Το πιο πιθανό είναι να μην έχεις σκεφτεί πόσο έντονα μπορεί να επηρεάζει το άγχος τους άντρες. Παρότι οι γυναίκες διαγιγνώσκονται σχεδόν δύο φορές πιο συχνά με αγχώδεις διαταραχές, αυτό δεν σημαίνει ότι οι άντρες δεν το βιώνουν — απλώς το εκφράζουν διαφορετικά.
Οι επιστήμονες δεν έχουν καταλήξει σε σαφή εξήγηση για τη διαφορά αυτή, όμως θεωρούν ότι οι άντρες ίσως νιώθουν την ανάγκη να εκδηλώνουν το άγχος τους με τρόπους που ταιριάζουν με "ανδρικά" πρότυπα.
"Νομίζω πως το πιο σημαντικό είναι ότι οι άντρες έχουν μάθει να μην δείχνουν το άγχος τους", λέει η Carmen McLean, PhD, ερευνήτρια και αναπληρώτρια καθηγήτρια Ψυχιατρικής στο Stanford. "Η κοινωνική πίεση να δείχνουν ικανοί και αυτάρκεις τούς αποτρέπει από το να εκφράσουν το άγχος τους."
Τα πέντε συμπτώματα που δηλώνουν ότι το άγχος σου χτυπάει την πόρτα
Αυτός είναι και ένας λόγος που συχνά το άγχος συνυπάρχει με κατάχρηση ουσιών και άλλες "εσωτερικευμένες" διαταραχές, όπως λέει η McLean. Και επειδή τα σημάδια είναι μερικές φορές ανεπαίσθητα, είναι σημαντικό να εντοπίζουμε τις μορφές που παίρνει το άγχος ειδικά στους άντρες.
Κάποια συμπτώματα —όπως η ανησυχία, ο φόβος ή η ταχυπαλμία— εμφανίζονται σε όλους. Ωστόσο, οι παρακάτω πέντε καταστάσεις αφορούν κυρίως τους άντρες:
Φόβος για τα ραντεβού
Άντρες που πάσχουν από κοινωνικό άγχος συχνά αποφεύγουν τα ραντεβού και έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να είναι μόνοι, διαζευγμένοι ή σε διάσταση, σύμφωνα με δεδομένα από το Πανεπιστήμιο Columbia.
"Οι άντρες περιμένουμε να κάνουν το πρώτο βήμα στο φλερτ", εξηγεί ο Stefan G. Hofmann, PhD, καθηγητής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης. "Ο άντρας καλείται να αναλάβει δράση — κάτι που τον φέρνει σε θέση αξιολόγησης."
Ακόμη και με τα apps, οι άντρες συνήθως ξεκινούν την επαφή. Στο OkCupid, για παράδειγμα, οι άντρες στέλνουν πρώτοι μήνυμα τρεις φορές περισσότερο από τις γυναίκες. Αυτό τους βάζει συνεχώς στη θέση του "υποψηφίου" προς έγκριση ή απόρριψη, κάτι που γεννά έντονο άγχος.
"Είναι δύσκολο για όσους δεν αντέχουν να μπουν σε αυτό το παιχνίδι", λέει ο Hofmann.
Κάποιοι άντρες βασανίζονται από την ιδέα ότι θα μείνουν μόνιμα μόνοι, και όχι άδικα, σημειώνει ο David Ezell, διευθυντής της ψυχολογικής κλινικής Darien Wellness.
"Ο γάμος προσφέρει πολλά οφέλη στους άντρες", λέει ο Ezell. "Έχουν λιγότερες πιθανότητες να αρρωστήσουν, να χρειαστούν νοσηλεία, ή να μείνουν καιρό στο νοσοκομείο."
Επίσης, για πολλούς, ο γάμος είναι ένδειξη ότι "ωρίμασαν" κοινωνικά, όπως τονίζει ο ίδιος. Όλα αυτά καθιστούν τις σχέσεις και την εργένικη ζωή σημαντική πηγή άγχους για πολλούς άντρες.
Κατάχρηση αλκοόλ και ουσιών
Οι άντρες τείνουν να καταφεύγουν πιο συχνά από τις γυναίκες στο αλκοόλ ή τις ναρκωτικές ουσίες ως "καταφύγιο" από το άγχος, σύμφωνα με την ίδια μελέτη του Columbia. Οι επιστήμονες έχουν εντοπίσει ισχυρή συσχέτιση μεταξύ εξαρτήσεων και ψυχικών διαταραχών στους άντρες.
"Στην ουσία αναζητούν ένα "φάρμακο”", λέει ο Ezell. Το ποτό, εξηγεί, ταιριάζει στο ανδρικό στερεότυπο του "μπορώ να τα λύσω μόνος μου”, αφού δεν απαιτεί γιατρό και είναι κοινωνικά αποδεκτό.
