Η γνωστική εφεδρεία είναι η ικανότητα του εγκεφάλου να συνεχίζει να λειτουργεί σωστά, ακόμη και όταν εμφανίζονται αλλαγές λόγω ηλικίας, βλάβης ή ασθένειας. Δείχνει πόσο μπορεί κάποιος να αντιμετωπίσει τέτοιες καταστάσεις, είτε χρησιμοποιώντας γνώσεις και δεξιότητες που έχει ήδη, είτε αναπτύσσοντας νέες στρατηγικές.
Η θεωρία της γνωστικής εφεδρείας αναφέρει ότι όσοι έχουν υψηλή μόρφωση μπορούν να αντέξουν περισσότερο την παθολογία του Αλτσχάιμερ χωρίς να εμφανίσουν γρήγορα συμπτώματα. Όμως, μετά τη διάγνωση, η πτώση στη μνήμη και στη σκέψη μπορεί να είναι πιο απότομη. Μέχρι πρόσφατα, οι περισσότερες αποδείξεις προέρχονταν από μελέτες στις ΗΠΑ.
Τα αποτελέσματα της νέας έρευνας σχετικά με το Αλτσχάιμερ
Επιστήμονες από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Βοστώνης βρήκαν ότι άτομα με περισσότερα χρόνια σπουδών χάνουν μνήμη και γνωστικές ικανότητες πιο γρήγορα μετά τη διάγνωση Αλτσχάιμερ, σε σύγκριση με εκείνους με λιγότερη εκπαίδευση.
Τα ευρήματα, που δημοσιεύτηκαν στο Journal of Alzheimer’s Disease, βασίστηκαν σε δεδομένα ηλικιωμένων από Αγγλία, Γερμανία και Γαλλία και ενισχύουν την θεωρία της γνωστικής εφεδρείας.
"Φαίνεται ότι τα πιο μορφωμένα άτομα διαγιγνώσκονται αργότερα —ίσως επειδή τα συμπτώματα αργούν να φανούν— αλλά μετά επιδεινώνονται γρηγορότερα. Αυτό σημαίνει πως οι γιατροί και οι οικογένειες πρέπει να προσέχουν ακόμη και μικρές αλλαγές στη μνήμη, στην ομιλία, στη σκέψη ή στη διάθεση σε μορφωμένους ανθρώπους, ώστε η υποστήριξη και η θεραπεία να ξεκινήσουν νωρίς", εξηγεί η επικεφαλής ερευνήτρια Jinying Chen.
Η μελέτη αναλυτικά
Η έρευνα εξέτασε πάνω από 1.300 ασθενείς με Αλτσχάιμερ, που παρακολουθήθηκαν σε κλινικές μνήμης σε τρεις ευρωπαϊκές χώρες, στο πλαίσιο της μελέτης GERAS.
Οι συμμετέχοντες παρακολουθήθηκαν για 18 μήνες έως 3 χρόνια, χρησιμοποιώντας το τεστ Mini-Mental State Examination (MMSE), που συχνά χρησιμοποιείται για τον έλεγχο και την παρακολούθηση της γνωστικής λειτουργίας.
Οι ερευνητές συνέκριναν όσους είχαν πάνω από 12 χρόνια εκπαίδευσης με εκείνους που είχαν λιγότερα, λαμβάνοντας υπόψη παράγοντες όπως ηλικία, φύλο, άλλες παθήσεις, θεραπείες και χώρα διαμονής.
Τι σημαίνει για το μέλλον
Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι τεστ όπως το MMSE μπορεί να μην εντοπίζουν έγκαιρα τα πρώτα σημάδια Αλτσχάιμερ σε άτομα με υψηλή μόρφωση. Τα πιο λεπτομερή τεστ είναι πιο ακριβή, αλλά απαιτούν χρόνο, χρήμα και ειδικούς.
Στο μέλλον, οι ερευνητές πιστεύουν ότι ψηφιακά τεστ μέσω κινητών ή wearables, με αυτόματη αξιολόγηση, θα μπορούσαν να δώσουν μια πιο γρήγορη και προσιτή λύση για την έγκαιρη ανίχνευση προβλημάτων μνήμης και σκέψης.
"Ελπίζουμε τα αποτελέσματά μας να βοηθήσουν στην καλύτερη και πιο έγκαιρη διάγνωση του Αλτσχάιμερ —ειδικά σε άτομα που δεν δείχνουν γρήγορα σημάδια. Έτσι, οι οικογένειες θα μπορούν να προετοιμάζονται νωρίτερα και οι γιατροί να ξεκινούν θεραπείες που ίσως επιβραδύνουν την εξέλιξη της νόσου", καταλήγει η Chen.
Ακολούθησε το Esquire στο Facebook, το Twitter και το Instagram.