Lev Leviev: Η πραγματική ιστορία του δισεκατομμυριούχου 'πατέρα' του Απατεώνα του Tinder

Ιδιωτικά τζετ, διαμάντια ανεκτίμητης αξίας, φυγή από το νόμο. Όλα αυτά είναι μια μέρα στη ζωή του Simon Leviev, γνωστού και ως "Tinder Swindler" ("Απατεώνας του Tinder"), που βρίσκεται στο επίκεντρο του νέου ντοκιμαντέρ του Netflix βασισμένο σε μια πραγματική ιστορία, ο οποίος φέρεται να εξαπάτησε δεκάδες γυναίκες απομυζώντας 10 εκατ. δολάρια προσποιούμενος ότι είναι ο γιος του Ισραηλινού μεγιστάνα διαμαντιών Lev Leviev.

Το 2003, το Forbes συνόδευσε τον Lev Leviev και το επιτελείο των σωματοφυλάκων του σε μια περιοδεία στην Ουκρανία για ένα εξώφυλλο που εξιστορούσε το πώς έγινε ο "βασιλιάς των διαμαντιών". Το κλειδί της επιτυχίας του; Στενές διασυνδέσεις με ανθρώπους όπως ο Βλαντίμιρ Πούτιν και ο πρόεδρος της Ανγκόλας Jose Eduardo dos Santos, που τον βοήθησαν να αποκτήσει πολύτιμους λίθους, να εξαγοράσει ορυχεία και να αποδυναμώσει τον ασφυκτικό έλεγχο της De Beers στην αγορά.

Με άλλα λόγια, η περιουσία του Leviev -η τελευταία εκτίμηση του Forbes είναι λίγο κάτω από 1 δισ. δολάρια το 2020- είναι πραγματική, ακόμη και αν ο "Simon Leviev" δεν είναι.

Την περασμένη εβδομάδα, η LLD Diamonds του Lev Leviev εξέδωσε ανακοίνωση στην οποία ανέφερε εν μέρει: "Μόλις μάθαμε για την απάτη, καταθέσαμε μήνυση στην ισραηλινή αστυνομία και ελπίζουμε ότι ο κ. Hayut θα λάβει την τιμωρία που ορίζει ο νόμος".

Η αστυνομία περιμένει τον Lev Leviev όταν το αεροσκάφος του Gulfstream 2000 προσγειώνεται στο Κίεβο μετά από τρίωρη πτήση από το Τελ Αβίβ. Δεν πρόκειται για έκδοση ενός εγκληματία, αλλά για μια επιτροπή υποδοχής, που περιλαμβάνει ένα καραβάνι από λιμουζίνες και Mercedes-Benz, η καθεμία με δύο ένοπλους σωματοφύλακες. Η συνοδεία τρέχει με ταχύτητα κατά μήκος των  αυτοκινητόδρομων της Ουκρανίας, μέσα από φανάρια, μοναχικά αγροκτήματα και σκονισμένους δρόμους προς το χωριό Zhitomir.

Ο Leviev είναι ένας τοπικός ήρωας. Αποκατέστησε τη μοναδική εναπομείνασα συναγωγή αυτής της πόλης, την οποία οι Ναζί είχαν μετατρέψει σε αποθήκη όπλων και οι κομμουνιστές σε κινηματογράφο. Τώρα, μια ρακένδυτη μπάντα κλέζμερ του κάνει καντάδα, ενώ οι φωτογράφοι τραβούν φωτογραφίες και αγόρια εκτελούν έναν παραδοσιακό χασιδικό χορό προς τιμήν του.

Σε περίπου 400 χωριά της Ρωσίας και των πρώην σοβιετικών δημοκρατιών αυτή η σκηνή έχει επαναληφθεί αμέτρητες φορές. Ο Leviev είναι ένας 47χρονος, γεννημένος στο Ουζμπεκιστάν, Ισραηλινός πολίτης και ευσεβής ακόλουθος του εβραϊκού χασιδικού κινήματος Chabad-Lubavitch, ο οποίος δίνει τουλάχιστον 30 εκατ. δολάρια τον χρόνο προκειμένου να επιστρέψουν οι Εβραίοι στο ''ποίμνιο''.

Η 'μάστιγα' της De Beers

Αυτός ο ελάχιστα γνωστός δισεκατομμυριούχος αποτελεί επίσης τη ''μάστιγα'' της De Beers, της γιγαντιαίας εταιρείας εξόρυξης και εμπορίας διαμαντιών, γνωστής ως "Συνδικάτο" (Syndicate).

Ο Leviev ήταν κάποτε "Sightholder", ένας από τους λίγους αποκλειστικούς άμεσους αγοραστές ακατέργαστων διαμαντιών της De Beers. Σήμερα είναι ο μεγαλύτερος κόφτης και στιλβωτής των πολύτιμων λίθων στον κόσμο και μια κύρια πηγή ακατέργαστων λίθων για άλλους κόφτες, στιλβωτές και κατασκευαστές κοσμημάτων ανά την υφήλιο.

Όσοι παρακολούθησαν την άνοδό του τις τελευταίες τρεις δεκαετίες λένε ότι ήταν το έντονο μίσος του για την De Beers που τον τροφοδοτούσε. Τον ενοχλούσε η αυταρχική μεταχείριση των αγοραστών από το "Συνδικάτο", στους οποίους δίνονταν κουτιά με ακατέργαστα διαμάντια σε τιμές "πάρε ή άφησε" και κινδύνευαν να αποκοπούν οριστικά αν δεν έκαναν δεκτή την προσφορά.

