Τα δεδομένα από το Ευρωβαρόμετρο 557 του 2025, δείχνει το ποσοστό των ανθρώπων σε ευρωπαϊκές χώρες που πιστεύουν ότι η κυβέρνησή τους κρύβει μια θεραπεία για τον καρκίνο. Και δυστυχώς η Ελλάδα είναι μία από τις χώρες που πάνω από τους μισούς κατοίκους πιστεύουν ότι η κυβέρνηση έχει την θεραπεία για τον καρκίνο και την κρύβει!
Τα στοιχεία αποκαλύπτουν σημαντικές διαφορές: στη Δανία το ποσοστό είναι μόλις 8% -όπως και στη Σουηδία-, ενώ σε χώρες όπως η Τουρκία (71%), η Βόρεια Μακεδονία (64%), η Ελλάδα (56%), η Αλβανία (72%) τα ποσοστά είναι πολύ υψηλότερα.
Ας δούμε κάποιους από τους λόγους που έχουμε τόσο υψηλά ποσοστά στην χώρα μας -και στα Βαλκάνια γενικά.
Παράγοντες που Επηρεάζουν τη Δυσπιστία
Η έλλειψη εμπιστοσύνης προς τις κυβερνήσεις είναι βασικός λόγος. Σε χώρες με ιστορικό διαφθοράς, πολιτικής αστάθειας ή κακής διαχείρισης, οι πολίτες είναι πιο καχύποπτοι απέναντι στις επίσημες αφηγήσεις. Δείτε και την λίστα πριν συνεχίσουμε.
- Αλβανία: 72%
- Βέλγιο: 21%
- Βόρεια Μακεδονία: 64%
- Βουλγαρία: 42%
- Γαλλία: 29%
- Γερμανία: 27%
- Δανία: 8%
- Ελλάδα: 56%
- Ηνωμένο Βασίλειο: 34%
- Ιρλανδία: 42%
- Ισπανία: 36%
- Ιταλία: 40%
- Κροατία: 62%
- Κύπρος: 41%
- Ουγγαρία: 50%
- Πολωνία: 27%
- Πορτογαλία: 39%
- Ρουμανία: 44%
- Σερβία: 55%
- Σλοβακία: 44%
- Σλοβενία: 50%
- Σουηδία: 8%
- Τουρκία: 71%
- Τσεχία: 33%
- Φινλανδία: 17%
Επιπλέον, η διάδοση θεωριών συνωμοσίας μέσω μέσων κοινωνικής δικτύωσης ενισχύει αυτές τις πεποιθήσεις, ιδιαίτερα σε πληθυσμούς με υψηλό επιστημονικό αλφαβητισμό. Ο καρκίνος, ως μια ασθένεια που προκαλεί φόβο και συναισθηματική φόρτιση, γίνεται εύκολος στόχος για τέτοιες θεωρίες, καθώς οι άνθρωποι αναζητούν απαντήσεις για την απουσία οριστικής θεραπείας.
Η Περίπτωση της Ελλάδας
Στην Ελλάδα, το 56% των πολιτών πιστεύει ότι η κυβέρνηση κρύβει μια θεραπεία για τον καρκίνο, ένα υψηλό ποσοστό στην Ευρώπη. Αυτό μπορεί να αποδοθεί σε διάφορους λόγους. Η Ελλάδα βίωσε μια παρατεταμένη οικονομική κρίση από το 2008, που οδήγησε σε σημαντική μείωση της εμπιστοσύνης προς το κράτος.
Οι περικοπές στον τομέα της υγείας κατά την κρίση περιόρισαν την πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας, δημιουργώντας απογοήτευση. Αυτή η κατάσταση ενίσχυσε την πεποίθηση ότι το κράτος ίσως εξυπηρετεί συμφέροντα, όπως αυτά των φαρμακευτικών εταιρειών, αντί για το καλό των πολιτών.
Η Ελλάδα έχει επίσης παράδοση προφορικής επικοινωνίας και ανεπίσημων δικτύων πληροφόρησης. Οι θεωρίες συνωμοσίας διαδίδονται γρήγορα μέσω συζητήσεων και μέσων κοινωνικής δικτύωσης, ειδικά σε ένα περιβάλλον όπου η επιστημονική εκπαίδευση δεν είναι πάντα επαρκής.
Πολλοί μπορεί να μην κατανοούν την πολυπλοκότητα της έρευνας για τον καρκίνο, η οποία περιλαμβάνει διαφορετικούς τύπους της νόσου και εξατομικευμένες θεραπείες, και έτσι να στρέφονται σε απλοϊκές εξηγήσεις, όπως η ύπαρξη μιας κρυφής θεραπείας.
Παίζει ρόλο και η ευρύτερη κουλτούρα των Βαλκανίων που βρίσκει πρόσφορο έδαφος για θεωρίες συνωμοσίας λόγω ιστορικών εμπειριών, όπως συγκρούσεις και εξωτερικές παρεμβάσεις.
Συγκρίνοντας την Ελλάδα π.χ. με τη Δανία και τη Σουηδία, όπου τα ποσοστά είναι πολύ χαμηλότερα, φαίνεται ότι η εμπιστοσύνη στους θεσμούς και η ποιότητα του συστήματος υγείας παίζουν καθοριστικό ρόλο. Στις σκανδιναβικές χώρες, η διαφάνεια, οι καλές υπηρεσίες υγείας και η εκπαίδευση που προάγει την κριτική σκέψη μειώνουν την αποδοχή θεωριών συνωμοσίας. Αντίθετα, στην Ελλάδα και σε άλλες βαλκανικές χώρες η έλλειψη αυτών των στοιχείων δημιουργεί έδαφος για δυσπιστία.
Για να αντιμετωπιστεί αυτό, οι κυβερνήσεις πρέπει να εργαστούν για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης μέσω διαφάνειας, βελτίωσης των υπηρεσιών υγείας και εκπαίδευσης του κοινού σε επιστημονικά θέματα. Η αντιμετώπιση των θεωριών συνωμοσίας απαιτεί όχι μόνο πληροφόρηση, αλλά και ένα περιβάλλον όπου οι πολίτες αισθάνονται ότι οι ανάγκες τους ακούγονται και ικανοποιούνται με ειλικρίνεια.
Ακολούθησε το Esquire στο Facebook, το Twitter και το Instagram.