Ο μαγικός κόσμος των κρασιών της Donnafugata

Μετά το ταξίδι στην Προβηγκία και το περίφημο Château Miraval, ο Γιάννης Μακρής* μας πάει μία βόλτα μέχρι την Σικελία και μας συστήνει τα θαυμάσια κρασιά της Donnafugata και του οίκου που εδώ και αρκετές γενιές ανήκει στην οικογένεια Rallo. Είναι εξαιρετικά δύσκολο να μου έρθει στο μυαλό άλλο κτήμα από αυτό της Donnafugata, που να αντιπροσωπεύει την Σικελία με τόσο ολοκληρωμένο τρόπο.

Ο οίκος ανήκει εδώ και 5 γενιές στην οικογένεια Rallo, που έχει την έδρα της στην Marsala, στη δυτική πλευρά του νησιού. Μέχρι και τις αρχές του 1980, έφτιαχναν το ομώνυμο γλυκό κρασί (Marsala), με την (τεράστια) παραγωγή όλου του νησιού να είναι αφιερωμένη στο χύμα -χαμηλής ποιότητας- προϊόν, για ανώνυμα χαρμάνια και απόσταξη ανά τον κόσμο. Τότε όμως ήταν η στιγμή που η οικογένεια Rallo, πιο συγκεκριμένα ο Giacomo Rallo, αντιλήφθηκε ότι μόνο με ριζικές αλλαγές θα διαφοροποιηθεί το image του νησιού: Η παραγωγή του Marsala σταμάτησε και το ενδιαφέρον στράφηκε στο εμφιαλωμένο κρασί ποιότητα από τους τοπικούς θησαυρούς, δηλαδή τις ντόπιες ποικιλίες αλλά και κάποιες διεθνείς.

Αυτή η κίνηση έθεσε τις βάσεις για να διαμορφωθεί ο οίκος όπως τον γνωρίζουμε σήμερα αλλά και να αλλάξει η οινική φυσιογνωμία ολόκληρου του νησιού: Από πηγή κρασιών χαμηλής ποιότητας σε έναν από τους κορυφαίους παραγωγούς της Ιταλίας. Οι ιδιόκτητοι αμπελώνες βρίσκονται στις πιο βασικές ονομασίες προέλευσης του νησιού, ενώ το παλαιό οινοποιείο στην Marsala χρησιμοποιείται για να παλαιώνουν τα κρασιά σε γαλλικά βαρέλια barriques, αλλά και σε τσιμεντένιες και ανοξείδωτες δεξαμενές.

Άποψη από το οινοποιείο της Donnafugata.

Ο μεγαλύτερος αμπελώνας του κτήματος -με έκταση 2.830 στρέμματα- ονομάζεται Contesa Entelina και βρίσκεται στο κέντρο της δυτικής Σικελίας. Φιλοξενεί το βασικό οινοποιείο του οίκου και εδώ καλλιεργούνται εκτός από τις τοπικές ποικιλίες (Catarratto, Grillo, Ansonica, Nero D’Avola) και κάποιες διεθνείς. Περιλαμβάνει ακόμη και έναν αμπελώνα 50 στρεμμάτων στον οποίο καλλιεργούνται πειραματικά ξεχασμένες ποικιλίες και διαφορετικοί κλώνοι σε ερευνητικό στάδιο (συνολικά 24 ποικιλίες και 30 διαφορετικοί βιότυποι).

Η Etna είναι ένας ακόμα αμπελώνας ηρωικής αμπελοκαλλιέργειας 180 στρεμμάτων, κυριολεκτικά επάνω στο ηφαίστειο. Φτωχά εδάφη σε μεγάλη κλίση και υψόμετρο 750 μέτρων στο βόρειο τμήμα του ηφαιστείου. Οι τοπικές ποικιλίες Carricante και Nerello Mascalese βρίσκονται στο φυσικό τους περιβάλλον. Ο οίκος έχεις επίσης και 680 στρέμματα ηρωικής αμπελοκαλλιέργειας στο μικρό νησί Pantelleria, νότια της Σικελίας, το οποίο διαθέτει ηφαιστειακό έδαφος, διατηρεί υψηλές θερμοκρασίες και σε αυτό φυσούν δυνατοί άνεμοι. Εδώ είναι το βασίλειο του Zibbibo η αλλιώς του Μοσχάτου Αλεξάνδρειας. Τα αμπέλια καλλιεργούνται σε πεζούλες και είναι σχεδόν επάνω στο έδαφος ώστε να απορροφούν την λιγοστή υγρασία, με φυσικό επακόλουθο όλες οι δουλειές να γίνονται χειρωνακτικά.

