Ίσως μια μέρα να κοιτάξατε τον καθρέφτη ή να ακουμπήσατε την κοιλιά σας και να νιώσατε ένα μικρό εξόγκωμα στον ομφαλό. Μπορεί να εμφανίστηκε ξαφνικά ή να μεγαλώνει σιγά-σιγά με τον καιρό. Αν σας συμβαίνει αυτό, πιθανότατα ο λόγος εμφάνισης του συγκεκριμένου εξογκώματος δεν είναι άλλος από την ομφαλοκήλη. Η ομφαλοκήλη είναι μία από τις πιο κοινές μορφές κήλης κατά την οποία ένα τμήμα ενδοκοιλιακού ιστού—συνήθως λίπος ή τμήμα του εντέρου —προβάλλει μέσα από ένα αδύναμο σημείο στο κοιλιακό τοίχωμα κοντά στον ομφαλό.
Αν και αυτό μπορεί να ακούγεται ανησυχητικό, πρόκειται για μια συχνή κατάσταση, ιδιαίτερα στα βρέφη και σε ορισμένες περιπτώσεις στους ενήλικες. Για να κατανοήσουμε όμως πώς υποχωρεί η ομφαλοκήλη ή γιατί ενδέχεται να χρειάζεται χειρουργική επέμβαση, είναι σημαντικό να εξηγήσουμε πώς δημιουργείται και ποιοι παράγοντες επηρεάζουν την εξέλιξή της.
Τι είναι η ομφαλοκήλη;
Η ομφαλοκήλη είναι μια μορφή κήλης που εμφανίζεται στην περιοχή του ομφαλού ή πέριξ αυτού (παραομφαλοκήλη). Αποτελεί αποτέλεσμα διαταραχής της φυσιολογικής ανατομίας του ομφαλού. Μετά τη γέννηση, το άνοιγμα στον ομφαλικό δακτύλιο συνήθως κλείνει. Αν όμως η σύγκλειση είναι ατελής, παραμένει ένα έλλειμμα μέσα από το οποίο προβάλλει κάποιο ενδοκοιλιακό σπλάγχνο, δημιουργώντας το χαρακτηριστικό εξόγκωμα.
Η χαρακτηριστική ομφαλική εσοχή συχνά εξαφανίζεται, ιδίως όταν η ομφαλοκήλη είναι μεγάλη, και στη θέση της παρατηρείται ένα "φούσκωμα", το οποίο στις περισσότερες περιπτώσεις υποχωρεί όταν ο ασθενής ξαπλώνει. Το περιεχόμενο της ομφαλοκήλης είναι συνήθως ενδοκοιλιακό λίπος (επίπλουν), ωστόσο όσο μεγαλώνει το μέγεθός της, μπορεί να περιέχει και τμήμα εντέρου ή και του στομάχου, γεγονός που αυξάνει την επικινδυνότητα.
Πώς δημιουργείται και ποιοι παράγοντες συμβάλλουν στην εμφάνισή της
Η ομφαλοκήλη μπορεί να εκδηλωθεί σε οποιοδήποτε άτομο, ανεξαρτήτως φύλου, με λίγο μεγαλύτερη συχνότητα στις γυναίκες, κυρίως μετά από εγκυμοσύνη. Κατά την κύηση, η αυξημένη πίεση ενδοκοιλιακά προκαλεί διάταση και αποδυνάμωση των μυών, με αποτέλεσμα την προβολή του ομφαλού. Σε πολλές περιπτώσεις, αυτή η προβολή υποχωρεί μετά τον τοκετό. Όταν όμως παραμένει, ιδίως σε συνδυασμό με κληρονομική προδιάθεση, παχυσαρκία ή κάπνισμα, είναι απαραίτητη η χειρουργική αποκατάσταση.
Στα νεογνά, η ομφαλοκήλη εμφανίζεται λόγω ατελούς σύγκλεισης της περιοχής του ομφαλικού δακτυλίου μετά τη γέννηση. Σε αυτά τα περιστατικά, η κήλη συχνά υποχωρεί αυτόματα κατά τον πρώτο χρόνο ζωής. Αντίθετα, στους ενήλικες, η αυτόματη σύγκλειση του ελλείμματος είναι πρακτικά απίθανη και η κήλη τείνει να παραμένει ή να αυξάνει με την πάροδο του χρόνου.
Άλλοι παράγοντες που συμβάλλουν στην εμφάνιση ομφαλοκήλης είναι η παχυσαρκία, η αύξηση της ενδοκοιλιακής πίεσης από χρόνιο βήχα, δυσκοιλιότητα ή άρση βαριών αντικειμένων, η παρουσία ασκίτη, αλλά και οι πολλαπλές κυήσεις.
