Πόσο βοηθητικά είναι τα ρομπότ στην ορθοπεδική χειρουργική

Τα τελευταία χρόνια ο τομέας της αρθροπλαστικής και της ρομποτικής ορθοπεδικής παρουσιάζει σημαντική εξέλιξη στη χώρα μας με τη ρομποτική χειρουργική να ανοίγει νέους ορίζοντες όσον αφορά στη χειρουργική πράξη. Ας τα πάρουμε όλα όμως από την αρχή.

Τι είναι η ρομποτική χειρουργική

Η ρομποτική χειρουργική είναι το σύγχρονο αποτέλεσμα του συνδυασμού της μηχανικής τεχνολογίας των υπολογιστών και της ιατρικής, με σκοπό να βοηθά τον χειρουργό να εκτελεί πράξεις με πολύ μεγάλη ακρίβεια. Το ρομπότ δίνει την δυνατότητα στους θεράποντες ιατρούς να σχεδιάσουν αλλά κυρίως να εκτελέσουν με ακρίβεια, πολύ μικρότερη του χιλιοστού. Αντίστοιχα, στην αρθροπλαστική συμπεριλαμβάνει και τη λειτουργία της άρθρωσης, προεξοφλώντας με αυτόν τον τρόπο το βέλτιστο τελικό αποτέλεσμα στην εκάστοτε επέμβαση από το χειρουργό που χειρίζεται το ρομπότ. Το ρομπότ είναι ένας άριστος βοηθός, ο οποίος είναι πάντα πιστός στις εντολές του χειρουργού και ειλικρινής στις απαντήσεις του. Όσο πιο σωστές είναι οι εντολές που δίνει ο χειρουργός στο ρομπότ τόσο πιο σωστή είναι και η βοήθεια που θα λάβει από εκείνο.

Εν ολίγοις δηλαδή, η τεχνολογία είναι στην υπηρεσία της Ιατρικής και όχι το ανάποδο. Οι σύγχρονες αντιλήψεις της τεχνητής νοημοσύνης φιλοδοξούν κάποτε να μιμηθούν ένα μικρό μέρος της ανθρώπινης αντίληψης και σκέψης, αλλά με την έννοια της αποφυγής των λαθών από τον άνθρωπο. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος και η χειρουργική πράξη δε μπορούν να ξεπεραστούν από ένα αυτόνομο ρομπότ, διότι η ιατρική είναι μια συλλογική τέχνη. Δεν αφορά μόνο την τεχνική διεκπεραίωση μια πράξης - έχει να κάνει με τη δημιουργία ενός νέου περιβάλλοντος, του μετεγχειρητικού, μέσα στο οποίο ο ασθενής μπορεί να ζει με ηρεμία και λειτουργικότητα. Αυτό απαιτεί ολιστική προσέγγιση, με άλλα λόγια, τον ανθρώπινο παράγοντα. 

Άνθρωπος ή ρομπότ;

Στη ρομποτική χειρουργική τα πράγματα είναι απλά: Αν ο χειρουργός σχεδιάσει σωστά, τότε και το ρομπότ θα εκτελέσει σωστά τη διαδικασία της. Ο λανθασμένος σχεδιασμός θα οδηγήσει σε λάθος και το ρομπότ. Τα ρομπότ βέβαια, αρχίζουν σταδιακά να παρουσιάζουν "μνήμες- εμπειρίες" σφαλμάτων και έτσι μπορούν να δώσουν προειδοποιήσεις όταν ο χειρουργός οδεύει προς ακραία σφάλματα. Στο ρομπότ ROSA, οι μηχανισμοί αυτοί υπάρχουν, και με αυτόν τον τρόπο ο χειρουργός αποφεύγει τα μεγάλα σφάλματα. Στην ουσία όμως, τα μικρότερα σφάλματα είναι αυτά που κάνουν κακό το αποτέλεσμα μιας εγχείρησης. Το ρομπότ βοηθά τον χειρουργό, αλλά ο καλός χειρουργός των αρθροπλαστικών παραμένει κυρίαρχος του "παιχνιδιού". 

Αξίζει να σημειωθεί ότι το ρομπότ είναι μια πολύ εξειδικευμένη και "δύσκολη" συσκευή η οποία απαιτεί από τον χειρουργό μεγάλο συντονισμό και συνδυασμό σκέψης για να συλλειτουργήσει κατά τη διάρκεια της επέμβασης. Κατά τη διάρκεια της αρθροπλαστικής, ο χειρουργός επικοινωνεί με το ρομπότ και ταυτόχρονα χειρουργεί, ενόσω το ρομπότ προλαμβάνει πιθανά σφάλματα.  Είναι πολύ σημαντικό τα ρομπότ να τα χειρίζονται άτομα μεγάλης εμπειρίας, για παράδειγμα χειρουργοί εξειδικευμένοι στην αρθροπλαστική με μέσο όρο -κατά προσέγγιση- τις 100 επεμβάσεις ανά έτος, ώστε να μπορούν να συλλειτουργήσουν με επιτυχία βάσει εμπειρίας.

Το πρωτόκολλο fast-track στη ρομποτική χειρουργική

Η έξοδος από το νοσοκομείο πρέπει να γίνεται το συντομότερο δυνατό και με ασφάλεια, συνήθως ο ασθενής επιστρέφει σπίτι του 24 ή 48 ώρες μετά από την επέμβαση. Μέσω της ρομποτικής χειρουργικής και εξαιτίας των ελάχιστων τραυματισμών κατά τη διάρκεια της εγχείρισης, επιτυγχάνεται μία πρακτικώς ανώδυνη, αναίμακτη και άμεση μετεγχειρητική περίοδος με αποτέλεσμα ο ασθενής να μπορεί να επιστρέψει γρήγορα στο σπίτι του.

