Φαντάσου μια Eurovision χωρίς φρου φρου κι αρώματα, χωρίς glitter, χωρίς σημαιάκια ουράνιου τόξου. Στη θέση τους, βάλε εθνικά μοτίβα, φολκλόρ και τον πρόεδρο μιας υπερδύναμης να χαμογελάει αυτάρεσκα για το "νέο" δημιούργημά του. Ναι, αυτή είναι η Intervision 2025, ένας μουσικός διαγωνισμός που βγήκε από τη φορμόλη με πρωτοβουλία του Vladimir Putin.
Για την ακρίβεια, με ένα διάταγμα τον περασμένο Φεβρουάριο, ο ρώσος πρόεδρος αποφάσισε ότι η χώρα του χρειάζεται δικό της θεσμό που θα αποτυπώνει την πολιτιστική της δύναμη και θα καλεί "φιλικά κράτη" σε μια γιορτή μουσικής και παραδοσιακών αξιών.
Έτσι λοιπόν, η Intervision 2025 πραγματοποιήθηκε στις 20 Σεπτεμβρίου στο Live Arena, στο Novoivanovskoye, λίγο έξω από τη Μόσχα. Στήθηκε βάσει προδιαγραφών ενός διεθνούς θεάματος και είχε ως motto το "Music in the heart of your country" (μτφρ Μουσική στην καρδιά της χώρας σου). Το concept ήταν σαφές: κάθε συμμετέχων έπρεπε να παρουσιάσει στη σκηνή ένα τραγούδι που να έχει ήδη αγαπηθεί στην πατρίδα του, που να μιλά για την κουλτούρα του και να μην ξεφεύγει από τους κανόνες περί "σεβασμού των κοινωνικών αξιών". Ο θεσμός πήρε σάρκα και οστά με τη στήριξη του Υπουργείου Εξωτερικών της Ρωσίας και μεταδόθηκε παγκοσμίως ως το αντίπαλο δέος της Eurovision.
Ναι αλλα γιατί τώρα;
Γιατί όμως επανήλθε τώρα ένας παλιός θεσμός των '60s από τα αζήτητα; Η απάντηση είναι πάρα πολύ απλή: Όταν η Ρωσία αποκλείστηκε από την Eurovision το 2022 εξαιτίας του πολέμου με την Ουκρανία, έχασε το πιο λαμπρό πεδίο πολιτιστικής προβολής της. Ο Putin δεν ήθελε να αφήσει το κενό ανεκμετάλλευτο. Έτσι, επέλεξε να ξαναστήσει την Intervision, ένα brand που είχε γεννηθεί στα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου, και να την επαναλανσάρει ανανεωμένη, ως σύμβολο πολιτιστικής αντεπίθεσης. Ο ίδιος μίλησε για "ανθρωπιστική συνεργασία" και "παραδοσιακές αξίες", αφήνοντας να εννοηθεί ότι η Μόσχα χτίζει μια δική της διεθνή σκηνή, με κανόνες που εκείνη θέτει (και την βολεύουν).
Γεωπολιτικά, η κίνηση είναι ξεκάθαρη. Η Ρωσία θέλησε να δείξει ότι δεν είναι απομονωμένη, αλλά αντιθέτως πως διαθέτει ένα δίκτυο συμμάχων εκτός της δυτικής σφαίρας. Η Intervision λειτούργησε ως μουσικό κάλεσμα προς τον "παγκόσμιο Νότο", προσκαλώντας κράτη από την Ασία, την Αφρική και τη Λατινική Αμερική να ανέβουν στη σκηνή. Πρόκειται για ένα σόου που λειτούργησε περισσότερο ως επίδειξη δύναμης της Μόσχας, η οποία απέδειξε ότι εφόσον το θέλει, μπορεί να συγκεντρώνει γύρω της "παίκτες" που δεν θέλουν να ακολουθούν τις Βρυξέλλες.
Για την ιστορία, η βραδιά ανέδειξε νικητή το Βιετνάμ. Ο 28χρονος Đức Phúc κατέκτησε το πρώτο βραβείο με το Phù Đổng Thiên Vương, ένα ποπ, rap και dubstep τραγούδι εμπνευσμένο από τον μυθικό ήρωα που σύμφωνα με τους Βιετναμέζους σώζει τη χώρα από εισβολείς. Παρεμπιπτόντως, ο Phuc κέρδισε 360.000 δολάρια (περίπου 305.000 ευρώ), αλλά η ουσία βρίσκεται αλλού: η Ρωσία τίμησε μια χώρα-σύμμαχο και έστειλε μήνυμα ότι η Intervision ανταμείβει την κουλτούρα.
Οι υπόλοιπες συμμετοχές επιβεβαίωσαν το ίδιο αφήγημα. Συνολικά 23 χώρες πήραν μέρος, μεταξύ των οποίων οι BRICS -Κίνα, Ινδία, Βραζιλία, Νότια Αφρική- κράτη από την Κεντρική Ασία όπως Καζακστάν και Τατζικιστάν, αλλά και η Αίγυπτος, η Σερβία, η Μαδαγασκάρη, η Τανζανία, η Τζαμάικα, το Ουζμπεκιστάν και άλλες χώρες της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής. Το εν λόγω "κεντημένο" line-up εξυπηρετούσε ξεκάθαρα τον ρωσικό στόχο να δημιουργηθεί μια μουσική σκηνή που ανήκει αλλού, μακριά από τα κέντρα λήψης αποφάσεων της Δύσης.
Ωστόσο, δεν απέφυγαν ένα χουνέρι προερχόμενο από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν επιλέξει ως εκπρόσωπο τη Vassy, μία τραγουδίστρια με ελληνικές ρίζες και καριέρα στην Αυστραλία. Ωστόσο, λίγες ώρες πριν από την εμφάνισή της, ανακοινώθηκε ότι η συμμετοχή της αποσύρεται. Επισήμως, οι διοργανωτές μίλησαν για "πρωτοφανή πολιτική πίεση από την αυστραλιανή κυβέρνηση". Στην πράξη, οι ΗΠΑ έμειναν μόνο ως μέλος της κριτικής επιτροπής, χωρίς τραγούδι, χωρίς εμφάνιση, με μια σιωπηλή απουσία που έκανε περισσότερο θόρυβο από την ίδια την αποσυρθείσα συμμετοχή.
Αυτό που έμεινε από την Intervision 2025 δεν ήταν μόνο οι ερμηνείες ή τα βραβεία, αλλά το μήνυμα που εκπέμφθηκε προς πάσα κατεύθυνση: η Ρωσία μπορεί να δημιουργήσει δικούς της θεσμούς και να γεμίσει την αίθουσα με χώρες που μοιράζονται την ίδια "ανάγκη" για ένα διαφορετικό βήμα. Η συμμετοχή του Βιετνάμ, η παρουσία των BRICS, η ανάδειξη χωρών της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής, όλα μαζί έφτιαξαν μια εικόνα ενός "άλλου κόσμου" που θέλει να τραγουδήσει έξω από τα όρια της Eurovision.
Ακόμα και η σιωπηλή απουσία της Vassy έδειξε ότι η Intervision δεν περιορίζεται στο τραγούδι· είναι ένας τρόπος να οριοθετηθεί ποιος ανήκει σε ποιο στρατόπεδο. Και σε αυτήν τη σκηνή, η Μόσχα ήταν εκείνη που έδωσε το σύνθημα.
Ακολούθησε το Esquire στο Facebook, το Twitter και το Instagram.