά γεγονότα. Επίσημα, γιορτάζουμε την έναρξη της Επανάστασης του 1821 και τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου. Όμως, η αλήθεια πίσω από τη σημασία της ημέρας είναι λιγότερο ξεκάθαρη απ’ όσο νομίζουμε.
Για αρχή, να πέσει το βίντεο:
Στην ερώτηση "τι γιορτάζουμε την 25η Μαρτίου;" του YouTuber Vibrator, που βγήκε για ρεπορτάζ, οι απαντήσεις είναι πολλές. Αξίζει να κάνουμε μια λίστα:
- "Απελευθέρωση από τους Ιταλούς"
- "Το 'Όχι'"
- "Την Άλωση της Κωνσταντινούπολης"
- "Δεν έχω ιδέα"
- "Κάποια εθνική γιορτή;"
- "Την 25η Μαρτίου"
- "Μολών λαβέ"
Τελικά, τι ισχύει;
Η αρχή μιας επανάστασης, όχι η λήξη
Όπως και η 28η Οκτωβρίου, η 25η Μαρτίου σηματοδοτεί την έναρξη μιας ιστορικής μάχης, όχι την κατάληξή της. Η επανάσταση είχε ήδη ξεκινήσει από τα τέλη Φεβρουαρίου του 1821 στη Μολδοβλαχία, υπό τον Αλέξανδρο Υψηλάντη. Στην Ελλάδα, οι πρώτες εξεγέρσεις άρχισαν στην Πελοπόννησο και σταδιακά επεκτάθηκαν.
Η επιλογή της 25ης Μαρτίου δεν ήταν τυχαία. Η Φιλική Εταιρεία και ο Υψηλάντης επιθυμούσαν η επανάσταση να συνδεθεί με μια θρησκευτική εορτή για να ενισχυθεί το ηθικό των υπόδουλων Ελλήνων. Έτσι, η ημερομηνία ταυτίστηκε με τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, προσδίδοντας στην εξέγερση μια μεταφυσική διάσταση.
Η εικόνα του Παλαιών Πατρών Γερμανού και η Αγία Λαύρα
Η σκηνή όπου ο Παλαιών Πατρών Γερμανός υψώνει τη σημαία της Επανάστασης στην Αγία Λαύρα είναι περισσότερο εθνικός μύθος παρά ιστορικό γεγονός. Δεν υπάρχει καμία καταγραφή που να αποδεικνύει ότι στις 25 Μαρτίου 1821 έλαβε χώρα αυτή η συμβολική πράξη.
Ωστόσο, η εικόνα αυτή χαράχτηκε στη συλλογική μνήμη των Ελλήνων, δημιουργώντας έναν από τους πιο ισχυρούς εθνικούς συμβολισμούς.
Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου: Η θρησκευτική διάσταση
Πέρα από την ιστορική διάσταση της ημέρας, η 25η Μαρτίου είναι και μια από τις μεγαλύτερες γιορτές της Χριστιανοσύνης. Σύμφωνα με το Ευαγγέλιο του Λουκά, ο Αρχάγγελος Γαβριήλ ανήγγειλε στην Παναγία ότι θα φέρει στον κόσμο τον Υιό του Θεού. Η σύνδεση αυτού του γεγονότος με την επανάσταση προσέδωσε στον αγώνα μια θεϊκή αποστολή, ενισχύοντας το θρησκευτικό αίσθημα των Ελλήνων.
Τι σημαίνει σήμερα η 25η Μαρτίου;
Λίγο παραπάνω από 200 χρόνια μετά την Ελληνική Επανάσταση, η 25η Μαρτίου παραμένει μια ημερομηνία γεμάτη αντιφάσεις. Τιμάμε την αρχή του αγώνα για την ελευθερία, όμως συχνά παραβλέπουμε τις πραγματικές συνθήκες υπό τις οποίες ξεκίνησε.
Η μέρα αυτή δεν είναι απλώς μια επέτειος, αλλά μια αφορμή για να ξαναδιαβάσουμε την ιστορία, να αποδομήσουμε τους μύθους και να κατανοήσουμε καλύτερα το παρελθόν μας.
Ακολούθησε το Esquire στο Facebook, το Twitter και το Instagram.