"Το αλκοόλ είναι εξαιρετικά αποτελεσματικό ως ουσία", λέει και ο Hofmann. "Γι’ αυτό έχει και τέτοια δημοφιλία."
Ακόμη και φοιτητές που πίνουν πριν από πάρτι το κάνουν —συνήθως ασυνείδητα— για να αντιμετωπίσουν το κοινωνικό άγχος.
Όταν οι άντρες αποφεύγουν την επαγγελματική βοήθεια, πολλές φορές καταφεύγουν στο ποτό ή τις ουσίες — και αυτό μπορεί να οδηγήσει στην εξάρτηση.
Ο θυμός ως "μάσκα” του άγχους
Πολλοί άντρες εκδηλώνουν το άγχος τους μέσω θυμού. "Είναι πιο κοινωνικά αποδεκτό να θυμώνεις παρά να δείχνεις ότι φοβάσαι", λέει η McLean. Αντίθετα με τις γυναίκες, που μπορεί να μιλήσουν σε φίλους ή ψυχολόγους, οι άντρες συγκρατούν τα συναισθήματά τους μέχρι να ξεσπάσουν.
"Επειδή τα συναισθήματα δεν εκφράζονται, επειδή το άγχος δεν εξωτερικεύεται με υγιή τρόπο, τελικά βγαίνει ως έκρηξη θυμού", λέει ο Ezell. "Ο θυμός θεωρείται πιο "καθοριστικός” σαν αντίδραση."
Όταν ο φόβος, η ανησυχία ή η αδυναμία αποθαρρύνονται στους άντρες, ο θυμός συχνά γίνεται η μοναδική επιτρεπτή διέξοδος.
Προβλήματα στις σχέσεις
Άλλη έρευνα του Columbia δείχνει ότι οι άντρες βιώνουν μεγαλύτερη ένταση στις σχέσεις τους λόγω άγχους, σε σύγκριση με τις γυναίκες.
Αυτό πιθανόν οφείλεται στο ότι οι γυναίκες διαθέτουν ευρύτερο κοινωνικό δίκτυο, ενώ οι άντρες συχνά στηρίζονται κυρίως στον/στη σύντροφό τους για ψυχολογική υποστήριξη.
"Οι άντρες βασίζονται υπερβολικά στον ρομαντικό τους σύντροφο για να διαχειριστούν το στρες", λέει ο Hofmann. Και αυτό μπορεί να δημιουργεί πίεση.
Ο κοινωνιολόγος Eli J. Finkel εξηγεί στο βιβλίο του The All-Or-Nothing Marriage ότι οι σύγχρονες σχέσεις είναι πιο αγχωτικές από παλιά, γιατί πλέον ζητάμε από έναν άνθρωπο να καλύψει όλες μας τις συναισθηματικές ανάγκες. Στο παρελθόν, την υποστήριξη αυτή την παρείχε ολόκληρη η οικογένεια και οι φίλοι.
"Ο γάμος παλιότερα κάλυπτε ένα περιορισμένο σύνολο λειτουργιών", είπε ο Finkel στο podcast Hidden Brain του NPR. "Με τα χρόνια του φορτώσαμε ολοένα και περισσότερες ψυχολογικές απαιτήσεις."
Έτσι, οι άντρες με άγχος συχνά κουράζουν γρήγορα τις λίγες πηγές υποστήριξης που έχουν.
Εμμονή με την κοινωνική θέση
Ο Ezell εργάζεται στο Darien, προάστιο όπου ζουν στελέχη της Wall Street. Αν και πρόκειται για έναν από τους πλουσιότερους δήμους στις ΗΠΑ, λέει πως αρκετοί από τους πελάτες του είναι αγχώδεις επειδή νιώθουν ότι δεν έχουν πετύχει αρκετά.
"Οι πελάτες μου βγάζουν πολλά χρήματα", λέει, "αλλά δεν νιώθουν ικανοποιημένοι και θέλουν να καταλάβουν γιατί."
Πολλοί άντρες αγχώνονται βλέποντας συνομηλίκους τους να "προχωρούν" πιο γρήγορα. Αν ένας φίλος πάει διακοπές στο Άσπεν, εκείνοι θέλουν να πάνε στις Άλπεις. Η πίεση να κερδίζεις συνεχώς status τροφοδοτεί το άγχος.
"Εκτιμάμε το να αποκτάμε πράγματα", λέει ο Ezell, "αλλά συνηθίζουμε γρήγορα στη νέα μας "τάξη”. Αν τρώω καλά, θα θέλω να τρώω ακόμα καλύτερα."
Ακολούθησε το Esquire στο Facebook, το Twitter και το Instagram.