Ο Leviev δεν επέκρινε ανοιχτά τον πρώην νοτιοαφρικανικό επιχειρηματικό του εταίρο. Αλλά ούτε κρύβει την περιφρόνησή του. "Δεν πρόκειται να αφήσω κανέναν άλλον να μου πει πώς να διευθύνω την επιχείρησή μου", λέει. "Μεγάλωσα στη Σοβιετική Ένωση. Ήξερα τι σημαίνει να φοβάσαι. Θυμάμαι ότι με χτυπούσαν τακτικά οι νταήδες στο σχολείο και είπα στον εαυτό μου ότι δεν θα ξαναφοβηθώ ποτέ κανέναν και τίποτα".

Πράγματι, πήρε σημαντικές επιχειρηματικές δραστηριότητες από την De Beers στη Ρωσία και την Αγκόλα - δύο από τους μεγαλύτερους παραγωγούς ακατέργαστων διαμαντιών στον κόσμο από άποψη αξίας. Ο Leviev δεν ταπείνωσε μόνος του το άλλοτε πανίσχυρο Συνδικάτο. Αλλά η περιφρόνησή του έχει εμπνεύσει άλλους, όπως η Rio Tinto, ιδιοκτήτρια του ορυχείου Argyle της Αυστραλίας, η οποία παρέκαμψε την De Beers για πρώτη φορά το 1996 για να πουλήσει τα 42 εκατ. καράτια της απευθείας σε στιλβωτές στην Αμβέρσα.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1990 η ρωσική κυβέρνηση άρχισε να πουλάει μέρος των ακατέργαστων λίθων της σε άλλους, παρά τη μακροχρόνια αποκλειστική συμφωνία της με την De Beers. Όταν οι ανθρακωρύχοι ανακάλυψαν τεράστια αποθέματα διαμαντιών στα βορειοδυτικά εδάφη του Καναδά, η De Beers έπρεπε να αγωνιστεί για να πάρει ένα μέρος τους. Το μερίδιό της στην αγορά ακατέργαστων διαμαντιών, από 80% πριν από πέντε χρόνια, μειώθηκε στο 60%.

Ο λόγος για τον οποίο ο Leviev αποτελεί τέτοια απειλή είναι ότι κλόνισε βαθιά την παραδοσιακή επιχείρηση διαμαντιών. Μέχρι πρότινος η De Beers ασκούσε σχεδόν ασφυκτικό έλεγχο στις παγκόσμιες προμήθειες, καθορίζοντας ποιος μπορούσε να αγοράσει ακατέργαστους λίθους -και σε ποιες ποσότητες και ποιες ποιότητες- και πού επιτρεπόταν να ευημερούν τα κέντρα κοπής πολύτιμων λίθων.

Ο Leviev παρέκαμψε τα καρτέλ και συναλλάχθηκε απευθείας με τις κυβερνήσεις που παράγουν διαμάντια,  γκρεμίζοντας την τόσο σημαντική σχέση της De Beers με τους "Sightholders" της. Έγινε επίσης ο πρώτος έμπορος διαμαντιών της βιομηχανίας με παρουσία σε κάθε πτυχή της παραγωγής, από την εξόρυξη και την κοπή έως τη στίλβωση και τη λιανική πώληση, αποκομίζοντας κέρδη σε κάθε στάδιο.

Προσπερνώντας την De Beers, ο Leviev έγινε πολύ πλούσιος. Του ανήκει το 100% της επιχείρησης διαμαντιών του, Leviev Group και το πλειοψηφικό πακέτο στην Africa Israel Investments.

Η τελευταία είναι ένας όμιλος με έδρα την πόλη Yehud του Ισραήλ, του οποίου τα περιουσιακά στοιχεία περιλαμβάνουν: εμπορικά ακίνητα στην Πράγα και το Λονδίνο, την Gottex, μια εταιρεία με μαγιό, 1.700 πρατήρια καυσίμων Fina στις νοτιοδυτικές ΗΠΑ, 173 καταστήματα 7-Eleven στο Νέο Μεξικό και το Τέξας, ένα μερίδιο 33% στην Cross Israel Highway, τον πρώτο δρόμο της χώρας με διόδια και ένα μερίδιο 85% της Vash Telecanal, του ρωσόφωνου τηλεοπτικού καναλιού του Ισραήλ. Ο Leviev κατέχει επίσης ένα ορυχείο χρυσού στο Καζακστάν, μέρος από δύο ορυχεία διαμαντιών στην Αγκόλα και άδειες εξόρυξης στα Ουράλια και τη Ναμίμπια. Πιθανότατα η αξία του αγγίζει τα 2 δισ. δολάρια.

Οι σχέσεις με τον Πούτιν

Μέρος του πλούτου του προέρχεται από την εκμετάλλευση των πολιτικών διασυνδέσεων του, γεγονός που έχει δημιουργήσει εχθρότητα και καχυποψία. Ένα πρόσφατο παράδειγμα: Όταν ο Leviev ετοίμαζε προσφορά για το 40% του ορυχείου διαμαντιών Argyle της Αυστραλίας, οι τράπεζες που τον υποστήριζαν αποσύρθηκαν την τελευταία στιγμή. Πηγές λένε ότι αυτό οφειλόταν στην έλλειψη διαφάνειας στις επιχειρήσεις του. Ακόμη και αν τα χέρια του είναι ''καθαρά'', ο Leviev έχει συναλλαχθεί με ανθρώπους που τα χέρια τους είναι ''βρώμικα''. Οι πανταχού παρόντες ένοπλοι φρουροί του δεν είναι μόνο για επίδειξη.

