Τι συμβαίνει στο ανθρώπινο σώμα όταν βρίσκεται για μήνες σε συνθήκες μικροβαρύτητας; Οι Barry "Butch" Wilmore και Sunita "Suni" Williams, αστροναύτες της NASA, μόλις ολοκλήρωσαν μια απρόβλεπτα μακρά αποστολή στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS).
Η επιστροφή τους στη Γη, έπειτα από 9 μήνες στο διάστημα, δίνει στους επιστήμονες μια σπάνια ευκαιρία να μελετήσουν τις επιπτώσεις της διαστημικής ζωής στην ανθρώπινη φυσιολογία και ψυχολογία.
Τι προκαλεί η μικροβαρύτητα στο σώμα του αστροναύτη
Όταν ένας άνθρωπος ζει για μήνες σε συνθήκες μικροβαρύτητας, το σώμα του προσαρμόζεται με τρόπους που μπορεί να μην είναι πάντα ευεργετικοί. Σύμφωνα με τη NASA, οι αστροναύτες χάνουν μυϊκή μάζα λόγω της μειωμένης χρήσης των μυών, ενώ τα οστά τους αποδυναμώνονται, καθώς χάνουν 1% έως 1,5% της οστικής πυκνότητάς τους κάθε μήνα.
Επιπλέον, η έλλειψη βαρύτητας προκαλεί τη μετακίνηση του αίματος και του εγκεφαλονωτιαίου υγρού προς το κεφάλι, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε δομικές αλλαγές στον εγκέφαλο και τα μάτια. Δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί αστροναύτες αναφέρουν προβλήματα όρασης μετά την επιστροφή τους στη Γη.
Ο Dr. Shenhav Shemer από το Technion - Israel Institute of Technology εξηγεί ότι "μια αποστολή αυτής της διάρκειας αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο ατροφίας των μυών και απώλειας δύναμης, κάτι που συχνά δεν είναι πλήρως αναστρέψιμο". Όπως αναφέρει, η πρώτη πρόκληση για τους Wilmore και Williams θα είναι η αποκατάσταση της ισορροπίας και της αίσθησης του σώματός τους στον χώρο – μια διαδικασία που συνήθως διαρκεί λίγες μέρες, αλλά σε αυτή την περίπτωση μπορεί να πάρει περισσότερο χρόνο.
Ακτινοβολία: Ο αόρατος κίνδυνος
Η ακτινοβολία στο διάστημα είναι μια από τις μεγαλύτερες απειλές για την υγεία των αστροναυτών. Σε χαμηλή τροχιά, όπου βρίσκεται ο ISS, η μαγνητόσφαιρα της Γης προσφέρει κάποια προστασία, αλλά όχι πλήρη.
Οι αστροναύτες που περνούν μεγάλο χρονικό διάστημα στο διάστημα εκτίθενται σε αυξημένα επίπεδα ακτινοβολίας, κάτι που σύμφωνα με τη NASA μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρκίνου, νευρολογικών προβλημάτων και εκφυλιστικών ασθενειών. Για να έχουμε ένα μέτρο σύγκρισης, ένα εξάμηνο στον ISS εκθέτει τους αστροναύτες σε 80-160 mSv ακτινοβολίας – περίπου 40 έως 80 φορές περισσότερη από τη μέση ετήσια έκθεση ενός ανθρώπου στη Γη.
Η Dr. Rihana Bokhari από το Baylor College of Medicine τονίζει ότι "παρότι οι αστροναύτες στον ISS προστατεύονται εν μέρει από τη μαγνητόσφαιρα, η παρατεταμένη έκθεση στην ακτινοβολία μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου".
Η ψυχολογική πρόκληση της απομόνωσης
Εκτός από τις φυσικές προκλήσεις, η παραμονή στο διάστημα έχει και ψυχολογικές επιπτώσεις. Η απομόνωση, η έλλειψη φυσικού χώρου και το κλειστό περιβάλλον μπορούν να επηρεάσουν τη διάθεση, να προκαλέσουν στρες και να διαταράξουν τον ύπνο.
Γι' αυτό, η NASA επιλέγει τους αστροναύτες της με αυστηρά κριτήρια και τους εκπαιδεύει ώστε να αντέχουν σε μακροχρόνιες αποστολές. Παράλληλα, αναζητούνται τρόποι για την αντιμετώπιση της ψυχολογικής πίεσης, όπως η εικονική πραγματικότητα για τη δημιουργία χαλαρωτικών περιβαλλόντων και η ενασχόληση με δραστηριότητες όπως η φροντίδα φυτών στον ISS.
Η Dr. Jennifer Fogarty από το Baylor College of Medicine εξηγεί ότι "η απομόνωση και το χρόνιο στρες μπορούν να επηρεάσουν το ανοσοποιητικό σύστημα, γι' αυτό είναι ζωτικής σημασίας να δημιουργηθεί ένα όσο το δυνατόν πιο υγιές περιβάλλον για τους αστροναύτες".
Ακολούθησε το Esquire στο Facebook, το Twitter και το Instagram.