Αμπελώνες στην Marsala.

Το αποτέλεσμα δικαιώνει τους κόπους, αφού είναι τα καλύτερα γλυκά κρασιά Ιταλίας. Και εδώ υπάρχει ένας ερευνητικός αμπελώνας 60 στρεμμάτων όπου καλλιεργούνται 33 διαφορετικοί βιότυποι του Μοσχάτου Αλεξάνδρειας, που έχουν έρθει από όλες τις χώρες της Μεσογείου. Τέλος, στο νοτιοανατολικό άκρο της Σικελίας συναντάται ο ιδιόκτητος αμπελώνας Vittoria (360 στρέμματα) που φιλοξενεί τις ερυθρές ποικιλίες Frappato και Nero D’Avola. Ακολουθούν κάποια από τα κρασιά που προτείνω ενδεικτικά:

Anthilia Sicilia DOC, (Catarratto 70%, Chardonnay, Viognier 30%)

Ένα λευκό κρασί που κλείνει στη φιάλη τον ήλιο της Σικελίας, με λαμπερό χρώμα, κομψά αρώματα βοτάνων της εξοχής, ώριμα κίτρινα φρούτα και lime, πλούσιο και δροσιστικό. Είναι το πρώτο κρασί που έπεισε τον κόσμο ότι η Σικελία μπορεί να παράγει κρασιά ποιότητας και μοναδικού χαρακτήρα.

Sherazade, Nero D’Avola, Sicilia DOC

Το Nero D’Avola είναι η βασική κόκκινη ποικιλία του νησιού. Πλήρως προσαρμοσμένη στον μεσογειακό αμπελώνα. Στο Sherazade ξεδιπλώνει τις χάρες της. Βαθύ χρώμα με έντονο αρωματικό προφίλ βοτάνων, κόκκινων φρούτων και μπαχαρικών που συνεχίζουν στην παλέτα και κάνουν το κρασί ζουμερό με ζωντανή οξύτητα και μαλακές ταννίνες.

Mille e una Notte, Sicilia DOC, (Nero D’Avola, Petit Verdot, Syrah)

Το κορυφαίο κόκκινο κρασί της Donnafugata και της Σικελίας. Το Nero D’Avola (κυρίως) με την συνεργασία των Petit Verdot και Syrah, αποδεικνύει ότι δεν φοβάται τον χρόνο. 13 μήνες ωρίμανση σε γαλλικά barriques και 24 μήνες στην φιάλη. Πυκνό και κομψό στην μύτη και την παλέτα, με επίθεση από μαύρα φρούτα του δάσους, κακάο, γλυκόριζα και μπαχαρικά. Οπλισμένο με ταννίνες και οξύτητα που είναι τέλεια ενσωματωμένες, ώστε να το απολαμβάνουμε από τώρα μέχρι τα επόμενα 20 χρόνια.

Kabir, Zibbibo, Moscato Di Pantelleria DOC

Από υπερώριμα σταφύλια, είναι εκρηκτικά αρωματικό (εσπεριδοειδή, τριαντάφυλλο, κίτρινα φρούτα), με πλούσιο σώμα και γλύκα (108 γρ./λίτρο), που είναι ευπρόσδεκτη και σε κοινή πορεία με την οξύτητα (ph 3,34). Πυκνότητα και ζωντάνια.

Ben Rye, Passito Di Panteleria DOC (Moscato Di Pantelleria)

Ben Rye στα αραβικά σημαίνει ο γιος του ανέμου. Τα υπερώριμα σταφύλια αποξηραίνονται στον ήλιο. Έπειτα, οι συρρικνωμένες ρώγες διαχωρίζονται με το χέρι και ακολουθεί η αλκοολική ζύμωση. Το αποτέλεσμα είναι πυκνότητα, εκρηκτικά αρώματα και συμπύκνωση, εδώ τα υπολειπόμενα σάκχαρα είναι 195 γρ./λίτρο και δίνουν όγκο και έμφαση στο αρωματικό προφίλ. Ο γιος του ανέμου είναι στην κορυφή των γλυκών κρασιών.

Bell’Assai, Vittoria DOC, (Frappato)

Ο αμπελώνας αυτός βρίσκεται κοντά στην θάλασσα όπου οι δροσεροί άνεμοι μετριάζουν τις υψηλές θερμοκρασίες που έχουν λειάνει τις ταννίνες, τονίζοντας τα μεθυστικά αρώματα της φράουλας και των βατόμουρων. Ένα κομψό κόκκινο κρασί που γίνεται ακαταμάχητο τους καλοκαιρινούς μήνες.