Ορισμένοι Εβραίοι της Ρωσίας δυσανασχετούν και με το γεγονός ότι ο Leviev προωθεί τον δικό του χασιδισμό. Έχει δεχτεί πυρά επειδή φρόντισε να χορηγηθεί υπηκοότητα από τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν σε έναν ραβίνο του Chabad-Lubavitch, που γεννήθηκε στην Ιταλία και σπούδασε στην Αμερική, λίγες ημέρες πριν ο Leviev τον τοποθετήσει ως επικεφαλής ραβίνο της χώρας, παρά το γεγονός ότι υπήρχε ήδη ένας.

''Παίζει με τη φωτιά'', λένε οι επικριτές του, αναφερόμενοι στις στενές του σχέσεις με τον Putin. Σε περίπτωση που ο Ρώσος πρόεδρος στραφεί εναντίον του, οι δραστηριότητες του Leviev στο πλαίσιο του ρωσικού εβραϊσμού θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως παραβίαση της υπόσχεσης που έδωσαν οι ολιγάρχες της Ρωσίας στον Putin να μείνουν μακριά από την πολιτική προκειμένου να διατηρήσουν τα περιουσιακά τους στοιχεία, πολλά από τα οποία αποκτήθηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 1990.

H επιρροή του Leviev είναι αδιαμφισβήτητη. Η σχέση του με τον Putin χρονολογείται από το 1992, όταν ο πρόεδρος, τότε αντιδήμαρχος στην Αγία Πετρούπολη, ενέκρινε το άνοιγμα του πρώτου νέου εβραϊκού σχολείου στην πόλη μετά από μισό αιώνα (το οποίο χρηματοδοτήθηκε από τον Leviev), αφού ο δήμαρχος δίστασε να το κάνει.

Ο Leviev έχει επίσης γίνει κάτι σαν σύνδεσμος μεταξύ του Ισραήλ και των χωρών της κεντρικής Ασίας, επιστρατεύοντας τα κοσμικά καθεστώτα σε κυρίως ισλαμικά κράτη στον αγώνα κατά φονταμενταλιστικών τρομοκρατικών ομάδων. Ο Leviev, ο οποίος ζει τώρα στο Bnei Brak, έναν υπερορθόδοξο θύλακα στο Ισραήλ, είναι στενός συνεργάτης του Ισραηλινού πρωθυπουργού Ariel Sharon και των προέδρων του Καζακστάν και της πατρίδας του, του Ουζμπεκιστάν. Μεταξύ των φίλων του στην Αφρική είναι οι πρόεδροι Jose Eduardo Dos Santos της Ανγκόλας και Sam Nujoma της Ναμίμπια.

Τα παιδικά χρόνια και ενηλικίωση του Leviev

Ο Leviev μεγάλωσε στην πρωτεύουσα του Ουζμπεκιστάν, Τασκένδη. Αν και έζησε υπό κομμουνιστικό καθεστώς, η οικογένειά του ήταν αφοσιωμένη στο κίνημα Chabad-Lubavitch και όλοι οι άνδρες, συμπεριλαμβανομένου του Leviev, έμαθαν να κάνουν τελετουργικές περιτομές στα κρυφά.

Ο πατέρας του Leviev, Avner, ήταν ένας επιτυχημένος έμπορος υφασμάτων και συλλέκτης σπάνιων περσικών χαλιών. Μετά από επτά χρόνια αναμονής, η οικογένεια μετανάστευσε στο Ισραήλ το 1971, έχοντας μετατρέψει τον πλούτο της σε ακατέργαστα διαμάντια αξίας 1 εκατ. δολαρίων, τα οποία έβγαλαν λαθραία από τη χώρα. Όταν όμως προσπάθησαν να τα ρευστοποιήσουν στο Ισραήλ, τους είπαν ότι τα διαμάντια ήταν κατώτερης ποιότητας και άξιζαν μόνο 200.000 δολάρια. Ο Leviev, 15 ετών τότε, ορκίστηκε να διορθώσει το λάθος. Παρά τις αντιρρήσεις του πατέρα του, εγκατέλειψε τη Γιεσίβα και τη θρησκευτική εκπαίδευση για να ασχοληθεί με την κοπή διαμαντιών.

Άνοιξε το δικό του εργοστάσιο κοπής το 1977 όταν η κερδοσκοπία στην αναπτυσσόμενη ισραηλινή αγορά διαμαντιών ήταν ανεξέλεγκτη. Οι περισσότεροι κοπείς διατηρούσαν αποθέματα, ποντάροντας στις συνεχώς αυξανόμενες τιμές. Όταν η αγορά κατέρρευσε τρία χρόνια αργότερα, οι τράπεζες σταμάτησαν να χορηγούν πιστώσεις και πολλοί κοπείς χρεοκόπησαν.

