Το Αϊνσταΐνιο είναι ένα πολύ σπάνιο χημικό στοιχείο. Βρίσκεται στη θέση 99 του περιοδικού πίνακα, το σύμβολό του είναι το Es, έχει εξαιρετικά μικρή διάρκεια ζωής και συνεχίζουμε να γνωρίζουμε ελάχιστα πράγματα γι' αυτό. Είναι εξαιρετικά ραδιενεργό και ανακαλύφθηκε μετά την πρώτη δοκιμή βόμβας υδρογόνου, δηλαδή της πιο καταστροφικής πυρηνικής μηχανής που δημιούργησε ποτέ άνθρωπος.
Έβδομο από τα υπερουράνια στοιχεία και ενδέκατο από τις ακτινίδες, πήρε το όνομά του από τον Albert Einstein.
Μία μάλλον ιστορική στιγμή
Πλέον, για πρώτη φορά, μία ομάδα χημικών στο Εθνικό Εργαστήριο Lawrence Berkeley του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας, κατάφερε να παράγει ένα δείγμα του ικανό για να προβεί σε πειράματα και να το μελετήσει καλύτερα.
Όταν μιλάμε για δείγμα, αναφερόμαστε σε μόλις 233 νανογραμμάρια, που προέκυψαν από τον βομβαρδισμό κιουρίου με υποατομικά σωματίδια έτσι ώστε να παραχθεί καλιφόρνιο και, κάποιο, αϊνσταΐνιο, μία απαραίτητη διαδικασία για την παραγωγή περίπου 15 χημικών στοιχείων τα οποία δεν βρίσκονται στη φύση.
Το αϊνσταΐνιο ανακαλύφθηκε για πρώτη έπειτα από την 1η δοκιμή βόμβας υδρογόνου, με το κωδικό όνομα Ivy Mike, που εξερράγη την 1η Νοεμβρίου του 1952, ώρα 07:15 τοπική, στις Νήσους Μάρσαλ, στον Ειρηνικό Ωκεανό, από τις ΗΠΑ. Η διαβολική μηχανή απελευθέρωσε ενέργεια 10,4-12 μεγατόνων, δηλαδή σχεδόν 1.000 φορές μεγαλύτερη από αυτή της βόμβας που έπεσε στη Χιροσίμα.
Στο επιστημονικό περιοδικό Popular Mechanics αναφέρεται ένα παράδειγμα που μας βοηθάει να κατανοήσουμε τη δυσκολία παραγωγής αϊνσταΐνίου: "Φανταστείτε να ρολάρετε πάνω σε μάρμαρο ζύμη για να φτιάξετε μπισκότα και ό,τι μένει από τη ζύμη πάνω στο μάρμαρο να αποσυντίθεται μπροστά στα μάτια σας". Κι αυτό επειδή το αΐνσταΐνιο μπορεί να έχει χρόνο ημιζωής 6 δευτερόλεπτα -δηλαδή να χρειάζεται 6 δευτερόλεπτα για να αποσυντεθεί η μισή από την αρχική του μάζα- ενώ το αϊνσταϊνιο-254, που παρήχθη για το πείραμα, είχε 276 ημέρες.
Ιδιαίτερη περίπτωση
Αυτό ήταν ένα αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα για να μελετηθεί το δείγμα των (αρχικά) 233 νανογραμμαρίων, που διατηρήθηκε σε ένα ειδικό δοχείο για να προστατευθούν οι ερευνητές, πριν το μυστηριώδες στοιχείο σπάσει και αποσυντεθεί στο επικίνδυνο και ακόμα πιο ραδιενεργό μπερκέλιο (ναι, το στοιχείο με αριθμό 97 έχει πάρει την ονομασία του από το Μπέρκλεϊ, την πόλη στην οποία ανακαλύφθηκε το 1949).
Ενώ η μελέτη βρισκόταν σε εξέλιξη, κάθε μήνα που πέρναγε, το αϊνσταΐνιο αποσυνθετόταν κατά 7,2% και το δείγμα ήταν τόσο μικρό που οι ερευνητές, στην πραγματικότητα, δεν μπορούσαν να το δουν με γυμνό μάτι. Παρόλα αυτά, ήταν μία από τις μεγαλύτερες ποσότητές του που παράχθηκαν ποτέ. Επίσης, αποτέλεσε θείο δώρο για τους χημικούς που έπρεπε να επινοήσουν νέους τρόπους για να μελετήσουν ένα τόσο μικροσκοπικό δείγμα στοιχείου. Κι αυτό γιατί ανέπτυξαν τεχνικές που θα βοηθήσουν τους επιστήμονες να χειριστούν παρόμοιες καταστάσεις στο μέλλον.
Τι ανακαλύφθηκε, μεταξύ άλλων; Κάποια χαρακτηριστικά του αϊνσταϊνίου είναι το πολύ μακρύ μήκος δεσμού που έχει, σε σχέση με άλλες ακτινίδες, αλλά και το ότι εκπέμπει φως με έναν πολύ διαφορετικό τρόπο από τα γειτονικά του στοιχεία.
Κι ενώ συνεχίζουμε να μη γνωρίζουμε πολλά γι' αυτό, εφόσον οι επιστήμονες κατάφεραν να δημιουργήσουν ένα δείγμα του, σίγουρα δεν θα είναι ακατόρθωτο στο μέλλον να δημιουργηθεί ακόμα ένα, με κάποιον πιο απλό τρόπο. Έτσι, η έρευνα θα προχωρήσει σε μεγαλύτερο βάθος και ίσως ανοίξει τον δρόμο γι' αυτή ακόμα πιο βραχύβιων ραδιενεργών στοιχείων που μπορεί να έχουν απρόβλεπτες ιδιότητες.
Από: Esquire IT