Τα deepfakes είναι άλλος ένας τρόπος με τον οποίο ο θαυμαστός καινούργιος κόσμος που ζούμε κάνει τη ζωή μας περισσότερο πολύπλοκη - αν όχι απλά χειρότερη. Αποτελούν το τελευταίο trend σε μία σειρά από νέες τεχνολογίες που δυστυχώς συνήθως χρησιμοποιούνται για να αποκρύψουν την αλήθεια. Διάσημοι αλλά και ανώνυμοι βλέπουν τα πρόσωπά τους να πρωταγωνιστούν σε videos στα οποία δεν έχουν παίξει, να λένε πράγματα που δεν είπαν ποτέ, να συμμετέχουν σε σεξουαλικές πράξεις χωρίς να βρέθηκαν ποτέ εκεί.
Με λίγα λόγια απειλούν τα προσωπικά δεδομένα, την ειδησεογραφία, την αλήθεια και τελικά την ελευθερία και τη δημοκρατία. Φυσικά, ποτέ δεν φταίει το μέσο (η νέα τεχνολογία εν προκειμένω) αλλά πάντοτε η χρήση του μέσου που κάνουν οι άνθρωποι. Απλά όταν δεν υπάρχει ρυθμιστικό πλαίσιο, τότε σχεδόν πάντα οι νέες τεχνολογίες χρησιμοποιούνται με τον χειρότερο δυνατό τρόπο - όπως είδαμε με τα deep fakes στην περίπτωση της Αμερικανίδας πολιτικού, Nancy Pelosi.
Κι όμως η D-Id υποστηρίζει ότι κατάφερε το ακατόρθωτο. Η τεχνολογική start-up από το Ισραήλ έχει καταφέρει χρησιμοποιώντας μεθόδους deep learning και τεχνητής νοημοσύνης να παράξει videos, deepfakes δηλαδή, όπου τα πρόσωπα αυτών που εμπλέκονται παραλλάσσονται με τέτοιον τρόπο ώστε να είναι σχεδόν ίδια αλλά όχι ακριβώς ίδια. Με βάση το δικό της σκεπτικό τα deepfakes μπορούν να χρησιμοποιηθούν για "καλό σκοπό".
Πρακτικά, όλα δείχνουν ότι πρόκειται για μία τεχνολογία που ακροβατώντας ανάμεσα στα νομικά -αλλά και ηθικά- όρια θα δώσει μία κάποια λύση στο κρίσιμο ζήτημα των προσωπικών δεδομένων.
Τι κερδίζει λοιπόν κάποιος από όλο αυτό; Όσοι συμμετέχουν, εν αγνοία τους, μάλλον τίποτα. Οι εταιρείες όμως που θα χρησιμοποιήσουν το smart anonymization όπως ονομάζεται η τεχνολογία, τοποθετώντας το στις κάμερες ασφαλείας, θα μπορούν να τραβούν βίντεο (όπως για παράδειγμα να καταγράφουν το αν ένας πελάτης είναι ή όχι ευχαριστημένος από τις εκφράσεις του προσώπου του), τα οποία στη συνέχεια θα μπορούν να χρησιμοποιούν -αφού πρώτα μεταλλάσσουν ψηφιακά τα πρόσωπα των πρωταγωνιστών- για εμπορικούς και διαφημιστικούς σκοπούς.
Πρακτικά, όλα δείχνουν ότι πρόκειται για μία τεχνολογία που ακροβατώντας ανάμεσα στα νομικά -αλλά και ηθικά- όρια θα δώσει μία κάποια λύση στο κρίσιμο ζήτημα των προσωπικών δεδομένων που σιγά σιγά παίρνει μεγάλες διαστάσεις λόγω των deepfakes. Σε όλο αυτό υπάρχουν δύο οπτικές: Η μία λέει ότι καμιά φορά καλύτερα να δεχτείς την λιγότερο επώδυνη λύση και η άλλη λέει ότι όλο αυτό δεν είναι τίποτα άλλο από ένα παραθυράκι που εκμεταλλεύεται η ισραηλινή start-up.
Σε κάθε περίπτωση πάντως, το Mit Technology Review που ερεύνησε τo ζήτημα, κατέληξε ότι οι τεχνολογίες που λανσάρει αυτήν την στιγμή η D-Id παραβιάσουν μία συγκεκριμένη κατηγορία του κανονισμού GDPR: Σύμφωνα με αυτόν, απαγορεύεται να επεξεργάζεται κανείς προσωπικά δεδομένα που έχουν σχέση με εθνικότητες και φυλές, ακόμα κι αν η συλλογή δεδομένων γίνεται μετά τη "μεταμόρφωση" των προσώπων.
Όλα αυτά αποτελούν μικρές μάχες σε έναν τεράστιο διαδικτυακό πόλεμο που λαμβάνει χώρα κάτω από τη μύτη μας. Σχεδόν καθημερινά ι μεγάλες εταιρείες της τεχνολογίας -με πρώτο πρώτο το Facebook- καταπατούν τα δικαιώματά μας. Για αυτό άλλωστε και συχνά πυκνά σκάνε σκάνδαλα μεγατόνων. Το μεγαλύτερο πρόβλημα, όμως, είναι ότι δεν είμαστε αρκετά καλά ενημερωμένοι. Δεν γνωρίζουμε, επί της ουσίας, τα δικαιώματά μας.