Fragore, Etna Rosso DOC, (Nerello Mascalese)

Μεγάλης ηλικίας φυτά. Ωρίμανση για 14 μήνες σε γαλλικά barriques, και 10 μήνες στη φιάλη. Συμπύκνωση και βάθος αρωμάτων, μοσχοκάρυδο, σοκολάτα, βιολέτα και άφθονα φρούτα του δάσους, φίνες ταννίνες και ορυκτές νότες που τονίζουν την ιδιαίτερη καταγωγή του κρασιού. Ένα κρασί που θα απολαμβάνουμε για τα επόμενα 10 χρόνια.

 

Η φροντίδα για το περιβάλλον είναι προτεραιότητα για την Donnafugata, όπως είναι και η ποιότητα των κρασιών της. Για τον λόγο αυτό δεν χρησιμοποιεί καθόλου λιπάσματα και ζιζανιοκτόνα- εντομοκτόνα χημικής προέλευσης. Χρησιμοποιεί παγίδες φερομόνης που αποτρέπουν τα βλαβερά έντομα, και ενθαρρύνουν την βιοποικιλότητα στους αμπελώνες ώστε να υπάρχει ισορροπία μεταξύ των ειδών. Η χρήση φωτοβολταϊκών στα οινοποιεία, οι ελαφρύτερες φιάλες, οι 100% ανακυκλώσιμοι φελλοί και ο νυχτερινός τρύγος (επιτρέπει συλλογή σταφυλιών στην κατάλληλη θερμοκρασία, που δεν χρειάζονται ψύξη) έχουν μειώσει το αποτύπωμα CO2 του οίκου κατά 10% με ανοδική πορεία. Κάθε φιάλη Donnafugata στην πίσω ετικέτα καταγράφει το αποτύπωμα CO2, για κάθε κρασί. Από ό,τι γίνεται αντιληπτό, η προσοχή στο περιβάλλον και την ποιότητα είναι βασικές προτεραιότητες, που μεταφέρονται εμπράκτως, με επιστημονικό όσο και κατανοητό τρόπο.

Όπως αναφέρθηκε και στην αρχή του κειμένου, η οικογένεια έχει στενή σχέση με την τέχνη. Η Jose Rallo, κόρη του Giacomo Rallo, εκτός από οινοπαραγωγός είναι και παθιασμένη μουσικόφιλος και ιδιαίτερα της Latin Jazz. Έχει ηχογραφήσει τα προσωπικά της CD, δίνει παραστάσεις και έχει τραγουδήσει τα tasting notes των κρασιών της με την ορχήστρα της. Η φιλότεχνη διάθεση επεκτείνεται και σε κάθε ετικέτα του κρασιού, που έχει φιλοτεχνηθεί από τον καλλιτέχνη Stefano Vitale από το Μιλάνο. Οι ετικέτες είναι έργα τέχνης από μόνες τους και έχουν παρουσιαστεί σε πολλές εκθέσεις της Ιταλίας. Τέλος το όνομα Donnafugata έχει εμπνευστεί από την νουβέλα του Tomasi Di Lambedusa, Il Gattopardo - η ιστορία μίας κυνηγημένης βασίλισσας που βρήκε καταφύγιο στην Contessa Entellina. Θα μου επιτρέψετε να παραφράσω την νουβέλα και να προσθέσω ότι η βασίλισσα έμεινε για πάντα στην Contessa Entellina και γέμισε τον κόσμο του κρασιού με χρώμα και αρώματα made in Sicily.

Η Jose Rallo.

---

* Ο Γιάννης Μακρής γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα. Βρέθηκε στον τομέα της εστίασης ως manager και sommelier, στα πιο γνωστά εστιατόρια και ξενοδοχεία της Αθήνας, και –μετά από ένα μικρό διάλειμμα στη Σαγκάη– εργάζεται στην εισαγωγική εταιρεία κρασιών Jeroboam. Η αγάπη του για το κρασί τον οδήγησε να ολοκληρώσει τις σπουδές του στο WSET (Diploma) και να παρακολουθήσει τον πρώτο χρόνο του Institute of Master of Wine καθώς και στη συμμετοχή του στην Πανελλήνια Ένωση Οινοχόων ως αντιπρόεδρος (2013-2016).

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για πολιτικές εξελίξεις, συνεντεύξεις διασήμων, συμβουλές για αντρική μόδα και συνταγές για φαγητό και πότο στο esquire.com.gr