Συμπτώματα
Το πιο χαρακτηριστικό σύμπτωμα είναι η εμφάνιση ενός εξογκώματος στην περιοχή του ομφαλού, το οποίο γίνεται πιο εμφανές όταν καταβάλλετε προσπάθεια, βήχετε ή στέκεστε. Εκτός από την ορατή διόγκωση, οι ασθενείς μπορεί να αισθανθούν πόνο ή αίσθημα έλξης, ιδιαίτερα κατά την άρση βάρους ή την ορθοστασία. Σε μεγαλύτερες κήλες, μπορεί να παρατηρηθεί ερυθρότητα, λέπτυνση του υπερκείμενου δέρματος ή τοπική ισχαιμία, ενώ η παρουσία εντέρου στο περιεχόμενο αυξάνει τον κίνδυνο σοβαρών επιπλοκών.
Υποχωρεί η ομφαλοκήλη με συντηρητικά μέσα;
Η συντηρητική αντιμετώπιση της ομφαλοκήλης εφαρμόζεται κατά βάση μόνο σε νεογνά, αφού σε μεγαλύτερα παιδιά ή ενήλικες δεν είναι επιτυχής για τη μόνιμη αποκατάσταση του ελλείμματος στο κοιλιακό τοίχωμα. Η παρακολούθηση χωρίς χειρουργική παρέμβαση οδηγεί σε παραμονή της κήλης καθώς η αυτόματη σύγκλειση του ομφαλικού δακτυλίου καθίσταται λιγότερο πιθανή με την πρόοδο της ηλικίας. Η παρατεταμένη συντηρητική αντιμετώπιση συνοδεύεται από αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών, όπως περίσφιξη ή απόφραξη, γεγονός που καθιστά τη χειρουργική αποκατάσταση τελικά αναγκαία για την οριστική επίλυση του προβλήματος.
Πώς θεραπεύεται οριστικά η ομφαλοκήλη
Η οριστική θεραπεία της ομφαλοκήλης στους ενήλικες είναι η χειρουργική αποκατάσταση, καθώς η αυτόματη υποχώρηση της κήλης δεν είναι σε καμία περίπτωση εφικτή. Σήμερα εφαρμόζονται σύγχρονες, ελάχιστα επεμβατικές μέθοδοι, όπως η λαπαροσκοπική, εκτεταμένη ενδοσκοπική αποκατάσταση (τεχνική eTEP) και η ρομποτική χειρουργική προσέγγιση
Η ρομποτική χειρουργική αποκατάσταση της ομφαλοκήλης με το σύστημα Da Vinci® θεωρείται τεχνολογικό άλμα στη θεραπεία των κοιλιοκηλών. Προσφέρει τρισδιάστατη απεικόνιση, απόλυτη ακρίβεια κινήσεων και τη δυνατότητα αναδόμησης του κοιλιακού τοιχώματος με χρήση μεγαλύτερων πλεγμάτων, χωρίς επαφή με τα σπλάγχνα. Τα εργαλεία κινούνται με ευχέρεια που υπερβαίνει το ανθρώπινο χέρι, ενώ οι μικροτομές οδηγούν σε ταχύτερη και σχεδόν ανώδυνη ανάρρωση. Επιπλέον, η ρομποτική τεχνική παρέχει ειδική ανοσοφθορίζουσα όραση για βέλτιστη οπτική των ανατομικών δομών.
Η επιλογή της κατάλληλης τεχνικής γίνεται εξατομικευμένα, με κριτήριο το μέγεθος της κήλης, το ιστορικό του ασθενούς και την εμπειρία του χειρουργού. Όλες οι μέθοδοι αποσκοπούν στην ασφαλή και οριστική αποκατάσταση της κήλης και στην αποφυγή επιπλοκών.
Η σημασία της έγκαιρης, προγραμματισμένης επέμβασης
Η προγραμματισμένη χειρουργική αντιμετώπιση της ομφαλοκήλης αποτελεί την καλύτερη και ασφαλέστερη επιλογή. Όταν η αποκατάσταση γίνεται σε μη επείγουσες συνθήκες, τα ποσοστά επιτυχίας είναι υψηλότερα, ο κίνδυνος επιπλοκών χαμηλότερος και η ανάρρωση ταχύτερη. Αντίθετα, η αναβολή της θεραπείας μπορεί να οδηγήσει σε μεγέθυνση της κήλης, πόνο και επιπλοκές που απαιτούν επείγουσα επέμβαση υπό δυσμενείς συνθήκες.
Εάν παρατηρείτε εξόγκωμα στην περιοχή του ομφαλού, αισθάνεστε δυσφορία ή έχετε ανησυχία ότι η κήλη μεγαλώνει, καλό είναι να συμβουλευτείτε άμεσα έναν εξειδικευμένο χειρουργό. Ο Γενικός Χειρουργός Δρ. Χαράλαμπος Σπυρόπουλος μπορεί να σας καθοδηγήσει υπεύθυνα για την επιλογή της πιο σύγχρονης και αποτελεσματικής θεραπευτικής προσέγγισης για την περίπτωσή σας.
*Ο Δρ. Χαράλαμπος Σπυρόπουλος είναι πιστοποιημένος χειρουργός κηλών (Master Surgeon) από το διεθνή οργανισμό χειρουργικών πιστοποιήσεων SRC και θεωρείται ένας εκ των Κορυφαίων Ρομποτικών Χειρουργών ομφαλοκήλης στην Ελλάδα.