Ο Jeff Bezos κονταροχτυπιέται και τα τελευταία χρόνια συνήθως κερδίζει με τον Bill Gates για τον τίτλο του πλουσιότερου ανθρώπου του πλανήτη· ο άνθρωπος πίσω από τον κολοσσό που ακούει στο όνομα Amazon έχει στην κατοχή του 138,2 δισ. δολάρια ή αλλιώς περίπου τρεις φορές τον προϋπολογισμό που ανακοίνωσε η ελληνική κυβέρνηση τον Δεκέμβριο του 2020· ο Mr. Amazon είναι, με λίγα λόγια, τόσο πλούσιος που ένα δικό του διαζύγιο είναι ικανό να φέρει τρικυμία στην παγκόσμια οικονομία.
Δεν έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που ανακοίνωσε ότι θα κάνει μία τεράστια δωρεά για τoν κίνδυνο της κλιματικής αλλαγής, η οποία θα ανερχόταν ούτε λίγο ούτε πολύ στο εξωφρενικό ποσό των 20 δισ. δολαρίων. Τότε, άλλοι τον είπαν ευεργέτη και άλλοι είδαν στο πρόσωπό του έναν έξυπνο επιχειρηματία που φροντίζει να θωρακίζει την εικόνα του απέναντι σε μελλοντικές επιθέσεις προς εκείνον αλλά και την Amazon. Όλα αυτά, όμως, συμβαίνουν την ίδια στιγμή που τα ποσά που κατέχει ο Bezos είναι τόσο μεγάλα ώστε ο μέσος ανθρώπινος νους δυσκολεύεται να τα συλλάβει. Είναι, πραγματικά, ασύλληπτα.
Αν δεν είσαι οικονομικός αναλυτής, όλα αυτά τα δολάρια είναι τεράστια νούμερα σε έναν γαλαξία πολύ πολύ μακριά εδώ. Το ίντερνετ έρχεται, όμως, να μας διαφωτίσει. Πιο συγκεκριμένα, πατώντας εδώ, θα μπορέσεις να αντιληφθείς, μέσα από ένα πανέξυπνο διάγραμμα, κατά κάποιον τρόπο το μέγεθος του πλούτου του Mr. Amazon. Ίσως, μάλιστα, σφιχτεί λίγο η καρδιά σου με τις συγκρίσεις.
Ένα από τα πρώτα στοιχεία που παρατηρείς κάνοντας scroll είναι ότι το συνολικό κόστος για τις χημειοθεραπείες των ασθενών στις Η.Π.Α ανέρχεται στα 9 δισ. δολάρια τον χρονό - ένα ποσό, δηλαδή, που ο Bezos κατάφερε να "βγάλει" μέσα σε μόλις 40 μέρες το 2018.
Αντίστοιχα, η τωρινή υγειονομική κρίση εξαιτίας της πανδημίας του κορονοϊού απέφερε στον ισχυρό άντρα της Amazon περίπου 24 δισ. δολάρια. O Bezos, άλλωστε, δε θα γινόταν ο πλουσιότερος άνθρωπος του πλανήτη αν δε γνώριζε πώς να μεταμορφώνει τις κρίσεις ευκαιρίες.
Ο καταιγισμός άβολης πληροφορίας στο διάγραμμα συνεχίζεται με ιλιγγιώδεις ρυθμούς όσο συνεχίζεις να κάνεις scroll: Ο ετήσιος μισθός ενός εργαζόμενου της Amazon είναι μία μικροσκοπική μπλε κουκίδα σε έναν ατέλειωτο πορτοκαλί ωκεανό από χρήματα που διαθέτει ο Bezos. Κάτι, δηλαδη, που ισχύει και για το κόστος ώστε να δοθεί στέγη σε κάθε άστεγο Αμερικανό βετεράνο πολέμου.
Με φορολόγηση του 2% στις περιουσίες άνω των 50 εκ. δολαρίων και 3% άνω του 1 δισ. δολαρίων, οι Η.Π.Α θα εξασφάλιζαν ετησίως 200 δισ. δολάρια επιπλέον.
Μάλιστα, το διάγραμμα δε σταματά εκεί αλλά συνεχίζει να εξηγεί με απλά infographics το πώς ακριβώς ένα απειροελάχιστο ποσοστό "αηδιαστικά" ζάμπλουτων ανθρώπων κατέχει αμύθητο πλούτο στα χέρια του και το πώς με ελάχιστη παραπάνω φορολόγηση της περιουσίας τους, θα λύνονταν πολλά από τα προβλήματα του πλανήτη μας. Κάπως, δηλαδή, σαν την πρόταση της Elizabeth Warren, Αμερικανίδας γερουσιαστή των Δημοκρατικών: Με φορολόγηση του 2% στις περιουσίες άνω των 50 εκ. δολαρίων και 3% άνω του 1 δισ. δολαρίων, οι Η.Π.Α θα εξασφάλιζαν ετησίως 200 δισ. δολάρια επιπλέον.
Η ελεύθερη αγορά απαιτεί πολλούς μνηστήρες και όχι έναν μοναδικό βασιλιά που αργά ή γρήγορα μπορεί αν εξελιχθεί σε τύραννο
Ποιο, όμως, είναι το ζήτημα με τον Jeff Bezos και γιατί είναι, τελικά, τόσο προκλητική πολύ συχνά η στάση της Amazon; Το να κατηγορηθεί επειδή απλά και μόνο είναι ζάμπλουτος είναι μία εύκολη λύση για όσους ψάχνουν αποδιοπομπαίους τράγους για λύσουν γενικά προβλήματα. Εκείνο που τον κάνει προκλητικό είναι ο τρόπος που εκμεταλλεύεται κάθε είδους παραθυράκι για να προωθεί μονοπωλιακές τακτικές. Δεν είναι παράνομο, και το αν είναι ή όχι ηθικό είναι μία άλλη τεράστια κουβέντα, σίγουρα όμως είναι βαθιά προβληματικό για την οικονομία. Μία οικονομία που όπως αποδεικνύεται ξανά και ξανά χρειάζεται αυστηρά ρυθμιστικά πλαίσια.
Όταν, τέλος, αναφερόμαστε στην οικονομία δεν εννοούμε κάποια άλλη ουτοπική κοινωνία αλλά την ελεύθερη αγορά του καπιταλισμού. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο ο τρόπος που κινείται ο Bezos είναι καταστροφικός: Πνίγει κάθε νέα προσπάθεια, τσακίζει τον ανταγωνισμό, δε δημιουργεί αρκετές νέες εργασιακές ευκαιρίες, συσσωρεύει πλούτη και εξουσία παραπάνω από όσο αντέχει ο ίδιος ο πλανήτης. Γιατί, η ελεύθερη αγορά απαιτεί πολλούς μνηστήρες που ερίζουν για τον θρόνο των κερδών - και όχι έναν μοναδικό βασιλιά που αργά ή γρήγορα μπορεί αν εξελιχθεί σε τύραννο.