Ο Leviev είχε δανειστεί λιγότερα από τα αποθέματά του και ήταν σε αρκετά καλή κατάσταση ώστε να επεκταθεί σε 12 μικρά εργοστάσια μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια. Προσπαθώντας να βρει αρκετά ακατέργαστα διαμάντια, πετούσε συχνά στο Λονδίνο και την Αμβέρσα, το Γιοχάνεσμπουργκ και τη Σιβηρία. Προσάρμοσε επίσης την τεχνολογία λέιζερ και απέκτησε λογισμικό κοπής -μια επαναστατική καινοτομία εκείνη την εποχή- για να προσδώσει ακόμη μεγαλύτερη αξία στα εμπορεύματά του. Αργότερα οι κόπτες του μπορούσαν να παράγουν ψηφιακά τρισδιάστατα μοντέλα διαφόρων διαμαντιών, λαμβάνοντας υπόψη τις ατέλειες, το μέγεθος, το βάρος και το σχήμα πριν αγγίξουν την πέτρα.

"Μέρος της ιδιοφυΐας του", λέει ο Charles Wyndham, συνιδρυτής της WWW International Diamond Consultants και πρώην διευθυντής του βραχίονα πωλήσεων της De Beers, "ήταν το πάντρεμα της τεχνολογίας αιχμής με αυτό ακριβώς που ήθελε η αγορά".

Το 1987 η De Beers προσκάλεσε τον Leviev να γίνει "Sightholder" της, μια θέση που χορηγείται σε λιγότερους από 150 ανθρώπους. Μέχρι τότε ήταν ένας από τους μεγαλύτερους κατασκευαστές γυαλισμένων λίθων στο Ισραήλ.

Τα ρωσικά διαμάντια

Δύο χρόνια αργότερα, ο κρατικός όμιλος εξόρυξης και πώλησης διαμαντιών της Ρωσίας, που σήμερα ονομάζεται Alrosa, ζήτησε από τον Leviev να τον βοηθήσει να δημιουργήσει τα δικά του εργοστάσια κοπής - η πρώτη φορά που ακατέργαστα διαμάντια ολοκληρώνονταν στη χώρα προέλευσής τους - σε μια κοινοπραξία με την ονομασία Ruis.

Για δεκαετίες η De Beers διοχέτευε όλα τα ακατέργαστα διαμάντια μέσω της Diamond Trading στο Λονδίνο προτού τα μεταπωλήσει σε sightholders με προσαύξηση. Ένα διαμάντι που εξορυσσόταν, ας πούμε, στην Αφρική ταξίδευε στον μισό κόσμο προτού μεταπωληθεί σε sightholders στην Αφρική. Σήμερα, ο Leviev κατέχει το 100% της Ruis, η οποία κόβει διαμάντια αξίας 140 εκατ. δολαρίων ετησίως, καθώς και επιχειρήσεις στίλβωσης, μεταξύ των οποίων μία στο Perm της Ρωσίας και μία άλλη στην Αρμενία.

Ο Leviev εισήλθε στην επιχείρηση καλλιεργώντας μια φιλική σχέση με τον Valery Rudakov, ο οποίος επί Mikhail Gorbachev διοικούσε την Alrosa. Η συνεργασία αυτή άνοιξε την πόρτα του Κρεμλίνου για τον Leviev. "Ποτέ δεν μίλησα για επιχειρήσεις με τον Gorbachev", επιμένει ο Leviev. "Του μίλησα για το άνοιγμα εβραϊκών σχολείων εκεί όπου δεν υπήρχαν για 70 χρόνια". Αλλά μάλλον επιβεβαίωσε τις υποψίες του Rudakov, (και του Gorbachev) ότι η De Beers υποτιμούσε την αξία των πολύτιμων λίθων της Ρωσίας.

Η συμφωνία του Leviev του έδωσε ένα κομμάτι της προμήθειας ακατέργαστων διαμαντιών της Ρωσίας και δημιούργησε ταραχή στην De Beers, η οποία υπέμεινε τη συμπεριφορά του έως το 1995 οπότε και τον έδιωξε από τον κύκλο των Sightholders της.

Πιστεύεται ευρέως ότι ο Leviev, ίσως προβλέποντας πιθανά αντίποινα του Συνδικάτου, είχε ήδη εξασφαλίσει την προμήθεια ακατέργαστων διαμαντιών από την Gokhran, τη ρωσική αποθήκη πολύτιμων λίθων, χρυσού, τέχνης και αρχαιοτήτων, την οποία διαχειρίζεται ο φίλος του Boris Yeltsin, Yevgeni Bychkov.

Η ρωσική κυβέρνηση είχε αποφασίσει να "ξεφορτωθεί" μερικούς από τους ακατέργαστους και γυαλισμένους λίθους που είχε συσσωρεύσει για μεγάλο χρονικό διάστημα, πιθανώς από το 1955, ένα απόθεμα αξίας 12 δισ. δολαρίων στις αρχές της δεκαετίας του 1990, σύμφωνα με τον Chaim Even-Zohar, εκδότη του έγκυρου εμπορικού περιοδικού Diamond Intelligence Briefs, στο Ramat Gan του Ισραήλ.

Επίσης, πιστεύεται ευρέως ότι ο Leviev έγινε το πρωταρχικό μέσο ρευστοποίησης αυτού του αποθέματος. Επιπλέον, το απόθεμα περιείχε μερικούς από τους πολυτιμότερους λίθους στον κόσμο, 100 καρατίων και άνω, τόνισε ο Richard Wake-Walker, συνιδρυτής της WWW International Diamond Consultants. "Η απίστευτη ποιότητα που βλέπαμε δεν θα μπορούσε να προέλθει από εξόρυξη ενός έτους", λέει ο Barry Berg, αντιπρόεδρος διεθνών πωλήσεων της William Goldberg Diamond, μιας εταιρείας του Μανχάταν. Μέχρι το 1997 ένα σημαντικό μέρος αυτού του αποθέματος είχε εξαφανιστεί.

