Μόλις τελειώνει μια σχέση, πολλοί βρίσκονται αμέσως μέσα σε μια άλλη. Χωρίς διάλειμμα, χωρίς χρόνο για σκέψη, χωρίς έστω μια στιγμή ηρεμίας. Μια βιαστική ανάγκη να "προχωρήσουν", ενώ στην πραγματικότητα κάνουν κύκλους γύρω από το ίδιο σημείο. Στην ψυχολογία, αυτό ονομάζεται "σχέσεις-κλήματα", ένας όρος που περιγράφει με ακρίβεια το πώς κάποιοι περνούν από σύντροφο σε σύντροφο χωρίς να έχουν πραγματικά αποδεσμευτεί από τον προηγούμενο. Και η αιτία δεν είναι ο έρωτας ή κάποια σύμπτωση· είναι ο φόβος.
Γιατί πηγαίνουμε κατευθείαν από μια σχέση σε μια άλλη;
Ο φόβος της μοναξιάς είναι από τους πιο συνηθισμένους, αλλά σπάνια ομολογείται. Δεν αφορά πάντα την ανάγκη για παρέα, αλλά την αποφυγή του κενού που αφήνει ένας χωρισμός. Η σιωπή στο σπίτι, το κρεβάτι που μένει άδειο, το κινητό χωρίς ειδοποιήσεις… λειτουργούν σαν υπενθύμιση βαθύτερων ανασφαλειών, εξάρτησης και μιας αυτοεκτίμησης που στηρίζεται σχεδόν αποκλειστικά στο ενδιαφέρον των άλλων.
Γι’ αυτό και εκφράσεις τύπου "ο καλύτερος τρόπος να ξεπεράσεις κάποιον είναι να βρεις άλλον" δεν είναι συμβουλές — είναι τρόποι αποφυγής. Το να μπεις αμέσως σε νέα σχέση απαλύνει προσωρινά τον πόνο, αλλά δεν τον αντιμετωπίζει. Και όταν το αποτέλεσμα της "αναισθησίας" περνά, ο πόνος επιστρέφει, συχνά εντονότερος.
Όταν η σχέση γίνεται τρόπος διαφυγής
Όσοι αλλάζουν σχέση χωρίς απόσταση συνήθως έχουν μια λανθασμένη εικόνα για το τι σημαίνει σύνδεση. Μπερδεύουν τη σταθερή παρουσία με στήριξη, την ένταση με ουσιαστική επαφή και την παρέα με προσωπική επιβεβαίωση. Στην πραγματικότητα, αυτό που κυνηγούν είναι ένας τρόπος να αποφύγουν την επαφή με τον εαυτό τους. Η σχέση γίνεται ένα καταφύγιο που δεν αφήνει χώρο για ενδοσκόπηση ή δημιουργική μοναχικότητα.
Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι πίσω από αυτή τη συμπεριφορά υπάρχει συχνά χαμηλή ανοχή στη ματαίωση και έντονος φόβος εγκατάλειψης, μαζί με την υποβόσκουσα σκέψη: "Αν είμαι μόνος, δεν αξίζω".
Ενδείξεις που δείχνουν το πρόβλημα
Το να αναγνωρίσεις ότι φοβάσαι τη μοναξιά δεν είναι εύκολο, αλλά υπάρχουν συμπεριφορές που το αποκαλύπτουν:
- Μπαίνεις σε νέα σχέση ελάχιστες εβδομάδες μετά την προηγούμενη.
- Νιώθεις άγχος ή κενό όταν δεν υπάρχει κάποιος που να ενδιαφέρεται για σένα.
- Δεσμεύεσαι υπερβολικά γρήγορα.
- Επαναλαμβάνεις τα ίδια λάθη ή επιλέγεις παρόμοιους συντρόφους.
- Δυσκολεύεσαι να περάσεις χρόνο μόνος ή να δεις ποιος είσαι πέρα από τον ρόλο του συντρόφου.
Αν κάτι από αυτά σε εκφράζει, τότε πιθανότατα αυτό που ψάχνεις στον άλλον δεν είναι πραγματική σύνδεση αλλά προσωρινή ανακούφιση.
Χωρίς να αντιμετωπίσεις την απώλεια, δεν αλλάζεις
Το να αποφεύγεις τη μοναξιά σημαίνει πως αποφεύγεις και το αναγκαίο στάδιο του πένθους. Και χωρίς αυτό, δεν μπορεί να υπάρξει αλλαγή. Ό,τι δεν επεξεργάζεσαι επιστρέφει: φόβοι, μοτίβα, ανασφάλειες. Κάθε νέα σχέση γίνεται επέκταση της προηγούμενης, μια νέα ιστορία που ακολουθεί το ίδιο συναισθηματικό μοτίβο.
Επίσης, η συνεχής ανάγκη για επιβεβαίωση από εξωτερικούς παράγοντες περιορίζει την αυτονομία. Όσο περισσότερο χρειάζεσαι τους άλλους για να νιώσεις ότι αξίζεις, τόσο δυσκολεύεσαι να δεις την αξία σου χωρίς αυτούς.
Να μάθεις να είσαι μόνος (χωρίς να νιώθεις μοναξιά)
Η αποκατάσταση δεν σημαίνει ότι κλείνεις την πόρτα στις σχέσεις, αλλά ότι ξαναμαθαίνεις να συνδέεσαι από θέση επιλογής και όχι ανάγκης. Το να είσαι μόνος δεν είναι τιμωρία· είναι ευκαιρία να ξαναβρείς τον εαυτό σου, να ξεκαθαρίσεις τι θέλεις, να ενισχύσεις την αυτοεκτίμησή σου και να μάθεις να νιώθεις καλά με την παρουσία σου.
Ο στόχος δεν είναι να σταματήσεις να αγαπάς, αλλά να αγαπάς χωρίς να τρέχεις να κρυφτείς μέσα σε μια σχέση. Να αγαπάς επειδή το επιλέγεις — όχι επειδή δεν αντέχεις το αντίθετο.
Ακολούθησε το Esquire στο Facebook, το Twitter και το Instagram.