Η περιτομή, από το λατινικό circumcidere που σημαίνει "κόβω γύρω", είναι η αφαίρεση του δέρματος που καλύπτει τη βάλανο του πέους. Μπορεί να είναι μερική ή ολική, και η πρακτική αυτή καθορίζεται από τη θρησκεία, την παράδοση, αλλά και από ιατρικούς λόγους.
Στην αρχαιότητα, η περιτομή ήταν μια από τις πρώτες χειρουργικές επεμβάσεις. Ο Ηρόδοτος περιγράφει πως οι Κόλχες, οι Αιγύπτιοι και οι Αιθίοπες την εξασκούσαν ήδη τότε για θρησκευτικούς σκοπούς. "Οι Φοίνικες και οι Σύριοι λένε πως τη διδάχτηκαν από τους Αιγυπτίους", γράφει, αποτυπώνοντας την εξάπλωση της πρακτικής στον αρχαίο κόσμο. Αρχαιολογικά ευρήματα δείχνουν πως γινόταν ήδη από το 6000 π.Χ., πιθανώς συνδεδεμένη με θρησκευτικές τελετές και τον λατρευτικό κύκλο του Όσιρι.
Αντιδράσεις στην αρχαία Ελλάδα και Ρώμη
Για τους αρχαίους Έλληνες, η περιτομή ήταν αποτρόπαιη. H ακροποσθία (foreskin) θεωρούνταν μέρος της φυσικής ακεραιότητας του σώματος, και η αφαίρεσή της θεωρούνταν ντροπιαστική.
Οι Ρωμαίοι είχαν παρόμοια αντίληψη, ενώ η εξάπλωση του Ιουδαϊσμού συνδέθηκε στενά με τη διαδικασία. Απαγορεύτηκε μάλιστα από τον Αντίοχο Δ’ και αποτέλεσε αιτία εξεγέρσεων όπως η επανάσταση του Μπαρ Κοχμπά.
Η περιτομή στο Ιουδαϊσμό και τον Χριστιανισμό
Στην Παλαιά Διαθήκη, ο Αβραάμ εισάγει την περιτομή ως σύμβολο της σχέσης με τον Θεό. Όλοι οι άντρες στο σπίτι του, από μωρά μέχρι δούλους, πρέπει να υποβληθούν σε αυτήν. Η πρακτική ονομάζεται Brit Milah και αποτελεί πυρήνα της εβραϊκής ταυτότητας.
Αντίθετα, ο Χριστιανισμός δεν την απαιτούσε. Ο Ιησούς περιτομήθηκε ως βρέφος, αλλά η διδασκαλία του δεν επέβαλε την πράξη. Ο Απόστολος Παύλος τόνιζε πως η "περιτομή της καρδιάς" είναι πιο σημαντική από την σωματική. Το μυστήριο της βάπτισης έγινε ο τρόπος που οι Χριστιανοί υιοθέτησαν την έννοια της "πνευματικής περιτομής".
Η περιτομή στο Ισλάμ και τον Μεσαίωνα
Στο Ισλάμ, η περιτομή θεωρείται μέσο καθαριότητας και προσωπικής υγιεινής, αλλά δεν είναι υποχρεωτική. Οι οικογένειες αποφασίζουν το χρόνο της διαδικασίας, που μπορεί να γίνει από την πρώτη εβδομάδα μέχρι την εφηβεία. Στον Μεσαίωνα, η πρακτική συνέχισε να περιορίζεται κυρίως σε Εβραίους και Μουσουλμάνους, καθώς οι Χριστιανοί παρέμεναν κατά πλειοψηφία αντίθετοι.
Η ιατρική διάσταση του 19ου και 20ου αιώνα
Τον 19ο αιώνα η περιτομή άρχισε να προωθείται για λόγους υγείας. Γιατροί όπως ο Jonathan Hutchinson και ο Lewis Sayre τόνιζαν πως βοηθά στην πρόληψη ασθενειών, στειρότητας και ακόμα στην "καταπολέμηση της υπερβολικής αυνανιστικής συμπεριφοράς". Οι Βικτοριανοί τη θεωρούσαν μέσο πνευματικής και σωματικής αυτοπειθαρχίας.
Στις αρχές του 20ού αιώνα η περιτομή βρέθηκε σε ρουτίνα, κυρίως σε ΗΠΑ και Αγγλία, με ασφαλέστερες χειρουργικές τεχνικές όπως οι Mogen και Gomco clamps ή η συσκευή Plastibell. Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η συζήτηση για την αναγκαιότητα της επέμβασης επανήλθε, οδηγώντας σε μείωση των επεμβάσεων και στην ανάπτυξη κινήσεων κατά της περιτομής, όπως η Intact America. Σήμερα, εκτιμάται ότι περίπου το 39% των ανδρών παγκοσμίως είναι περιτετμημένοι.
Ακολούθησε το Esquire στο Facebook, το Twitter και το Instagram.