Ήταν όλη αυτή η ρευστοποίηση νόμιμη; "Γι' αυτό υπάρχουν τα κρατικά αποθεματικά", λέει ο Rudakov, ο οποίος είναι τώρα πρόεδρος μιας μονάδας της Norilsk Nickel. "Όταν μια χώρα βρίσκεται σε δυσχερή θέση μπορεί να πουλήσει αυτά τα αποθέματα".

Σαφώς, όμως, υπήρχαν και λιγότερο νόμιμες χρήσεις. "Υπήρχαν ένα ή περισσότερα slush funds (σ.σ. αποθεματικά τα οποία σε ορισμένες περιπτώσεις έχουν συνδεθεί και με παράνομες δραστηριότητες) του Κρεμλίνου και υπήρξαν διάφορες αμφισβητήσιμες παροχές", τόνισε ο John Helmer, βετεράνος επιχειρηματικός ανταποκριτής των ΗΠΑ στη Ρωσία. "Κάποια από τα έσοδα πήγαν σε προεκλογικές εκστρατείες, κάποια σε offshore λογαριασμούς και κάποια σε τσέπες ορισμένων".

Το 1998 ο Thomas Kneir, τότε αναπληρωτής υποδιευθυντής του FBI, κατέθεσε ενώπιον της υποεπιτροπής τραπεζών της Βουλής των Αντιπροσώπων για τη λαθραία διακίνηση εσόδων από την πώληση κρατικών περιουσιακών στοιχείων της Ρωσίας, συμπεριλαμβανομένων διαμαντιών, σε λογαριασμούς στο εξωτερικό κατά τη διάρκεια των χαλαρών ημερών του πρώιμου καπιταλισμού.

Ο Kneir αναφέρθηκε στην υπόθεση Golden ADA, κατά την οποία ακατέργαστα διαμάντια αξίας 170 εκατ. δολαρίων μεταφέρθηκαν από τη Ρωσία σε ένα εργοστάσιο στο Σαν Φρανσίσκο που είχε δημιουργήσει, όπου επρόκειτο να κοπούν και να γυαλιστούν. Όμως, λέει ο Matthew Hart, συγγραφέας του βιβλίου Diamond, οι πολύτιμοι λίθοι και τα μετρητά εξαφανίστηκαν στην πορεία και ξοδεύτηκαν σε πολυτελή σπίτια και πολιτικές δωροδοκίες. Ο Bychkov, που κατηγορήθηκε για κατάχρηση εξουσίας σε σχέση με το Golden ADA, αργότερα πήρε χάρη από τον Yeltsin.

Αν ήταν ο δίαυλος για πολλές συναλλαγές, ο Leviev μάζευε χρήματα με τη ''σέσουλα''. "Το αγοράζεις σήμερα, το πουλάς μια ώρα αργότερα και πληρώνεσαι αύριο", εξηγεί ο αγοραστής του Μανχάταν Barry Berg. Ο Leviev αρνείται κάθε ρόλο στη ρευστοποίηση του ρωσικού αποθέματος. "Αυτό είναι φτηνό κουτσομπολιό", λέει ξεκάθαρα.

Ό,τι κι αν έκανε στα χρόνια του Γέλτσιν, κράτησε χαμηλό προφίλ. Ο Leviev απέφυγε να ταυτιστεί με την "Οικογένεια", μια ομάδα νεοεκκολαπτόμενων μεγιστάνων που προσπαθούσαν να μετατρέψουν την οικονομική τους επιρροή σε πολιτική εξουσία. Μια έξυπνη κίνηση, διότι όταν ο Putin έγινε πρόεδρος, περιθωριοποίησε ορισμένα μέλη της Οικογένειας, όπως ο Boris Berezovsky. Ο Leviev είχε διατηρήσει στενούς δεσμούς με τον Putin, μεσολαβώντας για πρώτη φορά σε συναντήσεις μεταξύ του νέου Ρώσου προέδρου και επιφανών ισραηλινών πολιτικών.

Τα 'ματωμένα διαμάντια'

Ενώ η De Beers αγωνιζόταν στα μέσα της δεκαετίας του 1990 να αντιμετωπίσει τον Leviev στη Ρωσία, είχε ακόμη ένα πρόβλημα στα χέρια της: τα ''ματωμένα διαμάντια'', αυτά που χρησιμοποιούνταν για αγορά όπλων και μαχαιριών. Η Αγκόλα, ο τρίτος μεγαλύτερος παραγωγός ακατέργαστων διαμαντιών στον κόσμο, είχε κατακλυστεί από δυνάμεις ανταρτών που αντιτίθεντο στον πρόεδρο Dos Santos.

Οι αντάρτες πήραν τον έλεγχο των περιοχών με τα διαμάντια και πλημμύρισαν την αγορά με διαμάντια αξίας έως και 1,2 δισ. δολαρίων ετησίως. Η De Beers δεν είχε άλλη επιλογή από το να αγοράσει το εμπόρευμα ή να διακινδυνεύσει να χάσει τον έλεγχο των τιμών, σύμφωνα με την ομάδα Global Witness με έδρα το Λονδίνο.

