Αν παραλείπεις συχνά το πρωινό, επηρεάζεται η ικανότητά σου να συγκεντρωθείς; Σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Psychological Bulletin, η απάντηση είναι μάλλον όχι. Οι ερευνητές βρήκαν αρκετά στοιχεία για να καταλήξουν πως το fasting σαν δίαιτα δεν μειώνει τη διαύγεια ή τις γνωστικές επιδόσεις.
"Η άποψη ότι η νηστεία θολώνει το μυαλό πιθανότατα προέρχεται από τον τρόπο που νιώθουμε όταν πεινάμε — κουρασμένοι, ευερέθιστοι ή αφηρημένοι", εξηγεί ο David Moreau, PhD, αναπληρωτής καθηγητής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Όκλαντ. "Είναι εύκολο να υποθέσουμε ότι αυτά τα συναισθήματα σημαίνουν μειωμένη εγκεφαλική λειτουργία. Ωστόσο, όταν εξετάζουμε συνολικά τα δεδομένα, τα αποτελέσματα αυτά δεν επιβεβαιώνονται".
Για όσους σκέφτονται να δοκιμάσουν τη διαλειμματική νηστεία, αυτό ακούγεται ενθαρρυντικό. Όμως, δεν λειτουργούν όλες οι μορφές νηστείας με τον ίδιο τρόπο — ο εγκέφαλος αντιδρά διαφορετικά όταν στερείται τροφή για λίγες ώρες απ’ ό,τι σε μεγαλύτερα διαστήματα.
Βραχυπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη νηστεία-Η καλύτερη επιλογή για δίαιτα
Η ερευνητική ομάδα ανέλυσε 71 μελέτες που περιλάμβαναν σχεδόν 3.500 άτομα, τα οποία είτε νήστευαν είτε είχαν φάει πρόσφατα. Οι επιστήμονες μέτρησαν δείκτες όπως μνήμη, λήψη αποφάσεων, χρόνο αντίδρασης και ακρίβεια. Οι περισσότερες περίοδοι νηστείας δεν ξεπερνούσαν τις 12 ώρες.
Τα αποτελέσματα έδειξαν πως δεν υπήρχε σημαντική διαφορά στην εγκεφαλική απόδοση μεταξύ των δύο ομάδων. "Ο εγκέφαλος έχει τη δυνατότητα να παραμένει ενεργός και λειτουργικός, ακόμα και χωρίς πρόσφατη πρόσληψη τροφής — ένα θετικό μήνυμα για όσους εφαρμόζουν διαλειμματική νηστεία", σχολιάζει ο Moreau.
Ωστόσο, όταν η νηστεία διαρκεί πάνω από 12 ώρες, ενδέχεται να υπάρξει μικρή πτώση στη συγκέντρωση ή στη νοητική εγρήγορση.
"Περίοδοι νηστείας που ξεπερνούν τις 24 ώρες μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά τη γνωστική λειτουργία", επισημαίνει η διατροφολόγος Sonya Angelone, PhD. Παρ’ όλα αυτά, προσθέτει πως η βραχυπρόθεσμη νηστεία φαίνεται να είναι ασφαλής για τη σκέψη και τη μνήμη στους περισσότερους ανθρώπους.
Αν νιώθεις ότι δεν μπορείς να συγκεντρωθείς
Αν και η μελέτη δεν εντόπισε ουσιαστικές διαφορές στη σκέψη, όσοι ξεκινούν νηστεία για πρώτη φορά ίσως αισθανθούν προσωρινή δυσκολία συγκέντρωσης. Ο διατροφολόγος Albert Matheny, RD, εξηγεί: "Όταν κάποιος έχει συνηθίσει να τρώει σε συγκεκριμένες ώρες και σταματήσει απότομα, η πείνα μπορεί να τον αποσπάσει πνευματικά. Χρειάζεται χρόνος προσαρμογής".
Επιπλέον, ο Moreau σημειώνει ότι άτομα με παθήσεις όπως ο διαβήτης μπορεί να παρατηρήσουν διαφορές στη γνωστική τους απόδοση κατά τη διάρκεια της νηστείας.
Τι συμβαίνει στον εγκέφαλο κατά τη νηστεία
Η νηστεία πράγματι επηρεάζει τον εγκέφαλο — απλώς όχι απαραίτητα τις βασικές του λειτουργίες, όπως τη μνήμη ή την κρίση.
Σε φυσιολογικές συνθήκες, ο εγκέφαλος χρησιμοποιεί τη γλυκόζη που είναι αποθηκευμένη ως γλυκογόνο. Όταν αυτή εξαντληθεί, το σώμα αρχίζει να μετατρέπει το λίπος σε κετονικά σώματα, τα οποία αποτελούν μια εναλλακτική πηγή ενέργειας.
"Ο εγκέφαλος είναι προτεραιότητα για τον οργανισμό. Όταν νηστεύεις, η ενέργεια κατευθύνεται πρώτα εκεί πριν από οποιοδήποτε άλλο όργανο ή μυ", εξηγεί ο νευρολόγος Clifford Segil. Αυτή η ικανότητα επιτρέπει στη σκέψη να παραμένει καθαρή, τουλάχιστον στις βραχυπρόθεσμες νηστείες.
Η προσαρμοστικότητα αυτή είναι μέρος της ανθρώπινης εξέλιξης. "Οι πρόγονοί μας έπρεπε να σκέφτονται καθαρά όσο αναζητούσαν τροφή, όχι να εξαντλούνται από την πείνα", σημειώνει ο Moreau. "Η ικανότητα αυτή φαίνεται πως διατηρείται μέχρι σήμερα".
Ακολούθησε το Esquire στο Facebook, το Twitter και το Instagram.