Αν έχεις περάσει έστω και μερικά χρόνια στην αγορά εργασίας, είναι σχεδόν βέβαιο ότι έχεις συναντήσει έναν τοξικό προϊστάμενο. Μιλάμε για εκείνον που κάνει τη δουλειά σου δυσάρεστη, που σου δημιουργεί ανασφάλεια ή σε φθείρει με την καθημερινή του συμπεριφορά. Δεν είσαι μόνος.
Σύμφωνα με έρευνα της Harris Poll, το 71% των εργαζομένων στις ΗΠΑ έχει περάσει τουλάχιστον μια τέτοια εμπειρία.
Γιατί ανεχόμαστε τέτοια άτομα
Το πιο ανησυχητικό, όμως, είναι το γιατί συνεχίζουμε να ανεχόμαστε τέτοια άτομα. Έρευνα του Ohio State University αποκάλυψε πως όταν βλέπουμε τον τοξικό μας προϊστάμενο ως "επιτυχημένο", έχουμε την τάση να ερμηνεύουμε την κακομεταχείριση ως "σκληρή αγάπη”. "Όταν κάποιος έχει καλή απόδοση, σχεδόν σχηματίζουμε ένα φωτοστέφανο γύρω του", λέει ο Robert Lount, επικεφαλής της μελέτης. "Του αποδίδουμε θετικά χαρακτηριστικά, ακόμα και αν συμπεριφέρεται καταχρηστικά".
Η μελέτη έδειξε πως αρκετοί εργαζόμενοι πιστεύουν ότι ένας απαιτητικός (έως και καταχρηστικός) προϊστάμενος μπορεί να βοηθήσει την καριέρα τους. Αλλά η αλήθεια είναι άλλη: η κακοποίηση στη δουλειά φθείρει, δεν χτίζει. Έχει σοβαρές ψυχολογικές συνέπειες, ενώ μακροπρόθεσμα βλάπτει και την ίδια την εταιρεία, όπως εξηγεί ο καθηγητής Donald Sull του MIT Sloan. Οι καλοί υπάλληλοι φεύγουν, η τοξική κουλτούρα μένει.
Δεν μπορούν να διαχειριστούν την πίεση
Ο Bill Becker, καθηγητής του Virginia Tech, εξηγεί ότι πολλοί προϊστάμενοι δεν είναι εσκεμμένα κακοί – απλώς δεν έχουν την ψυχική ωριμότητα ή τις ηγετικές δεξιότητες να διαχειριστούν την πίεση. Και παρ’ όλο που κάποιος μπορεί να εξελιχθεί αν καταφέρει να συνεργαστεί με έναν δύσκολο χαρακτήρα, πάντα υπάρχει όριο. Όταν ξεπερνιέται, η αποχώρηση είναι η μόνη λύση.
Σε κάποιες περιπτώσεις, τα πράγματα είναι πιο σοβαρά. Ένας τοξικός προϊστάμενος μπορεί να εμφανίζει στοιχεία ψυχοπάθειας: χειραγώγηση, έπαρση, έλλειψη ενσυναίσθησης. Περίπου το 12% των ανώτερων στελεχών έχουν τέτοια χαρακτηριστικά, σύμφωνα με μελέτες. Και σε τέτοιες περιπτώσεις, η αλλαγή είναι πρακτικά αδύνατη.
Οργανώσου
Αν αναγνωρίζεις τέτοια συμπεριφορά στον χώρο σου, οργάνωσε την αντίδρασή σου. Κατέγραψε περιστατικά, ενημέρωσε το HR, δείξε επαγγελματισμό – όχι αδυναμία. Και αν χρειαστεί, πάρε απόφαση να φύγεις. Βιβλία όπως The No Asshole Rule και The Asshole Survival Guide του Robert Sutton μπορούν να σου προσφέρουν καθοδήγηση.
Τέλος, μην υποτιμάς τη βοήθεια ενός ψυχοθεραπευτή. Όχι μόνο για να ξεπεράσεις την εμπειρία, αλλά για να βάλεις όρια και να ξαναχτίσεις την αυτοπεποίθησή σου.
Ακολούθησε το Esquire στο Facebook, το Twitter και το Instagram.