Τα ''ματωμένα διαμάντια'' έγιναν ένας πονοκέφαλος για το τμήμα Δημοσίων Σχέσεων της De Beers. Το 1998 τα Ηνωμένα Έθνη επέβαλαν κυρώσεις στην αγορά διαμαντιών της Αγκόλας από τους αντάρτες, ενώ μια ευρέως διαδεδομένη έκθεση της Global Witness ξεχώρισε την De Beers για "εξαιρετική έλλειψη λογοδοσίας". Υπό την πίεση των εξελίξεων, το Συνδικάτο έκλεισε τα γραφεία αγοράς στην Αγκόλα και τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό που μαστιζόταν από τον πόλεμο, ενώ συνέχισε την αναζήτηση στην Αγκόλα.

Ο Leviev είχε ήδη αφήσει το στίγμα του στην Αγκόλα το 1996, όταν πραγματοποίησε μια επένδυση ύψους 60 εκατ. δολαρίων, με αντάλλαγμα το 16% του μεγαλύτερου ορυχείου διαμαντιών της Αγκόλα, αφού η κυβέρνηση το πήρε πίσω από τους αντάρτες. Η Alrosa, που ήταν εταίρος, δεν μπορούσε να βρει το κεφάλαιο.

"Ο Dos Santos είπε ότι ήμουν ο μόνος που βοήθησε τη χώρα του", λέει ο Leviev, ο οποίος φρουρούσε τα ορυχεία του με πρώην πράκτορες των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών. Αυτός και ο πρόεδρος Dos Santos απέκτησαν στενότερες σχέσεις λόγω των γνώσεών τους για τη ρωσική γλώσσα και την αμοιβαία απέχθεια για την De Beers, σύμφωνα με έκθεση της Επιτροπής του Κέντρου για τη Δημόσια Ακεραιότητα, με έδρα την Ουάσινγκτον. 

Ο Leviev προσφέρθηκε επίσης να δημιουργήσει περισσότερα κρατικά έσοδα και υποσχέθηκε να περιορίσει τις παράνομες εξαγωγές. Για να ''γλυκάνει'' την προσφορά του, έδωσε στην κυβέρνηση της Αγκόλας μερίδιο 51% της Angola Selling Corp. ή Ascorp, αποκλειστικού αγοραστή ακατέργαστων διαμαντιών της Αγκόλας. Οι γνώστες του κλάδου ''ψιθυρίζουν'' ότι η Isabella Dos Santos, η κόρη του προέδρου, έχει ξεχωριστό μερίδιο στην Ascorp. Ο Leviev λέει ότι δεν γνωρίζει τίποτα γι' αυτό.

Η ιστορία έχει περισσότερα στοιχεία από όσα ο Leviev θέλει να συζητήσει. Ένας φίλος του, ο Arcady Gaydamak, φερόμενος ως έμπορος όπλων με ισραηλινή και ρωσική υπηκοότητα, ήταν σύμβουλος του Dos Santos.

Σύμφωνα με το Κέντρο για τη Δημόσια Ακεραιότητα, στα μέσα της δεκαετίας του 1990 ο Gaydamak (που καταζητείται στη Γαλλία για παράνομη διακίνηση όπλων) διαπραγματεύτηκε τη διαγραφή του χρέους της Αγκόλας προς τη Ρωσία, με αντάλλαγμα όπλα. Τον Ιανουάριο του 2000, ένα μήνα μετά την ανάθεση στην Ascorp του Leviev της αποκλειστικής εκμετάλλευσης των διαμαντιών της Αγκόλας, ο Gaydamak αγόρασε το 15% της Africa Israel Investments του Leviev.

Μέσα σε ένα χρόνο ο Leviev αγόρασε πίσω το μερίδιο του Gaydamak. Με αντάλλαγμα; "Προσφέρθηκε να μου πουλήσει τις μετοχές σε καλή τιμή", λέει ο Leviev. "Αυτή ήταν μια εποχή πριν ο κ. Gaydamak αντιμετωπίσει νομικά προβλήματα". Ενώ οι δύο τους δεν είναι πλέον συνεργάτες, παραμένουν φίλοι.

Ο Leviev προφανώς τήρησε τον λόγο του στον Dos Santos: Οι  φορολογικές εισπράξεις της κυβέρνησης από τις πωλήσεις διαμαντιών αυξήθηκαν στα 62 εκατ. δολάρια πέρυσι από 10 εκατ. δολάρια το 1998.

Πολύ περισσότερα από αυτά βγήκαν λαθραία από τη χώρα, υποστηρίζει ο Even-Zohar. Η αγορά ακατέργαστων διαμαντιών της Ανγκόλας αξίας 1 δισ. δολαρίων ετησίως επιβάρυνε τον Leviev, ο οποίος βρισκόταν υπό συνεχή πίεση για να ''ξεφορτώσει'' γρήγορα τα ορυκτά. Δεν μπορούσε να προσφέρει σταθερά στους ανθρακωρύχους τις καλύτερες τιμές. "Έτσι, οι ανασκαφείς ήξεραν ότι μπορούσαν να πάρουν πολύ περισσότερα για τους λίθους τους, και αυτό οδήγησε σε ένα ξέφρενο λαθρεμπόριο", λέει ο Even-Zohar.

Αυτό μπορεί να εξηγήσει γιατί ο Leviev έχασε την αποκλειστική του θέση στην Αγκόλα εκείνο το καλοκαίρι. Όταν τον ρωτούν για την πτώση, ο Leviev ανασηκώνει τους ώμους του. "Μην με ξεγράφετε ακόμα".