Ο ασθενής από την πλευρά του, πρέπει να έχει εμπιστοσύνη στη γνώμη του θεράποντος ιατρού όσον αφορά στο ρομποτικό χειρουργικό σύστημα που επιλέγει να χρησιμοποιήσει. Τα ρομποτικά συστήματα αναπτύσσονται με μεγάλη ταχύτητα στην ορθοπεδική βιομηχανία σχεδόν από κάθε κατασκευαστική εταιρεία. Η κύρια εργασία κάποιων είναι η πλοήγηση, ενώ άλλα διαθέτουν παράλληλα και την αξιολόγηση της λειτουργικότητας της άρθρωσης που χειρουργείται συνολικά.

Η δεύτερη κατηγορία είναι η πιο σύγχρονη, η πιο πλήρης και το προαναφερθέν ρομπότ ROSA ανήκει σε αυτήν. Το σύστημα ROSA δίνει τη δυνατότητα στον ειδικό όχι μόνο να διαμορφώσει οστικά την άρθρωση, αλλά και τα μαλακά στοιχεία γύρω από αυτήν με τέτοιο τρόπο, ώστε η ρομποτική ολική αρθροπλαστική που τελικά θα εκτελεστεί να έχει άριστο λειτουργικό αποτέλεσμα για τον ασθενή.

Ρομποτική αρθροπλαστική VS  συμβατική ορθοπεδική χειρουργική;

Η ρομποτική αρθροπλαστική στα χέρια ενός πολύ έμπειρου και εξειδικευμένου χειρουργού αρθροπλαστικών είναι η καλύτερη επιλογή για κάθε ασθενή σήμερα. Ωστόσο, και οι δύο προδιαγραφές πρέπει να υπάρχουν, δηλαδή μεγάλη εμπειρία - εξειδίκευση και υψηλή τεχνολογία. Το μέλλον της ορθοπεδικής χειρουργικής για την επόμενη 20ετία τουλάχιστον ανήκει στη ρομποτική αρθροπλαστική. 

Η χειρουργική του μέλλοντος

Κάποιες ομάδες επιστημόνων έχουν εισαγάγει εδώ και χρόνια την έννοια της εικονικής πραγματικότητας στον τομέα της αρθροπλαστικής. Συγκεκριμένα δραστηριοποιούνται με ορίζοντα την εξέλιξη των ρομπότ και συμβουλεύουν μεγάλους κατασκευαστές για τα ρομπότ του μέλλοντος στην αρθροπλαστική χειρουργική. 

Εφαρμόζεται επίσης και η εξής καινοτομία: Αξιοποιείται μια τεράστια βάση δεδομένων αρθροπλαστικών και γίνεται καταγραφή όχι μόνο των χειρουργικών στοιχείων αλλά και το πώς ανταποκρίνονται οι ασθενείς στην επέμβαση σε βάθος χρόνου. Στη συνέχεια, χρησιμοποιούνται τα στοιχεία αυτά για να βελτιωθεί η λειτουργία των ρομπότ στα χειρουργεία του μέλλοντος. Στο κοντινό μέλλον και συγκεκριμένα στον εν λόγω τομέα αναμένεται να κυριαρχήσουν τρεις "συνθήκες": τα ρομπότ, η τεχνητή νοημοσύνη και η επεξεργασία των μεγάλων βάσεων δεδομένων. 

Η θεραπευτική εφαρμογή των βλαστοκυττάρων

Τα βλαστοκύτταρα έχουν σημαντικές θεραπευτικές ιδιότητες και πρόκειται σύντομα να βρεθούν στο "οπλοστάσιο" της ορθοπεδικής για την αντιμετώπιση της αρθρίτιδας. Εδώ και πολλά χρόνια μελέτες δείχνουν με σταθερό τρόπο ότι υπάρχει δυνατότητα "αναγέννησης" του οστού, αλλά και σε μεγάλο βαθμό του χόνδρου. Παρόλα αυτά υπάρχει ακόμα πολύς δρόμος για να διανύσουμε στην επιστήμη μέχρι την ευρεία χρήση τους. Πλέον είναι καθημερινή η χρήση των αυξητικών παραγόντων που αντλούνται από το ανθρώπινο αίμα για την αποκατάσταση των χόνδρων στην αρθρίτιδα.

---

INFO

Ευχαριστούμε για τις πληροφορίες τον Δρ. Ελευθέριο Τσιρίδη, εξειδικευμένο Χειρουργό Αρθροπλαστικής Ισχίου & Γόνατος και Ρομποτικής Χειρουργικής. Ο Δρ. Τσιρίδης μεταξύ άλλων διατελεί Διευθυντής της Πανεπιστημιακής Ορθοπεδικής Κλινικής του Νοσοκομείου Παπαγεωργίου και Τακτικός Καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ). Είναι επίσης συνεργάτης του Ιατρικού Διαβαλκανικού Θεσσαλονίκης.

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για πολιτικές εξελίξεις, συνεντεύξεις διασήμων, συμβουλές για αντρική μόδα και συνταγές για φαγητό και πότο στο esquire.com.gr