Τα παγωμένα μπάνια ή αλλιώς η βύθιση σε κρύο νερό (cold-water immersion – CWI) είναι ένα θέμα που διχάζει. Για κάθε σκεπτικιστή που απορρίπτει τα πιθανά οφέλη τους, υπάρχει και κάποιος άλλος που τα υποστηρίζει με θέρμη. Ωστόσο, μια νέα μετα-ανάλυση υποστηρίζει ότι τα ευεργετικά αποτελέσματα της CWI μάλλον υπερεκτιμώνται.
Τι εξετάστηκε και πώς για τα μπάνια σε παγωμένο νερό
Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Νότιας Αυστραλίας ανέλυσαν 11 ξεχωριστές μελέτες με συνολικά 3.177 συμμετέχοντες, καταγράφοντας τις επιπτώσεις του παγωμένου νερού σε διάφορους δείκτες υγείας και ευεξίας. Εξετάστηκαν δεκατρείς διαφορετικές παράμετροι: από την ποιότητα του ύπνου, το άγχος και την ενέργεια, μέχρι τη διάθεση, την ψυχολογική κατάσταση, τη φλεγμονή και την εγρήγορση.
Αυτό που διαπιστώθηκε είναι πως, αν και η πρακτική έχει αρχίσει να γίνεται μόδα και εκτός αθλητικού χώρου, οι περισσότερες έρευνες που υπάρχουν ως τώρα βασίζονται κυρίως σε αθλητές. Το γεγονός αυτό δημιουργεί ένα κενό, καθώς πολλοί άνθρωποι βασίζουν την απόφασή τους για χρήση της CWI σε μη τεκμηριωμένες ή υπερβολικές δηλώσεις.
Οι συμμετέχοντες βυθίστηκαν σε νερό με θερμοκρασία μεταξύ 7 και 15 βαθμών Κελσίου, από 30 δευτερόλεπτα μέχρι δύο ώρες τη φορά.
Ένας από τους βασικούς λόγους που οι αθλητές καταφεύγουν στην CWI είναι για να περιορίσουν τους μυϊκούς πόνους και τις φλεγμονές μετά την άσκηση. Η μελέτη, όμως, αποκάλυψε ότι το παγωμένο νερό προκαλεί άμεσα αύξηση της φλεγμονής, ειδικά την πρώτη ώρα μετά τη βύθιση.
Αυτό ίσως μοιάζει παράδοξο, αλλά στην ουσία είναι η φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού στο "σοκ" του κρύου. Όπως και η προπόνηση προκαλεί μικροτραυματισμούς πριν δυναμώσει τους μυς, έτσι και η απότομη φλεγμονώδης αντίδραση εδώ μπορεί να βοηθά στην προσαρμογή -κάτι που για τους αθλητές είναι επιθυμητό. Για τον γενικό πληθυσμό, όμως, αυτή η έξαρση της φλεγμονής ενδέχεται να είναι επικίνδυνη, ιδίως σε όσους έχουν ήδη προβλήματα υγείας.
Αρκετοί ισχυρίζονται ότι η εμβάπτιση σε κρύο νερό βελτιώνει τη διάθεση ή ενισχύει το ανοσοποιητικό. Τα επιστημονικά δεδομένα, όμως, δείχνουν ότι οι αλλαγές στη διάθεση είναι παροδικές και περιορίζονται στις πρώτες 12 ώρες μετά την έκθεση. Μετά από αυτό, τα επίπεδα στρες και ψυχολογικής ευεξίας επιστρέφουν στα φυσιολογικά επίπεδα.
Όσον αφορά το ανοσοποιητικό, δεν παρατηρήθηκαν σημαντικές άμεσες μεταβολές, παρότι σε κάποιες περιπτώσεις καταγράφηκαν μικρές βελτιώσεις μετά από μακροχρόνια χρήση. Αντίστοιχα, η συνολική ποιότητα ζωής παρουσίασε θετική τάση, αλλά το αποτέλεσμα εξασθενούσε μετά τις 90 ημέρες.
Συνολικά, τα στοιχεία δείχνουν ότι τα περισσότερα αποτελέσματα της CWI είναι περιορισμένης διάρκειας και όχι σταθερά σε βάθος χρόνου.
Ένα εύρημα που ξεχωρίζει είναι ότι όσοι έκαναν καθημερινά κρύα ντους για έναν μήνα, ανέφεραν λιγότερες ημέρες απουσίας λόγω ασθένειας – περίπου 29% λιγότερες. Αν και αρρώσταιναν το ίδιο συχνά, φάνηκε ότι ανέχονταν καλύτερα τα συμπτώματα.
Αξιοσημείωτο είναι επίσης το ότι άτομα που εφάρμοσαν κρύα ντους διάρκειας 30 δευτερολέπτων καθημερινά επί 30 ημέρες, δήλωσαν βελτίωση σε βασικά στοιχεία καθημερινής ευεξίας. Η ποιότητα του ύπνου εμφάνισε επίσης κάποια ενίσχυση, αν και τα περισσότερα δεδομένα αφορούσαν άνδρες -γεγονός που περιορίζει τη γενίκευση των συμπερασμάτων.
Η συνολική εικόνα δείχνει ότι χρειαζόμαστε περισσότερες μελέτες, με μεγαλύτερο βάθος και ποικιλία. Αυτή η πρώτη μετα-ανάλυση προσφέρει ένα χρήσιμο σημείο εκκίνησης, αλλά δεν αρκεί για να δοθούν οριστικές απαντήσεις.
Οι ερευνητές τονίζουν ότι πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή στις μακροχρόνιες επιπτώσεις, ενώ πρέπει να μελετηθούν και ποικίλες πληθυσμιακές ομάδες ώστε να διαπιστωθεί αν η CWI λειτουργεί εξίσου για όλους.
Παράλληλα, καλό είναι να καθοριστούν με μεγαλύτερη ακρίβεια οι ιδανικές θερμοκρασίες, διάρκειες και συχνότητες έκθεσης, ώστε να μεγιστοποιηθούν τα όποια οφέλη με ασφάλεια.
Ακολούθησε το Esquire στο Facebook, το Twitter και το Instagram.