Κόντρα δίχως τέλος με την De Beers

O Leviev είχε αφήσει πίσω του πολλά ίχνη εχθρότητας με την De Beers στην Αγκόλα. Τον Μάρτιο του 2000 το Συνδικάτο έπεισε έναν Βέλγο δικαστή να κατασχέσει ένα μικρό φορτίο διαμαντιών που αποδείχθηκε ότι ανήκε στον Leviev. Λίγους μήνες αργότερα υπέβαλε με επιτυχία αίτηση για την επιστροφή των λίθων. Η De Beers εξακολουθεί να υποστηρίζει ότι η σύμβαση του 1998 με την Ascorp του Leviev είναι άκυρη και προσπαθεί να αποκαταστήσει τα δικαιώματά της στην Αγκόλα και να ανακτήσει 92 εκατ. δολάρια που λέει ότι της οφείλονται από την κυβέρνηση Dos Santos.

Το Συνδικάτο είχε λόγο να αγωνιστεί. Η συμφωνία της Ascorp σήμαινε ότι για πρώτη φορά η De Beers θα έπρεπε να πουλήσει την παραγωγή των δικών της ορυχείων σε κάποιον άλλον -στην προκειμένη περίπτωση, στον εχθρό της. Τον Μάιο του 2001 η εταιρεία αποχώρησε εντελώς από την Αγκόλα.

Επόμενο σημείο ανάφλεξης: Αλλά όπως και η Ρωσία, η Ναμίμπια ήθελε να επεξεργάζεται τους δικούς της πολύτιμους λίθους, οπότε το 2000 υποχρέωσε τους παραγωγούς να πωλούν τακτικά ακατέργαστα διαμάντια σε εγχώριους επαγγελματίες. Η De Beers αντιδρούσε, αλλά αργότερα υποχώρησε και δημιούργησε ένα εργοστάσιο κοπής με τη Ναμίμπια, αλλά την προμηθεύει με ακατέργαστα διαμάντια από τα δικά της γραφεία στο Λονδίνο.

Και πάλι ο Leviev εκμεταλλεύτηκε την κατάσταση. Το 2000 πλήρωσε 30 εκατ. δολάρια για το 37% της Namibian Minerals Corp. (Namco), μια υπεράκτια επιχείρηση εξόρυξης διαμαντιών. Ως μέρος της συμφωνίας, συμφώνησε να ανοίξει ένα εργοστάσιο στίλβωσης στην ακτή της Ναμίμπια. Αργότερα, όταν ο εξοπλισμός εξόρυξης της Namco χάλασε, ο Leviev διαπληκτίστηκε με τους συνέταιρούς του όταν αρνήθηκαν να βάλουν περισσότερα χρήματα για επισκευές.

Έτσι, εκδικήθηκε, αναγκάζοντας την εταιρεία να χρεοκοπήσει και στη συνέχεια αγόρασε όλες τις παραχωρήσεις δικαιωμάτων εξόρυξης για ένα ευτελές ποσό, το οποίο υπολογίζεται ότι ήταν 3 εκατ. δολάρια.

Οι συνεργασίες του στη Ρωσία, την Αγκόλα και τη Ναμίμπια αποτελούν μέρος του γεωπολιτικά διαφοροποιημένου παιχνιδιού του Leviev για άμεση ιδιοκτησία των ακατέργαστων προμηθειών.

Πρόσφατα αγόρασε ένα κομμάτι της Camafuca στη βορειοανατολική Αγκόλα και μια άδεια εξερεύνησης διαμαντιών στα Ουράλια όρη της Ρωσίας. Φέρεται να υπέβαλε ανεπιτυχώς προσφορά για ένα κομμάτι της Alexkor, της κρατικής εταιρείας εξόρυξης διαμαντιών της Νότιας Αφρικής. Απέτυχε επίσης στην προσπάθειά του να ανταλλάξει τις παραχωρήσεις της Namco με ένα κομμάτι της Trans Hex Group, μιας εισηγμένης στο χρηματιστήριο μεταλλευτικής εταιρείας με έδρα το Κέιπ Τάουν, όπου ένα πιθανό εμπόδιο ήταν οι δεσμοί του με τον Arcady Gaydamak.

Ο Leviev αρνείται ότι έκανε οποιαδήποτε προσφορά. Εάν η ρωσική Alrosa, που εξακολουθεί να είναι κρατική, ιδιωτικοποιηθεί, ο φίλος του Putin, Leviev, θα ήταν σίγουρα σε κάθε κατάλογο πιθανών αγοραστών.

Ο Leviev υπερηφανεύεται: "Είμαι ο μόνος έμπορος διαμαντιών με καθετοποιημένη δραστηριότητα στον κόσμο". Αλλά και η De Beers κινείται με παρόμοιο τρόπο. Η απώλεια της κυριαρχίας της στην αγορά την έσπρωξε στο λιανικό εμπόριο. Δημιούργησε μια κοινοπραξία με την LVMH Moet Hennessy Louis Vuitton, η οποία παρουσιάστηκε το 2000, για να δημιουργήσει ένα εμπορικό σήμα υψηλών προδιαγραφών που θα έφερνε ένα στοιχείο premium σε σχέση με τα μη επώνυμα διαμάντια.

