Ποια είναι η πρώτη σας ανάμνηση; Για τους περισσότερους, οι πιο πρώιμες εικόνες της παιδικής ηλικίας ξεκινούν γύρω στα 4. Όμως οι επιστήμονες είχαν πάντα μια απορία: γιατί η μνήμη ενεργοποιείται τόσο αργά;
Είναι επειδή ο εγκέφαλος του βρέφους δεν είναι ώριμος ή μήπως οι αναμνήσεις υπάρχουν αλλά χάνονται στην πορεία;
Τι λέει η νέα μελέτη
Μια νέα μελέτη από το Πανεπιστήμιο Yale δίνει επιτέλους μερικές απαντήσεις. Και όχι, δεν πρόκειται για υποθέσεις. Είναι η πρώτη φορά που μελετήθηκε άμεσα η δραστηριότητα της μνήμης σε μωρά όσο ήταν ξύπνια, χρησιμοποιώντας λειτουργική μαγνητική τομογραφία (fMRI).
Στο πείραμα συμμετείχαν 26 μωρά, ηλικίας από 4 μηνών μέχρι περίπου 2 ετών. Τα τοποθέτησαν μέσα σε fMRI και τους έδειξαν διάφορες εικόνες: πρόσωπα, τοπία, αντικείμενα. Οι επιστήμονες παρατηρούσαν πώς κινούνταν τα μάτια τους και ποια μέρη του εγκεφάλου "φωτίζονταν".
Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά. Όταν τα μωρά έβλεπαν μια εικόνα για πρώτη φορά, υπήρχε αυξημένη δραστηριότητα στον οπίσθιο ιππόκαμπο – το μέρος του εγκεφάλου που σχετίζεται με την επεισοδιακή μνήμη στους ενήλικες. Όταν έβλεπαν την ίδια εικόνα ξανά, κολλούσαν περισσότερο σε αυτή, σαν να την αναγνώριζαν.
"Οι αναμνήσεις εισέρχονται στον εγκέφαλο από τους πρώτους κιόλας μήνες της ζωής", εξηγεί ο Nick Turk-Browne, γνωστικός νευροεπιστήμονας και επικεφαλής της έρευνας. Η μελέτη δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση Science τον Μάρτιο.
Η Tracy Riggins, αναπτυξιακή ψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο του Maryland, που δεν συμμετείχε στη μελέτη, δήλωσε: "Αυτό το τμήμα του εγκεφάλου λειτουργεί περίπου όπως στους ενήλικες".
Ίσως να μην χάνονται οι βρεφικές αναμνήσεις
Η σημασία της μελέτης δεν περιορίζεται μόνο στις πρώιμες αναμνήσεις. Ανοίγει δρόμο και για τη μελέτη άλλων πτυχών της βρεφικής νοητικής λειτουργίας, όπως τα συναισθήματα και η μάθηση. Γιατί μέχρι σήμερα, οι περισσότερες σχετικές έρευνες βασίζονταν σε παιδιά που ήδη μιλούν και μπορούν να εκφραστούν.
Και ίσως, λένε οι ερευνητές, αυτές οι αναμνήσεις να μη χάνονται τελικά. Μια παράλληλη μελέτη του 2023 σε ποντίκια έδειξε ότι αναμνήσεις από τη βρεφική ηλικία "επανήλθαν" όταν ενεργοποιήθηκαν συγκεκριμένα εγκεφαλικά κυκλώματα.
"Αυτές οι μελέτες υποδηλώνουν ότι αυτές οι αναμνήσεις υπάρχουν πέρα από την παιδική ηλικία, και το ίδιο μπορεί να ισχύει και για τους ανθρώπους", λέει ο Turk-Browne. "Το μόνο ερώτημα είναι: τι χρειάζεται για να τις ξεκλειδώσουμε;".
Ακολούθησε το Esquire στο Facebook, το Twitter και το Instagram.