Ποιος έκανε πρώτος την εμφάνισή του; Η κότα ή το αυγό; Ένας από τους πιο διάσημους γρίφους της φιλοσοφίας και της καθημερινής κουβέντας φαίνεται πως βρήκε απάντηση -όχι από κάποιον φιλόσοφο- αλλά από τη μοριακή βιολογία.
Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Σέφιλντ και του Γουόργουικ στην Αγγλία μελέτησαν εξονυχιστικά τη δομή του κελύφους του αυγού. Εκεί ανακάλυψαν έναν πολύ ιδιαίτερο πρωταγωνιστή: την πρωτεΐνη ovocleidin-17 (OC-17). Πρόκειται για ένα μόριο που υπάρχει αποκλειστικά στις ωοθήκες της κότας και παίζει καθοριστικό ρόλο στη διαδικασία σχηματισμού του αυγού.
Το αυγό δεν είναι μόνο ένας διατροφικός θησαυρός για εμάς τους ανθρώπους -δεν είναι τυχαίο ότι στα παιδιά δίνουμε αυγά- αλλά και μια πανέξυπνη "φυσική συσκευασία". Το κέλυφος του, αποτελούμενο κυρίως από κρυστάλλους ανθρακικού ασβεστίου, χρειάζεται να είναι ταυτόχρονα σκληρό για να προστατεύει το έμβρυο και αρκετά λεπτό ώστε το μικρό πουλί να μπορεί να βγει στον κόσμο.
Αυτός ο "χημικός χορός" επιτυγχάνεται χάρη στην OC-17: η πρωτεΐνη δρα ως καταλύτης, επισπεύδοντας την κρυστάλλωση του ανθρακικού ασβεστίου. Χωρίς αυτήν, το κέλυφος δεν θα μπορούσε να σχηματιστεί με την ταχύτητα και την ακρίβεια που απαιτείται.
Εδώ λοιπόν έρχεται η μεγάλη αποκάλυψη. Αν η OC-17 υπάρχει μόνο στις κότες, τότε το πρώτο αυγό –με το κέλυφος που γνωρίζουμε– μπορούσε να δημιουργηθεί μόνο μέσα στο σώμα μιας κότας. Συνεπώς, η κότα προηγήθηκε του αυγού, τουλάχιστον με τη μορφή που ξέρουμε σήμερα.
Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι τα αυγά γενικά δεν υπήρχαν πριν τις κότες. Ερπετά και ψάρια γέννησαν αυγά εκατομμύρια χρόνια πριν εμφανιστεί το κοτόπουλο. Όμως το αυγό της κότας, όπως το ξέρουμε στο τηγάνι μας ή στο καλάθι του Πάσχα, απαιτεί την OC-17.
Οπότε, αν κάποιος σας ξαναρωτήσει αν "η κότα έκανε το αυγό ή το αυγό την κότα;", η επιστήμη απαντά: "η κότα". Και ίσως η πραγματική σοφία εδώ δεν είναι τόσο η λύση του γρίφου, όσο το πώς η βιολογία μας θυμίζει ότι ακόμα και οι πιο απλές ερωτήσεις κρύβουν απίστευτα πολύπλοκες ιστορίες εξέλιξης.
Ακολούθησε το Esquire στο Facebook, το Twitter και το Instagram.