Κάθε εταίρος παραχώρησε ποσό 200 εκατ. δολαρίων, ελπίζοντας σε περιθώρια κέρδους που θα αντιστάθμιζαν την απώλεια μεριδίου από την πλευρά της εξόρυξης. Αλλά μέχρι στιγμής, το μόνο που έχει γίνει είναι να δημιουργηθούν παράπλευρες απώλειες. Τον Ιούλιο, η De Beers αποκαθήλωσε 35 από τους 120 μακροχρόνιους sightholders της (προσθέτοντας 10 νέους), προκαλώντας αχαλίνωτες εικασίες ότι κρατούσε τις καλύτερες προμήθειές της για τη λιανική της δραστηριότητα.

Η De Beers το αρνείται σθεναρά και λέει ότι έκοψε τους sightholders μετά από "αντικειμενική διαδικασία αναθεώρησης". Παρόλα αυτά, η κίνηση αυτή προκάλεσε μεγάλη αναστάτωση στην 47th Street Diamond District του Μανχάταν.

Η De Beers LV, όπως είναι γνωστή η σύμπραξη, δεν έκανε τον αναμενόμενο ντόρο. Μέχρι στιγμής υπάρχει μόνο ένα αυτόνομο κατάστημα, στη Bond Street του Λονδίνου. Ένα κατάστημα στη λεωφόρο Μάντισον έχει καθυστερήσει επ' αόριστον.

Παρόλα αυτά, το branding με γνώμονα την De Beers έχει πάρει ''φωτιά''. Ο βελγικός sightholder Pluczenik Group συνεργάστηκε με τον οίκο μόδας Escada για να δημιουργήσει το 12πλευρο "Escada cut" για τη σειρά κοσμημάτων που φέρει την υπογραφή του.

>Διάβασε ακόμη: Οι πολυαναμενόμενες σειρές του Netflix για το 2022

Η Leo Schachter Diamonds, ένας sightholder με έδρα το Τελ Αβίβ, δαπάνησε τουλάχιστον 5 εκατ. δολάρια για να διαφημίσει το διαμάντι Leo με 66 όψεις σε περιοδικά όπως το People και το Vanity Fair.

Η Tiffany κατοχύρωσε με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας το διαμάντι Lucida, μια τετράγωνη κοπή με 50 όψεις, ο William Goldberg από τη Νέα Υόρκη παρήγαγε την ποικιλία Ashoka που μοιάζει με αντίκα. Ακόμη και ο Leviev λανσάρει τη δική του σειρά κοσμημάτων υψηλής ποιότητας, που ονομάστηκε Vivid Collection, συγκεντρώνοντας τους καλύτερους λίθους του για κομμάτια με τιμές από 50.000 δολάρια έως μερικά εκατ. δολάρια.

Νέες επενδύσεις

Ο Leviev κινείται επίσης πέρα από το παιχνίδι του one-upmanship (να έχει δηλαδή πάντοτε το πάνω χέρι έναντι των αντιπάλων του) και πέρα από τη ''βρώμικη'' επιχείρηση των διαμαντιών. Το βλέπετε στις τελευταίες επενδύσεις του. Μαζί με συνεργάτες του, χρηματοδοτεί με 1 δισ. δολάρια για την ανάπτυξη ακινήτων στη Ρωσία μέσα στα επόμενα τέσσερα χρόνια, συμπεριλαμβανομένων τριών κτιρίων γραφείων στο κέντρο της Μόσχας, και αναμένει να δαπανήσει ένα παρόμοιο ποσό για συγκροτήματα γραφείων και κατοικιών στη Νέα Υόρκη, το Ντάλας και το Σαν Αντόνιο.

Μπορείτε επίσης να το δείτε στις πολιτικές του δραστηριότητες. Τον Ιούνιο μεσολάβησε για μια συνάντηση στη Μόσχα μεταξύ του Putin και Αμερικανοεβραίων ηγετών, συμπεριλαμβανομένου του James Tisch, διευθύνοντος συμβούλου της Loews Corp. για να συζητήσουν τις αμερικανορωσικές σχέσεις.

Ίσως η θρησκευτική του φιλανθρωπία να είναι η απόλυτη προσπάθειά του για νομιμοποίηση. Τον τελευταίο καιρό έχει επεκτείνει τις πρωτοβουλίες του Chabad, που κάποτε περιορίζονταν στη Ρωσία και άλλες πρώην σοβιετικές δημοκρατίες, στη Δύση. Φέτος ιδρύει ένα σχολείο στη Δρέσδη για να προχωρήσει στη διδαχή θρησκευτικών μαθημάτων στους μη θρησκευόμενους Εβραίους μετανάστες.

Πέρυσι άνοιξε ένα νέο σχολείο στο Κουίνς της Νέας Υόρκης που εξυπηρετεί 350 Εβραίους μαθητές των οποίων οι οικογένειες ζούσαν στο Ουζμπεκιστάν και το Τατζικιστάν. "Αυτό γίνεται για να μείνουμε πιστοί στην κληρονομιά του πατέρα μου", λέει. "Το μόνο που θέλω είναι οι άνθρωποι σε αυτά τα μέρη να γνωρίζουν ότι είναι Εβραίοι". Λίγο αργότερα τον παίρνουν μέσα από το αεροδρόμιο Σερεμέτιεβο της Μόσχας, όπου τον περιμένει ένα καραβάνι από βαριά φρουρούμενα SUV.

Από: Capital.gr

 

 

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για πολιτικές εξελίξεις, συνεντεύξεις διασήμων, συμβουλές για αντρική μόδα και συνταγές για φαγητό και πότο στο esquire.com.gr