Η περίπτωση της Greta Thunberg

Πριν λίγες ημέρες, συγκεκριμένα στις 14 Αυγούστου, η 16χρονη Greta Thunberg ξεκίνησε το ταξίδι της με το ιστιοπλοϊκό Malizia II, σαλπάροντας από το Πλίμουθ της Αγγλίας και έχοντας ως απώτερο σκοπό να βρίσκεται στη Νέα Υόρκη στις 23 Σεπτεμβρίου, όταν και θα ξεκινήσουν οι συνεδριάσεις του ΟΗΕ σχετικά με τα θέματα του παγκόσμιου κλίματος.

Η νεαρή από τη Σουηδία δηλώνει "κλιματική και περιβαλλοντική ακτιβίστρια με σύνδρομο Asperger" (αυτή είναι η περιγραφή που έχει επιλέξει η ίδια στα social media) και τυγχάνει να είναι ένα από τα πιο πολυσυζητημένα πρόσωπα της γενιάς της. Μεταξύ άλλων έχει φιλοξενηθεί στα εξώφυλλα πολύ σημαντικών διεθνών εντύπων, όπως του ΤΙΜΕ (τον Απρίλιο του 2019), ενώ συγκεντρώνει πολλές πιθανότητες να αποσπάσει το φετινό Νόμπελ Ειρήνης. Αυτή τη στιγμή, θεωρείται το πιο χαρακτηριστικό υπόδειγμα ακτιβισμού των νέων παγκοσμίως. Την ίδια στιγμή όμως δέχεται και σφοδρή κριτική από πολύ μεγάλη μερίδα ανθρώπων και μέσων.

Η ιστορία

Η γεννημένη στις 3 Ιανουαρίου 2003 Greta Thunberg είναι κόρη του Σουηδού ηθοποιού και συγγραφέα Svante Thunberg και της σοπράνο Malena Ernman. H Greta υποστηρίζει ότι άκουσε για πρώτη φορά περί κλιματικής αλλαγής όταν ήταν 8 ετών και αμέσως -παρά το εξαιρετικά νεαρό της ηλικίας της- απόρησε που δεν λαμβάνονται περισσότερα μέτρα για την αντιμετώπισή της. Στα 11, διαγνώστηκε με κατάθλιψη και για ένα διάστημα σταμάτησε ακόμη και να μιλά. Λίγο αργότερα οι γιατροί ανακάλυψαν πως πάσχει από το σύνδρομο Asperger, μία νευρολογική αναπτυξιακή διαταραχή με αρκετές ομοιότητες με τον αυτισμό, που επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο το άτομο αντιλαμβάνεται τον κόσμο, την ικανότητα σκέψης, την αλληλεπίδραση με άλλα άτομα και την ανάπτυξη συναισθημάτων. Ένα ακόμη χαρακτηριστικό της πάθησης είναι η εμφάνιση στερεότυπης συμπεριφοράς, ενδιαφερόντων και δραστηριοτήτων. 

Αυτή τη στιγμή θεωρείται το πιο χαρακτηριστικό υπόδειγμα ακτιβισμού των νέων παγκοσμίως.

Η Thunberg έγινε γνωστή στο ευρύ κοινό πριν από περίπου έναν χρόνο, όταν αποφάσισε να απουσιάζει κάθε Παρασκευή από τις σχολικές της υποχρεώσεις προκειμένου να διαμαρτύρεται έξω από το Κοινοβούλιο της Σουηδίας με απώτερο στόχο να συμβάλλει στη μείωση της υπερθέρμανσης του πλανήτη και να σταματήσει, στο μέτρο του δυνατού, η κλιματική αλλαγή. Τον Νοέμβριο του 2018 μίλησε στο TEDxStockholm, ενώ τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους βρέθηκε στη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή. Τον περασμένο Ιανουάριο προσκλήθηκε να μιλήσει στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός ενώ τον Απρίλιο είχε δώσει μία παθιασμένη ομιλία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, απαιτώντας από τους πολιτικούς να δραστηριοποιηθούν πιο αποφασιστικά στο ζήτημα της κλιματικής αλλαγής.

Τον Ιούνιο δήλωσε πως θα σταματήσει για ένα χρόνο από το σχολείο προκειμένου να ασχοληθεί αποκλειστικά με τις ακτιβιστικές της δραστηριότητες. Όλα αυτά, έχουν στρέψει πάνω της, μοιραία, τα φώτα της δημοσιότητας, με πολλούς ηγέτες χωρών και σημαντικά στελέχη διεθνών οργανισμών να έχουν έρθει σε κάποιου είδους επικοινωνίας μαζί της.

Οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος

Ας σημειώσουμε κάτι πολύ σημαντικό: Η Greta Thunberg έχει απόλυτο δίκιο σε ό,τι υποστηρίζει. Μπορεί αρκετοί να διαφωνούν με τον τρόπο της ή τη μεθοδολογία της αλλά κανείς δεν μπορεί -ή πιο ορθά δεν πρέπει- να κλείσει τα μάτια σε κάποια από τα σημαντικότερα προβλήματα του πλανήτη αυτή τη στιγμή, που επηρεάζουν τόσο το παρόν όσο και το μέλλον της ίδιας της ανθρωπότητας σε καθοριστικό βαθμό. Το γεγονός δε, πως μεγάλο μέρος της κριτικής που δέχεται προέρχεται από απολειφάδια της Ακροδεξιάς, λάτρεις των συνωμοσιολογιών, αρνητές του εμβολιασμού, οπαδούς της επίπεδης Γης και πάσης φύσεως "ψεκασμένους", είναι σίγουρα ένα ακόμη παράσημο για την έφηβη από τη Στοκχόλμη. Εκτός από αυτούς όμως, υπάρχουν και κάποιοι που έχουν σαφώς πιο λογικά επιχειρήματα στο να στηρίζουν κάτι διαφορετικό από τα όσα πρεσβεύει η Greta. Ή πιο σωστά, στα κίνητρά της.

Η Greta Thunberg έχει απόλυτο δίκιο σε ό,τι υποστηρίζει. Ακόμη κι αν αρκετοί κάνουν λόγο για ένα κατασκεύασμα των media.

Μόνο λίγοι δεν είναι εκείνοι που τονίζουν ότι η Greta Thunberg είναι ουσιαστικά ένα mediaκό κατασκεύασμα και μία καλοσχεδιασμένη "φούσκα", καθοδηγούμενη από επιλεκτικές τακτικές ακτιβισμού με απώτερο σκοπό συγκεκριμένα οφέλη για συγκεκριμένες πλευρές: Οι γονείς της έχουν ήδη αρχίσει να κερδίζουν χρήματα λόγω των δικαιωμάτων που έχουν παραχωρήσει σε εκδοτικούς οίκους. Επιπλέον, πολλοί Σουηδοί δημοσιογράφοι, κατόπιν ενδελεχούς έρευνας, τονίζουν πως πίσω από το φαινόμενο Greta βρίσκεται ουσιαστικά ο επικοινωνιολόγος και entrepreneur Ingmar Rentzhog, ιδρυτής της start-up We Don’t Have Time, που ασχολείται με περιβαλλοντικά ζητήματα και, εντελώς τυχαία, έχει σημαντικά -άμεσα και έμμεσα- κέρδη μέσω αυτών. Το ακόμη πιο αξιοσημείωτο όμως είναι ότι η We Don’t Have Time έχει την έμπρακτη στήριξη κάποιων Σουηδών δισεκατομμυριούχων, που απολύτως καμία σχέση δεν έχουν με περιβαλλοντικά ζητήματα ή πολύ περισσότερο με την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Αντιθέτως, ο τομέας των δραστηριοτήτων τους βρίσκεται πιο κοντά στις επενδύσεις και τα χρηματοοικονομικά - και όπως είναι γνωστό στην αγορά, το πρόσχημα της περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης για οποιουδήποτε είδους δραστηριότητες προς την ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση είναι πάντοτε ένα πολύ δυνατό και σίγουρο "χαρτί".  

Όπως και να έχει, η περίπτωση της Greta Thunberg είναι ένα πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα των καιρών μας. Αφενός, μία ακόμη απόδειξη της εποχής της καθολικής αφέλειας όπου χρειάζεται μία θορυβώδης αν μη τι άλλο προσωπικότητα για να στρέψει την κοινή γνώμη σε θέματα που θα έπρεπε να είναι αυτονόητα και ήδη να αντιμετωπίζονται σε τελικό στάδιο. Αφετέρου, ένα σημάδι -για άλλους ξεκάθαρο, για άλλους δυσδιάκριτο- πως υπάρχουν πολλοί ισχυροί μηχανισμοί που μπορούν να εκμεταλλευτούν τον οποιονδήποτε προς ίδιον όφελος, συχνά εν αγνοία του.

---

Διάβασε ακόμη για την κινητή επανάσταση που ονομάζεται Megan Rapinoe και τη σύγχρονη ηρωίδα Carola Rackete.

---

φωτογραφίες © Getty Images

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για πολιτικές εξελίξεις, συνεντεύξεις διασήμων, συμβουλές για αντρική μόδα και συνταγές για φαγητό και πότο στο esquire.com.gr